Orientacja austro-polska wobec kwestii ukraińskiej w czasie I wojny światowej (do Aktu 5 listopada 1916 r.)
DOI:
https://doi.org/10.12797/KPK.04.2012.04.07Ключові слова:
польсько-українські відносини, про австро-польська орієнтація, ГНЦ, Леопольд Владислав ЯворськийАнотація
Австро-угорська орієнтація по відношенню до українського питання підчас Першої світової війни (до Акту 5 листопада 1916 р.)
Напередодні та під час Першої світової війни одночасно сформувався ряд ідей націлених на відновлення польської держави і розвиток українського національного руху. Українські угрупування, що діяли у Галичині, закликали до створення в межах Габсбурзької монархії державної автономної. Польські ж політичні орієнтації у перший період Першої світової війни відстоювали створення польської автономії під протекторатом Габсбургів. Носієм цієї певною мірою австоро-польської ідеї було загальнопольське міжпартійне об’єднання створене в серпні 1914 р. передусім з метою формування польських легіонів під назвою Головний національний комітет. Через те, що ГНЦ проводило масштабні пропагандистські та публіцистичні дії, йому необхідно було зайняти позицію по відношенню до постулатів українських сил. Основна мета цієї статті є розглянути видання ГНЦ: часописи, брошури та статті під кутом оцінки та розуміння українського питання їх авторами. Це дозволить відповісти на питання про відносини поміж активістами з обох угрупувань та про місце українського питання у планах ГНЦ. Оцінка цього періоду у діяльності самої організації та політичної ситуації у монархії є важлива оскільки згодом, у 1918 р. невирішені ідеологічні суперечності поміж українцями та поляками переродились у громадянську війну. Період, що обговорюється у статті більшість цих питань про майбутнє поляків і українців залишались ще відкритими. Текст спирається на документах ГНЦ, доступних у Національному архіві міста Кракові.
Завантажити
Посилання
Ajnenkiel Andrzej, Historia Sejmu Polskiego, t. 2, cz. 1: W dobie rozbiorów, Warszawa 1989.
Batowski Henryk, Rozpad Austro-Węgier 1914-1918 (sprawy narodowościowe i działania dyplomatyczne), Kraków 1982.
Bąk-Koczarska Celina, Juliusz Leo twórca Wielkiego Krakowa, Wrocław 1986, Prace Komisji Historycznej / Polska Akademia Nauk. Oddział w Krakowie, nr 47.
Dąbkowski Tadeusz, Ukraiński Ruch narodowy w Galicji Wschodniej 1912-1923, Warszawa 1985.
Dąbrowski Jan, Wielka wojna 1914-1918, cz. 1: 1914-1916, Warszawa 1937, Wielka historia powszechna. Wydawnictwo zbiorowe ilustrowane, t. 7.
Feldman Wilhelm, Stronnictwa i programy polityczne w Galicji, 1846-1906, Kraków 1907.
Galuba Rafał, Niech nas rozsądzi miecz i krew…”. Konflikt polsko-ukraiński o Galicję Wschodnią w latach 1918-1919, Poznań 2004, Poznańskie Studia Historyczne.
Garlicki Andrzej, Geneza legionów. Zarys dziejów Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, Warszawa 1964.
Grabowski Tadeusz Stanisław, Feldman Wilhelm (1868-1919), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 6, Kraków 1946, s. 396-404.
Grosfeld Leon, Polityka państw centralnych wobec sprawy polskiej w latach pierwszej wojny światowej, Warszawa 1962.
Grünberg Karol, Sprengel Bogusław, Trudne sąsiedztwo. Stosunki polsko-ukraińskie w X-XX wieku, Warszawa 2005.
Holzer Jan, Molenda Jan, Polska w pierwszej wojnie światowej, Warszawa 1963, Biblioteka Wiedzy Historycznej. Historia Polski.
Hrycak Jarosław, Historia Ukrainy 1772-1999. Narodziny nowoczesnego narodu, tłum. Katarzyna Kotyńska, Lublin 2000, Dzieje Krajów Europy Środkowo-Wschodniej.
Jaskólski Michał, Kaduceus polski. Myśl polityczna konserwatystów krakowskich 1866-1934, Warszawa–Kraków 1990.
Kozłowski Maciej, Między Sanem i Zbruczem. Walki o Lwów i Galicję Wschodnią 1918-1919, Kraków 1990.
Kozłowski Maciej, Zapomniana wojna. Walki o Lwów i Galicję Wschodnią 1918-1919, przedm. Bohdan Skaradziński, Bydgoszcz 1999.
Klimecki Michał, Polsko-Ukraińska wojna o Lwów i Galicję Wschodnią. 1918-1919, Warszawa 2000, O Wolność i Niepodległość.
Knebel Jerzy, Rząd pruski wobec sprawy polskiej w latach 1914-1917, Warszawa 1961.
Krotofil Maciej, Ukraińska armia halicka 1918-1920. Organizacja, uzbrojenie, wyposażenie i wartość bojowa sił zbrojnych Zachodnio-Ukraińskiej Republiki Ludowej, Toruń 2002.
Łukomski Grzegorz, Partacz Czesław, Polak Bogusław, Wojna polsko-ukraińska 1918-1919. Działania bojowe – aspekty polityczne – kalendarium, Koszalin 1994.
Nowak Andrzej, Jak rozbić rosyjskie imperium? Idee polskiej polityki wschodniej (1733-1921), Kraków 1999, Arkana Historii.
Olszański Tadeusz Andrzej, Historia Ukrainy XX wieku, Warszawa 1994.
Pajewski Janusz, „Mitteleuropa”. Studia z dziejów imperializmu niemieckiego w dobie pierwsze wojny światowej, Poznań 1959, Prace Instytutu Zachodniego, nr 27.
Pajewski Janusz, Odbudowa państwa polskiego. 1914-1918, Warszawa 1985.
Pajewski Janusz, Pierwsza wojna światowa 1914-1918, Warszawa 2005.
Partacz Czesław, Od Badeniego do Potockiego. Stosunki polsko-ukraińskie w Galicji w latach 1888-1908, Toruń 1996.
Podhorodecki Leszek, Dzieje Lwowa, Warszawa 1993.
Serczyk Władysław Andrzej, Historia Ukrainy, Wrocław 2001.
Skrukwa Grzegorz, Formacje wojskowe ukraińskiej „rewolucji narodowej” 1914-1921, Toruń 2008.
Sokolnicki Michał, Rok czternasty, Londyn 1961.
Srokowski Konstanty, NKN. Zarys historii, Kraków 1923.
Suleja Włodzimierz, Orientacja austro-polska w latach I wojny światowej (do aktu 5 listopada 1916 roku), Wrocław 1992, Acta Universitatis Wratislaviensis. Historia, nr 103.
Zieliński Henryk, Historia Polski. 1914-1939, Wrocław 1985.
Завантаження
Опубліковано
Номер
Розділ
Ліцензія

Ця робота ліцензується відповідно до ліцензії Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.