Nowi Portugalczycy? Afrodescendentes i ich miejsce w społeczeństwie
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.19.2022.76.01Keywords:
Afrodescendants, Portugal, postcolonialism, social and political activismAbstract
THE ‘NEW PORTUGUESE’? AFRODESCENDANTS AND THEIR ROLE IN THE SOCIETY
The aim of this article is to show the role that representatives of the complex category of Afrodescendants play in contemporary Portuguese society. It is a vast topic, interpretable from different perspectives and covering many issues, such as: hybrid identities and models of integration, educational paths and experiences in the labor market, political agency and civic engagement, activity in the field of culture, art (i.a. their increasingly important role in the music market) or sport. In this work, I refer to selected examples of socio-cultural activity of Afrodescendants within non-governmental organizations, as well as to their activity on the political scene in recent years. The background for the analyses concerning the people of African origins are postcolonial relations and ideas of decolonizing space and memory. An important context is also the International Decade for People of African Descent established by UNESCO (2015-2024) and the impact of this initiative on the emergence of different projects related to Afrodescendants in Portugal.
Downloads
References
Agência Lusa, Deputadas afrodescendentes apontam para „nova era” parlamentar depois da sua eleição, Observador, 24 X 2019, [online] https://observador.pt/2019/10/24/deputadasafrodescendentes-apontam-para-nova-era-parlamentar-depois-da-sua-eleicao/.
Agência Lusa, Joacine Katar Moreira deixou o Livre, Público, 4 II 2020, [online] https://www.publico.pt/2020/02/04/politica/noticia/joacine-katar-moreira-deixou-livre-1902816.
Ambrosini M., Richiesti e respinti. L’immigrazione in Italia. Come e perché, Milano 2010.
Bal E., Lokalność i mobilność kulturowa teatru. Śladami Arlekina i Pulcinelli, Kraków 2017.
Bal E., Wojnowski K., Strefy kontaktu jako propozycja usytuowanego poznania, [w:] Bądźmy w kontakcie! Strefy kontaktu jako narzędzie rozpoznawania współczesności, red. E. Bal, K. Wojnowski, Kraków 2021. DOI: https://doi.org/10.4467/K7165.170/20.20.15510
Belanciano V., Não Dá para Ficar Parado. Música Afro-Portuguesa, celebração, conflito e esperança, Porto 2020.
Bloch N., Kolonizatorzy, turyści, antropolodzy. Dziedzictwo kolonialne w turystyce i kolonialna nostalgia w antropologii, „Konteksty” 2014, nr 1.
Brito Guterres A., De Sousa A.N., The Invisible City: Existence and Resistance in the Peripheries of Lisbon, „The Funambulist: Proletarian Fortresses” 2018, nr 16.
Caldeira A.M., O trafico atlântico de mão-de-obra escrava, katalog projektu „Testemunhos da escravatura. Memoria africana”, Lisboa 2017.
Carlos J., Autárquicas/Portugal: Afrodescendentes lutam contra discriminação racial, „Deutsche Welle”, [online] https://www.dw.com/pt-002/aut%C3%A1rquicas-portugal-afrodescendentes-lutam-contra-discrimina%C3%A7%C3%A3o-racial/a-59297354.
Carlos J., Morte de Danijoy Pontes: „A justiça é racista”, gritaram manifestantes em Lisboa, [online] https://www.dw.com/pt-002/morte-de-danijoy-pontes-a-justi%C3%A7a-%C3%A9-racista-gritaram-manifestantes-em-lisboa/a-59746227.
Carlos J., „Não irão intimidar-me”, diz cabeça de lista de Esquerda após ataques racistas, „Deutsche Welle”, [online] https://www.dw.com/pt-002/n%C3%A3o-ir%C3%A3o-intimidarme-diz-cabe%C3%A7a-de-lista-de-esquerda-ap%C3%B3s-ataques-racistas/a-56964510.
Castro Henriques I., Pereira Leite P., Lisboa cidade africana: Percursos de Lugares de Memória da Presença Africana, Séculos XV-XXI, Lisboa 2013.
Década Internacional de Afrodescendentes (2015-2024) Contributos, [online] https://www.acm.gov.pt/documents/10181/27754/Plano_Decada_contributos_ACM.pdf/4975041d-122e-4734-9d1e-83cd60b9cb25.
De Sousa A.N., How Portugal silenced „centuries of violence and trauma”, [online] https://www.aljazeera.com/features/2021/3/10/how-portugal-silenced-centuries-of-violence-and-trauma?fbclid=IwAR3Jw5Uj7xB36_qC2dxCu1UXg-jeHHd0BLqQJ-We4v54ctv8Ll0-X1XEGu8.
De Sousa Santos B., Prefácio, [w:] As Guerras de Libertação e os Sonhos Coloniais: alianças secretas, mapas imaginados, red. M.P. Meneses, B.S. Martins, Coimbra 2013.
Évora I., As (im) pertinências do método. metodologia participativa e o estudo sobre a afrodescendência em Portugal, [w:] Áfricas, Américas y Caribes Representaciones colectivas cruzadas [siglos XIXXXI], red. J.-A. Yao, Alcalá 2020.
Gandhi L., Teoria postkolonialna. Wprowadzenie krytyczne, tłum. J. Serwański, Poznań 2008.
Golemo K., Lizbona afrykańska. Trudne dziedzictwo, relacje postkolonialne i międzykulturowe wyzwania, „Politeja” 2021, vol. 18, nr 5 (74), https://doi.org/10.12797/Politeja.18.2021.74.02. DOI: https://doi.org/10.12797/Politeja.18.2021.74.02
Gorjão Henriques J., Identifica-se mais como asiático, branco, cigano, negro? INE começa a perguntar dia 18 de Outubro, Publico, 14 X 2021, [online] https://www.publico.pt/2021/10/14/sociedade/noticia/identificase-asiatico-branco-cigano-negro-ine-comeca-perguntar-dia-18-outubro-1981099?fbclid=IwAR1oWINDapVTXBplTVQc7wnNmfaFGk7AneQnG50nH4vynrJbt4r8XKpr5tU.
Hatton B., Os Portugueses. A história moderna de Portugal. O verdadeiro retrato de um povo único, fascinante e contraditório, Lisboa 2011.
Hatton B., Queen of the Sea. A History of Lisbon, London 2018.
Henriques J.G., Década dos Afrodescendentes da ONU continua invisível em Portugal, Publico, 25 XI 2017, [online] https://www.publico.pt/2017/11/25/sociedade/noticia/decada-dosafrodescendentes-da-onu-continua-invisivel-em-portugal-1793910.
Hlíbowícka-Węglarz B., „Złota epoka” Portugalii i języka portugalskiego, Lublin 2021.
Integração de afrodescendentes na política portuguesa requer organização „à margem dos partidos” convencionais, diz jurista guineense, Jornal É@GORA, 17 VI 2019, [online] https://jornaleagora.pt/integracao-de-afrodescendentes-na-politica-portuguesa-requer-organizacao-amargem-dos-partidos-convencionais-diz-jurista-guineense/.
Kalewska A., A identidade portuguesa revisitada no dealbar do terceiro milénio, [w:] Identidades Revisitadas, Identidades Reinventadas – transformações dos espaços sociais, políticos e culturais nos países de língua oficial portuguesa, red. R. Díaz-Szmidt, Warszawa 2019.
Łukaszyk E.A., Między litością a współodczuwaniem. O uważnym czytaniu świata, który już nie zawsze daje się uchwycić w postkolonialnych kategoriach, „Konteksty Kultury” 2019, nr 16, z. 3, https://doi.org/10.4467/23531991KK.19.031.11735. DOI: https://doi.org/10.4467/23531991KK.19.031.11735
Machado F.L., Novos portugueses? Parâmetros sociais da identidade nacional dos jovens descendentes de imigrantes africanos, [w:] Identidades Nacionais em Debate, red. J. Miranda, M.J. João, Oerias 2006.
Mata I., „Zonas de contacto” das literaturas de língua portuguesa: da resistência à reinvenção da diferença, [w:] Identidades Reinventadas – transformações dos espaços sociais, políticos e culturais nos países de língua oficial portuguesa, red. R. Díaz-Szmidt, Warszawa 2019.
„Migrações. Revista do Observatório das Migrações” – número temático „Afrodescendentes em Portugal”, n.º 16, dezembro de 2019, [online] https://www.om.acm.gov.pt/documents/58428/183863/Revista+Migra%C3%A7%C3%B5es+16.pdf/d7e56cb0-7d04-4f2c-96a6-fb2c7ee8e9ff.
Migrant Integration Policy Index, [online] https://www.mipex.eu/portugal.
Pereira B., Os afrodescendentes em Portugal, uma minoria silenciosa sem voz política, EFE, 27 X 2015, [online] https://www.efe.com/efe/portugal/destacada/os-afrodescendentes-em-portugal-uma-minoria-silenciosa-sem-voz-politica/50000440-2748031.
Plácido Júnior J., Será que Lisboa vai mesmo assumir que escravizou?, Visão, 11 X 2021, [online] https://visao.sapo.pt/atualidade/sociedade/2021-10-11-sera-que-lisboa-vai-mesmoassumir-que-escravizou/?fbclid=IwAR1Wm36tJMGFZ7--rb47V190Xgsd4Lzuo3zJOIYIRNIlAOV9v2iYyR1FQfI.
Ponzanesi S., The Postcolonial Turn in Italian Studies: European Perspectives, [w:] Postcolonial Italy: Challenging National Homogeneity, red. C. Lombardi-Diop, C. Romeo, Basingstoke 2012, https://doi.org/10.1057/9781137281463_4. DOI: https://doi.org/10.1057/9781137281463_4
Schaefer A., Imagens de „A Guerra”: Interacção entre os discursos visual e verbal na série de Joaquim Furtado, „Práticas da História” 2015, vol. 1, nr 1, s. 33-60.
Seabra T. et al., Trajetos e projetos de jovens descendentes de imigrantes à saída da escolaridade básica, Lisboa 2011.
SEF, Relatório de Imigração, Fronteiras e Asilo 2020, s. 21, [online] https://sefstat.sef.pt/Docs/Rifa2020.pdf.
Sena Martins B., Moura A., Portugal e década internacional de afrodescendentes: a educação e os tempos da violência colonial, „Educação em Revista” 2018, nr 34, https://doi.org/10.1590/0102-4698192750. DOI: https://doi.org/10.1590/0102-4698192750
Serkowska H., Dopo il romanzo storico. La storia della letteratura italiana del ‘900, Pesaro 2012.
Soares D., A última escrava portuguesa morreu em Lisboa nos anos 1930, Radio Renascença, [online] https://rr.sapo.pt/noticia/pais/2017/03/25/a-ultima-escrava-portuguesa-morreuem-lisboa-nos-anos-1930/79112/.
Świda M., Portugal como o país da não-inscrição em As Naus de António Lobo Antunes, [w:] Identidades Revisitadas, Identidades Reinventadas – transformações dos espaços sociais, políticos e culturais nos países de língua oficial portuguesa, red. R. Díaz-Szmidt, Warszawa 2019.
Tinhorão J.R., Os negros em Portugal: uma presença silenciosa, Lisboa 1998.
Valente A., Leite A.C., O projeto testemunhos da escravatura. Memoria africana, katalog projektu „Testemunhos da escravatura. Memoria africana”, Lisboa 2017.
Downloads
Published
Issue
Section
License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.