„Linie ucieczki ciągnie się za sobą przez całe życie”:  Postpamięć, starość i zapomnienie w powieści Ulrike Draesner Sieben Sprünge vom Rand der Welt (2014)

Katarzyna Śliwińska

doi:10.12797/Politeja.18.2021.70.09

Authors

Katarzyna Śliwińska Adam Mickiewicz University, Poznań

DOI:

https://doi.org/10.12797/Politeja.18.2021.70.09

Keywords:

flight and expulsion, post-memory, old age, forgetting, Ulrike Draesner

Abstract

“Lines of flight are dragged behind you all your life.” Post-Memory, Old Age, and Forgetting in Ulrike Draesner’s Novel Sieben Sprünge vom Rand der Welt (2014)

In contemporary German literature, particularly in the family novels that are key to the post-memory discourse of the past, there is a marked interest in the dysfunctions and deformations of memory associated with ageing processes. Demographic changes lead researchers to consider the determinants and the existing dominant themes and categories of interdisciplinary memory studies. Ulrike Draesner’s 2014 novel, Sieben Sprünge vom Rand der Welt, the subject of this paper, probes the meanders of memory and forgetting, examining their configurations in intergenerational relations. I am interested here in the threads that have been marginalized in the popular discourse on the flight and resettlement of millions of Germans from the eastern provinces of the Reich, which emerge along with the progressive dementia of one of the novel’s main characters.

Downloads

Download data is not yet available.

PlumX Metrics of this article

Author Biography

Katarzyna Śliwińska, Adam Mickiewicz University, Poznań

Adiunkt w Zakładzie Historii Literatury Niemieckiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zajmuje się problematyką dialogu kultur i literatur w polsko-niemieckim ujęciu porównawczym. Jej ostatnie badania dotyczą zagadnienia pamięci (o) przemocy w polskiej i niemieckiej literaturze podejmującej tematykę II wojny światowej i przymusowych migracji.

References

Assmann A., Geschichte im Gedächtnis. Von der individuellen Erfahrung zur öffentlichen Inszenierung, München 2007.
Google Scholar

Assmann A., Historia ucieleśniona – o dynamice pokoleń, przeł. I. Drozdowska-Broering, [w:] Pokolenia albo porządkowanie historii, red. H. Orłowski, przeł. I. Drozdowska-Broering, J. Kałążny, R. Żytyniec, Poznań 2015.
Google Scholar

Assmann A., O (nie)możności pogodzenia cierpienia i winy w historii pamięci niemieckiej, przeł. J. Górny, [w:] A. Assmann, Między historią a pamięcią. Antologia, red. M. Saryusz-Wolska, Warszawa 2013.
Google Scholar

Assmann A., Osobiste wspomnienia i pamięć zbiorowa w Niemczech po 1945 roku, przeł. A. Terepek, [w:] A. Assmann, Między historią a pamięcią. Antologia, red. M. Saryusz-Wolska, Warszawa 2013. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323514497
Google Scholar

Assmann A., Unbewältigte Erbschaften. Fakten und Fiktion im zeitgenössischen Familienroman, [w:] Generationen: Erfahrung – Erzählung – Identität, red. A. Kraft, M. Weishaupt, Konstanz 2009.
Google Scholar

Brandstädter M., Folgeschäden. Kontext, narrative Strukturen und Verlaufsformen der Väterliteratur 1960 bis 2008. Bestimmung eines Genres, Würzburg 2010.
Google Scholar

Burdziej A., Utracony Heimat. Pamięć rodzinna a tożsamość „niemieckich wnuków” we współczesnej prozie niemieckiej, Toruń 2018
Google Scholar

Die Erinnerung an Flucht und Vertreibung. Ein Handbuch der Medien und Praktiken, red. S. Scholz, M. Röger, B. Niven, Paderborn 2015.
Google Scholar

Draesner, Kraina we mgle, [w:] Moja Polska – moi Polacy. Eksploracje i obserwacje, red. D. Bingen, M. Hałub, M. Weber, przekł. zespół aut. pod kier. A. Małgorzewicz, T. Małyszka, J. Rzeszotnika, Warszawa 2016.
Google Scholar

Draesner U., Oddychając jak ryba, przeł. R. Wojnakowski, [w:] Piąta strona świata. Nowa literatura niemiecka, przeł. K. Kuszyk i in., Warszawa 2017.
Google Scholar

Draesner U., Sieben Sprünge vom Rand der Welt, München 2014.
Google Scholar

Draesner U., Zauber im Zoo. Vier Reden von Herkunft und Literatur, Göttingen 2007.
Google Scholar

Eigler F., Transnationale und postmemoriale Erzählungen von Flucht und Vertreibung: Ulrike Draesners Roman „Sieben Sprünge vom Rand der Welt” (2014), [w:] Akten des XIII. Internationalen Germanistenkongresses Shanghai 2015. Germanistik zwischen Tradition und Innovation, t. 9, red. J. Zhu, J. Zhao, M. Szurawitzki, Frankfurt am Main 2017.
Google Scholar

Friedrich G., Opfererinnerung nach der deutschen Vereinigung als „Familienroman”, [w:] Gedächtnis und Identität. Die deutsche Literatur nach der Vereinigung, red. F. Cambi, Würzburg 2008.
Google Scholar

Galli M., Costagli S., Chronotopoi. Vom Familienroman zum Generationenroman, [w:] Deutsche Familienromane. Literarische Genealogien und internationaler Kontext, red. M. Galli, S. Costagli, München 2010, https://doi.org/10.30965/9783846750025_002. DOI: https://doi.org/10.30965/9783846750025_002
Google Scholar

Grass G., Idąc rakiem. Nowela, przeł. S. Błaut, Gdańsk 2002.
Google Scholar

Hirsch M., Past Lives: Postmemories in Exile, „Poetics Today” 1996, vol. 17, nr 4, https://doi.org/10.2307/1773218. DOI: https://doi.org/10.2307/1773218
Google Scholar

Hirsch M., The Generation of Postmemory. Writing and Visual Culture After the Holocaust, New York 2012. DOI: https://doi.org/10.5749/minnesota/9780816674695.003.0009
Google Scholar

Jens T., Demenz. Abschied von meinem Vater, Gütersloh 2009.
Google Scholar

Jirgl R., Niedopełnieni, przeł. R. Wojnakowski, Olsztyn 2009.
Google Scholar

Kałążny J., Między historią a pamięcią. Druga wojna światowa w literaturze niemieckiej ostatniego dwudziestolecia, [w:] Druga wojna światowa w pamięci kulturowej w Polsce i w Niemczech. 70 lat później (1945-2015), red. J. Kałążny, A. Korzeniewska, B. Korzeniewski, Gdańsk 2015.
Google Scholar

Olick J.K., The Politics of Regret. On Collective Memory and Historical Responsibility, New York– London 2007.
Google Scholar

Ostheimer M., Ungebetene Hinterlassenschaften. Zur literarischen Imagination über das familiäre Nachleben des Nationalsozialismus, Göttingen 2013. DOI: https://doi.org/10.14220/9783737001236
Google Scholar

Prinz K., „Mochte doch keiner was davon hören” – Günter Grass’ „Im Krebsgang” und das Feuilleton im Kontext aktueller Erinnerungsverhandlungen, [w:] Medien des kollektiven Gedächtnisses.
Google Scholar

Konstruktivität – Historizität – Kulturspezifität, red. A. Erll, A. Nünning, Berlin 2004.
Google Scholar

Raulff U., Die NS-Zeit als Familienroman, „Süddeutsche Zeitung” 2004, 8 III, nr 54.
Google Scholar

Reidy J., Rekonstruktion und Entheroisierung. Paradigmen des ‘Generationenromans’ in der deutschsprachigen Gegenwartsliteratur, Bielefeld 2013.
Google Scholar

Rüsen J., Pamięć o Holokauście a tożsamość niemiecka, przeł. P. Przybyła, M. Saryusz-Wolska, [w:] Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska, Kraków 2009.
Google Scholar

Spaemann R., Osoby. O różnicy między czymś a kimś, przeł. J. Merecki, Warszawa 2001.
Google Scholar

Trenkner J., Spóźnione wyznanie Güntera Grassa, przeł. W. Pięciak, „Tygodnik Powszechny” 2002, nr 10.
Google Scholar

Vedder U., Erzählen vom Zerfall. Demenz und Alzheimer in der Gegenwartsliteratur, „Zeitschrift für Germanistik” 2012, vol. 22, nr 2, https://doi.org/10.3726/92136_274. DOI: https://doi.org/10.3726/92136_274
Google Scholar

Welzer H., Powrót do społeczeństwa ofiar. Zmiany w niemieckiej kulturze pamięci, przeł. V. Majchrowska, [w:] Pamięć wypędzonych. Grass, Beneš i środkowoeuropejskie rozrachunki. Antologia tekstów polskich, niemieckich i czeskich, wyb. i opr. P. Buras, P. M. Majewski, Warszawa 2003.
Google Scholar

Welzer H., Schön unscharf. Über die Konjunktur der Familien- und Generationsromane, „Mittelweg 36” 2004, nr 1.
Google Scholar

Welzer H., Moller S., Tschuggnall K., „Opa war kein Nazi”. Nationalsozialismus und Holocaust im Familiengedächtnis, Frankfurt am Main 2002.
Google Scholar

Źródła internetowe:
Google Scholar

Draesner U., Essay (2), [online] https://der-siebte-sprung.de/rendez-vous-2-7tersprung/index.html.
Google Scholar

Draesner U., Postmemory, [online] https://der-siebte-sprung.de/postmemory/.
Google Scholar

Banoun B., „Prozess um Sprache”. Ulrike Draesner im Gespräch mit dem Literaturwissenschaftler Bernard Banoun, „Mémoires en jeu” 2018, nr 7, [online] https://www.memoires-en-jeu.com/varia/gesprach-mit-ulrike-draesner-mit-dem-literaturwissenschaftler-bernard-banoun/.
Google Scholar

Lexikon der reisenden Wörter, [online] https://der-siebte-sprung.de/category/lexikon-der-reisenden-woerter/index.html.
Google Scholar

Sieben Sprünge vom Rand der Welt, [online] https://der-siebte-sprung.de/index.html.
Google Scholar