Pokój jako wartość
Aksjologiczna ścieżka dla politologa
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.21.2024.90.12Keywords:
peace, concept of peace, idea of peace, value, principle, pattern, purpose of action, means, price of peaceAbstract
PEACE AS A VALUE. AN AXIOLOGICAL PATH FOR THE POLITICAL SCIENTIST
The object of peace research in political science can and should not only be the totality of the conditions and forms of the existence of this phenomenon (to which the analytical-diagnostic concept of peace corresponds) or the normative regulation of relations between states to establish, restore or guarantee peace in specific historical and legal circumstances. The axiological context of the notion of peace – that is, considering peace in terms of values – also deserves reflection. Then, however, it is not only the utilitarian, pragmatic value of peace as a favourable, secure state of affairs that comes into play, but above all the abstract, universalist idea of peace as a moral value dictated by humanism and humanitarianism. An idea that fulfils a multiple role: a rule of conduct in relations of coexistence and potential competition or conflict, a model of a desirable type of coexistence, a long-range or immediate goal, a tool for the realisation of other goals and values. And also – a factor of positive motivation in diplomatic and educational activities, in economic and cultural cooperation. With reference to specific historical situations and the attitudes of specific political forces, leaders, the researcher has to determine whether, in a given context, peace is treated as a universal value or only particularly and occasionally convenient; whether it is for the participants in the interaction an absolute, unconditional and intrinsic value or, on the contrary, a relative (relativised) value, respected or pushed conditionally and selectively; whether it is an end in itself or only a means of achieving the right goals. It is also difficult to avoid the seemingly trivial level of the issue: if peace is a value, then how much is it worth concretely and practically under the given circumstances, what price are we prepared to pay for peace. It is precisely such questions that are key to analysing the motivations, intentions, calculations and decisions made by politicians.
Downloads
References
Aron R., Pokój i wojna między narodami (teoria), przeł. A. Mielczarek, Warszawa 1995.
Balcerowicz B., O pokoju. O wojnie. Między esejem a traktatem, Warszawa 2013.
Cooley Ch.H., Partykularyzm a pogląd organiczny, przeł. J. Mucha, [w:] J. Mucha, Cooley, Warszawa 1992.
Czarnowski S., Dzieła, t. 1, Studia z historii kultury, Warszawa 1956.
Dalajlama, Etyka na nowe tysiąclecie, przeł. A. Kozieł, Warszawa 2000.
Delorme A., Dyrektywy celowościowe a normy społeczne, Wrocław 1975.
Dylus A., Polityka w perspektywie etycznej i religijnej, Warszawa 2016.
Dziemidok B., Sztuka, wartości, emocje, Warszawa 1992.
Edson J.T., The Peacemakers, London 1979.
Fromm E., Niech się stanie człowiek. Z psychologii etyki, przeł. R. Saciuk, Warszawa–Wrocław 1996.
Galtung J., Violence, Peace, and Peace Research, „Journal of Peace Research” 1969, vol. 6(3), https://doi.org/10.1177/002234336900600301. DOI: https://doi.org/10.1177/002234336900600301
Grotius H., O prawie wojny i pokoju, przeł. R. Bierzanek, Warszawa 1957.
Grzegorczyk A., Filozofia czasu próby, Warszawa 1984.
Grzegorczyk A., W poszukiwaniu moralnej podstawy pokoju, [w:] Filozofia i pokój, redakcja „Studiów Filozoficznych”, Warszawa 1971.
Haffner S., Diabelski pakt. Z dziejów stosunków niemiecko-rosyjskich 1917-1941, Lublin 1994.
Hajduk E., Człowiek dobry, Zielona Góra 1992.
Hostyński L., Wartości utylitarne, Lublin 1998.
O tolerancji we współczesnej demokracji liberalnej, red. I. Jakubowska-Branicka, Warszawa 2010. Jan XXIII, Pacem in terris, Paris 1963.
Kant I., O porzekadle: To może być słuszne w teorii, ale nic nie jest warte w praktyce; Do wiecznego pokoju. Projekt filozoficzny, przeł. M. Żelazny, Toruń 1995.
Karwat M., Istota i rodzaje zagrożeń. Ujęcie prakseologiczne, [w:] Współczesne zagrożenia a polityka publiczna, red. H. Ćwięk, A. Zasuń, Częstochowa 2015.
Karwat M., Podstawy socjotechniki. Dla politologów, polityków i nie tylko, Warszawa 2014.
Karwat M., Polityka a wartości uniwersalne, [w:] Czy jest możliwa etyka uniwersalna?, red. J. Sekuła, Siedlce 1994.
Karwat M., Wartości polityczne jako idee potrzeb społecznych (Ontologiczne przesłanki marksistowskiej teorii wartości politycznych), „Studia Nauk Politycznych” 1979, nr 5.
Kiciński K., Orientacje moralne. Próba typologii, Warszawa 1998.
Kochanowski J., Fraszki, pieśni i treny, Bielsko-Biała 2019.
Kołodko G.W., Wojna i pokój, Warszawa 2022.
Kondziela J., Badania nad pokojem. Teoria i jej zastosowanie, Warszawa 1974.
Kozeński J., Czechosłowacka jesień 1938, Poznań 1989.
Pokój w teorii i praktyce stosunków międzynarodowych, red. J. Kukułka, Warszawa 1991.
Łagowski B., Polska chora na Rosję, Warszawa 2016.
Laurent E., Wojna w Iraku. Ukryte motywy konfliktu, przeł. J. Kierul, Warszawa 2003.
Polityka i perswazja, red. P. Lissewski, Poznań 2007.
Lubbe A., Dominacja i współzależność. Ekonomiczne podstawy Pax Britannica i Pax Americana, Warszawa 1994.
Majewski P.M., Kiedy wybuchnie wojna? 1938. Studium kryzysu, Warszawa 2019.
Mehl R., Postawy moralne, przeł. L. Rutowska, Warszawa 1973.
Modzelewski W., Pacyfizm i okolice, Warszawa 1995.
Modzelewski W., Pacyfizm w Polsce, Warszawa 1996.
Opałek K., Z teorii dyrektyw i norm, Warszawa 1974.
Ossowski S., Dzieła, t. 3, Z zagadnień psychologii społecznej, Warszawa 1967.
Ossowski S., U podstaw estetyki, Warszawa 1966.
Socjotechnika lęku w polityce, red. F. Pierzchalski, J. Golinowski, Bydgoszcz 2016.
Sande K., The Peacemaker, Grand Rapids 2004.
Singer P., Etyka praktyczna, przeł. A. Sagan, Warszawa 2003.
Holmes S., Sunstein C.R., Koszt praw. Dlaczego wolność zależy od podatków, przeł. J.S. Kugler, Warszawa 2003.
Surosz M., Pepiki. Dramatyczne stulecie Czechów, Warszawa 2010.
Tatarkiewicz W., O bezwzględności dobra, Warszawa 1919.
Todorov T., Nowy nieład światowy. Refleksje Europejczyka, przeł. E. Cylwik, Warszawa 2004.
Tołstoj L., Kłamstwo patriotyzmu, przeł. M. Radziwon, Warszawa 2023.
Ueshiba M., Sztuka pokoju, przeł. M. Zamorska, Gliwice 2007.
Uesseler R., Wojna jako usługa. Jak prywatne firmy wojskowe niszczą demokrację, przeł. M. Kalata, Warszawa 2008.
Walzer M., Wojny sprawiedliwe i niesprawiedliwe. Rozważania natury moralnej z uwzględnieniem przykładów historycznych, przeł. M. Szczubiałka, Warszawa 2010.
Efektywność a sprawiedliwość, red. J. Wilkin, Warszawa 1997.
Wyspiański S., Wesele, Warszawa 2023.
Young H.P., Sprawiedliwy podział, przeł. J. Haman, M. Jasiński, Warszawa 2003.
Ziembiński Z., Wstęp do aksjologii dla prawników, Warszawa 1990.
Ziółkowski J., Zarządzanie syndromem oblężenia w demokracji liberalnej, „Studia Politologiczne” 2016, vol. 41, Wpływ i władza w systemie demokratycznym.
Znamierowski C., Oceny i normy, Warszawa 1957.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
