„Linie ucieczki ciągnie się za sobą przez całe życie”
Postpamięć, starość i zapomnienie w powieści Ulrike Draesner Sieben Sprünge vom Rand der Welt (2014)
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.18.2021.70.09Keywords:
flight and expulsion, post-memory, old age, forgetting, Ulrike DraesnerAbstract
“Lines of flight are dragged behind you all your life.” Post-Memory, Old Age, and Forgetting in Ulrike Draesner’s Novel Sieben Sprünge vom Rand der Welt (2014)
In contemporary German literature, particularly in the family novels that are key to the post-memory discourse of the past, there is a marked interest in the dysfunctions and deformations of memory associated with ageing processes. Demographic changes lead researchers to consider the determinants and the existing dominant themes and categories of interdisciplinary memory studies. Ulrike Draesner’s 2014 novel, Sieben Sprünge vom Rand der Welt, the subject of this paper, probes the meanders of memory and forgetting, examining their configurations in intergenerational relations. I am interested here in the threads that have been marginalized in the popular discourse on the flight and resettlement of millions of Germans from the eastern provinces of the Reich, which emerge along with the progressive dementia of one of the novel’s main characters.
Downloads
References
Assmann A., Geschichte im Gedächtnis. Von der individuellen Erfahrung zur öffentlichen Inszenierung, München 2007.
Assmann A., Historia ucieleśniona – o dynamice pokoleń, przeł. I. Drozdowska-Broering, [w:] Pokolenia albo porządkowanie historii, red. H. Orłowski, przeł. I. Drozdowska-Broering, J. Kałążny, R. Żytyniec, Poznań 2015.
Assmann A., O (nie)możności pogodzenia cierpienia i winy w historii pamięci niemieckiej, przeł. J. Górny, [w:] A. Assmann, Między historią a pamięcią. Antologia, red. M. Saryusz-Wolska, Warszawa 2013.
Assmann A., Osobiste wspomnienia i pamięć zbiorowa w Niemczech po 1945 roku, przeł. A. Terepek, [w:] A. Assmann, Między historią a pamięcią. Antologia, red. M. Saryusz-Wolska, Warszawa 2013. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323514497
Assmann A., Unbewältigte Erbschaften. Fakten und Fiktion im zeitgenössischen Familienroman, [w:] Generationen: Erfahrung – Erzählung – Identität, red. A. Kraft, M. Weishaupt, Konstanz 2009.
Brandstädter M., Folgeschäden. Kontext, narrative Strukturen und Verlaufsformen der Väterliteratur 1960 bis 2008. Bestimmung eines Genres, Würzburg 2010.
Burdziej A., Utracony Heimat. Pamięć rodzinna a tożsamość „niemieckich wnuków” we współczesnej prozie niemieckiej, Toruń 2018
Die Erinnerung an Flucht und Vertreibung. Ein Handbuch der Medien und Praktiken, red. S. Scholz, M. Röger, B. Niven, Paderborn 2015.
Draesner, Kraina we mgle, [w:] Moja Polska – moi Polacy. Eksploracje i obserwacje, red. D. Bingen, M. Hałub, M. Weber, przekł. zespół aut. pod kier. A. Małgorzewicz, T. Małyszka, J. Rzeszotnika, Warszawa 2016.
Draesner U., Oddychając jak ryba, przeł. R. Wojnakowski, [w:] Piąta strona świata. Nowa literatura niemiecka, przeł. K. Kuszyk i in., Warszawa 2017.
Draesner U., Sieben Sprünge vom Rand der Welt, München 2014.
Draesner U., Zauber im Zoo. Vier Reden von Herkunft und Literatur, Göttingen 2007.
Eigler F., Transnationale und postmemoriale Erzählungen von Flucht und Vertreibung: Ulrike Draesners Roman „Sieben Sprünge vom Rand der Welt” (2014), [w:] Akten des XIII. Internationalen Germanistenkongresses Shanghai 2015. Germanistik zwischen Tradition und Innovation, t. 9, red. J. Zhu, J. Zhao, M. Szurawitzki, Frankfurt am Main 2017.
Friedrich G., Opfererinnerung nach der deutschen Vereinigung als „Familienroman”, [w:] Gedächtnis und Identität. Die deutsche Literatur nach der Vereinigung, red. F. Cambi, Würzburg 2008.
Galli M., Costagli S., Chronotopoi. Vom Familienroman zum Generationenroman, [w:] Deutsche Familienromane. Literarische Genealogien und internationaler Kontext, red. M. Galli, S. Costagli, München 2010, https://doi.org/10.30965/9783846750025_002. DOI: https://doi.org/10.30965/9783846750025_002
Grass G., Idąc rakiem. Nowela, przeł. S. Błaut, Gdańsk 2002.
Hirsch M., Past Lives: Postmemories in Exile, „Poetics Today” 1996, vol. 17, nr 4, https://doi.org/10.2307/1773218. DOI: https://doi.org/10.2307/1773218
Hirsch M., The Generation of Postmemory. Writing and Visual Culture After the Holocaust, New York 2012. DOI: https://doi.org/10.5749/minnesota/9780816674695.003.0009
Jens T., Demenz. Abschied von meinem Vater, Gütersloh 2009.
Jirgl R., Niedopełnieni, przeł. R. Wojnakowski, Olsztyn 2009.
Kałążny J., Między historią a pamięcią. Druga wojna światowa w literaturze niemieckiej ostatniego dwudziestolecia, [w:] Druga wojna światowa w pamięci kulturowej w Polsce i w Niemczech. 70 lat później (1945-2015), red. J. Kałążny, A. Korzeniewska, B. Korzeniewski, Gdańsk 2015.
Olick J.K., The Politics of Regret. On Collective Memory and Historical Responsibility, New York– London 2007.
Ostheimer M., Ungebetene Hinterlassenschaften. Zur literarischen Imagination über das familiäre Nachleben des Nationalsozialismus, Göttingen 2013. DOI: https://doi.org/10.14220/9783737001236
Prinz K., „Mochte doch keiner was davon hören” – Günter Grass’ „Im Krebsgang” und das Feuilleton im Kontext aktueller Erinnerungsverhandlungen, [w:] Medien des kollektiven Gedächtnisses.
Konstruktivität – Historizität – Kulturspezifität, red. A. Erll, A. Nünning, Berlin 2004.
Raulff U., Die NS-Zeit als Familienroman, „Süddeutsche Zeitung” 2004, 8 III, nr 54.
Reidy J., Rekonstruktion und Entheroisierung. Paradigmen des ‘Generationenromans’ in der deutschsprachigen Gegenwartsliteratur, Bielefeld 2013.
Rüsen J., Pamięć o Holokauście a tożsamość niemiecka, przeł. P. Przybyła, M. Saryusz-Wolska, [w:] Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska, Kraków 2009.
Spaemann R., Osoby. O różnicy między czymś a kimś, przeł. J. Merecki, Warszawa 2001.
Trenkner J., Spóźnione wyznanie Güntera Grassa, przeł. W. Pięciak, „Tygodnik Powszechny” 2002, nr 10.
Vedder U., Erzählen vom Zerfall. Demenz und Alzheimer in der Gegenwartsliteratur, „Zeitschrift für Germanistik” 2012, vol. 22, nr 2, https://doi.org/10.3726/92136_274. DOI: https://doi.org/10.3726/92136_274
Welzer H., Powrót do społeczeństwa ofiar. Zmiany w niemieckiej kulturze pamięci, przeł. V. Majchrowska, [w:] Pamięć wypędzonych. Grass, Beneš i środkowoeuropejskie rozrachunki. Antologia tekstów polskich, niemieckich i czeskich, wyb. i opr. P. Buras, P. M. Majewski, Warszawa 2003.
Welzer H., Schön unscharf. Über die Konjunktur der Familien- und Generationsromane, „Mittelweg 36” 2004, nr 1.
Welzer H., Moller S., Tschuggnall K., „Opa war kein Nazi”. Nationalsozialismus und Holocaust im Familiengedächtnis, Frankfurt am Main 2002.
Źródła internetowe:
Draesner U., Essay (2), [online] https://der-siebte-sprung.de/rendez-vous-2-7tersprung/index.html.
Draesner U., Postmemory, [online] https://der-siebte-sprung.de/postmemory/.
Banoun B., „Prozess um Sprache”. Ulrike Draesner im Gespräch mit dem Literaturwissenschaftler Bernard Banoun, „Mémoires en jeu” 2018, nr 7, [online] https://www.memoires-en-jeu.com/varia/gesprach-mit-ulrike-draesner-mit-dem-literaturwissenschaftler-bernard-banoun/.
Lexikon der reisenden Wörter, [online] https://der-siebte-sprung.de/category/lexikon-der-reisenden-woerter/index.html.
Sieben Sprünge vom Rand der Welt, [online] https://der-siebte-sprung.de/index.html.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
