Zabójstwo ideologiczne w twórczości Fiodora Dostojewskiego
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.15.2018.55.13Keywords:
murder, ideology, axiological values, Fyodor Dostoyevsky, Russian novel, conscienceAbstract
Ideological Killing in the Works of Fyodor Dostoyevsky
The key issue of the article is the motivation for murder – the “ethics” of killing. The moral dimension of murder and the killer’s axiological awareness become crucial. The article answers questions about various aspects of murder. Is killing always wrong? Are there any situations in which the categorical ban on taking human life can be relativised in the context of the defence of another human being and higher values? Are there any values for the implementation of which political ideas and ideologies can justify mass murder, and, as a result, bloody revolution, war, and genocide? What is the role of a culture that promotes ideologies based on the idea of killing or internal fighting? The author deals with the issue of ideological murder in Fyodor Dostoyevsky’s novels. The article addresses moral issues concerning the murder, as well as the metaphysical dimension of crime. On the basis of Crime and Punishment and Demons, the author shows what blind faith in ideology can lead to.
Downloads
References
Bachtin M., Problemy poetyki Dostojewskiego, przeł. N. Modzelewska, Warszawa 1970.
Bakunin M., Pisma wybrane, t. 1, przeł. B. Wścieklica, Z. Krzyżanowska, Warszawa 1965.
Bazylow L., Historia Rosji, Wrocław 2005.
Camus A., Notatniki 1935‑1959, przeł. J. Guze, Warszawa 1994.
Dostojewski F., Biesy, przeł. A. Pomorski, Kraków 2010.
Dostojewski F., Zbrodnia i kara, Kraków 2009.
Jewdokimow D., Człowiek przemieniony. Fiodor Dostojewski wobec tradycji Kościoła Wschodniego, Poznań 2009.
Kołakowski L., Mini wykłady o maxi sprawach, Kraków 2004.
Przebinda G., Nieśmiertelność dla herosów. O terrorystach‑metafizykach u Dostojewskiego, „Kontrapunkt. Magazyn Kulturalny Tygodnika Powszechnego”, nr 10/11 (28/29), Kraków, 25 X 1998, s. VI.
Stróżewski W., W kręgu wartości, Kraków 1992.
Ślipko T. SJ, Granice życia. Dylematy współczesnej bioetyki, Kraków 1994.
Ślipko T. SJ, Zarys etyki ogólnej. Myśl filozoficzna, Kraków 2004.
Żelazny M., Nietzsche „ten wielki wzgardziciel”, Toruń 2007.
DOKUMENTY ELEKTRONICZNE
Anarchizm, [w:] Encyklopedia PWN, [online] http://sjp.pwn.pl/sjp/anarchizm;2549946.html.
Antoni Kępiński, [online] http://www.wydawnictwoliterackie.pl/autorzy/768/Antoni‑Kepinski.
Hegel Georg Wilhelm Friedrich, [w:] Encyklopedia PWN, [online] http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Hegel‑Georg‑Wilhelm‑Friedrich;3910643.html.
Kant Immanuel, [w:] Encyklopedia PWN, [online] http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Kant‑Immanuel;3919929.html.
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., [online] http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19970780483.
Morawiec E., „Biesy”, „Życie Literackie” 1971, nr 22, [online] http://www.e‑teatr.pl/pl/artykuly/3285,druk.html.
Narodnicy, [w:] Encyklopedia PWN, [online] http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/narodnicy;3945820.html.
Pipes: Dzieje XIX‑wiecznej Rosji pisane są spiskami i aktami terroru, [online] http://www.polskatimes.pl/artykul/473601,pipes‑dzieje‑xixwiecznej‑rosji‑pisane‑sa‑spiskami‑i‑aktami‑terroru,2,id,t,sa.html.
Podolan E., Spór o formę feudalizmu rosyjskiego w historiografii rosyjskiej XVIII i XIX wieku, Zielona Góra 2003, [online] http://zbc.uz.zgora.pl/Content/906/Elek5a.htm.
Powszechna deklaracja praw człowieka, [online] http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/onz/1948.html.
Przybylski R., Dostojewski i „przeklęte problemy”, [online] http://niniwa22.cba.pl/przybylski_dostojewski.htm.
Rosja. Historia, [w:] Encyklopedia PWN, [online] http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Rosja‑Historia;4383802.html.
Uglik J., Bakunina i Stirnera zmagania z wolnością, [online] http://anarchizm.net.pl/filozofia/bakunina‑i‑stirnera‑zmagania‑z‑wolnoscia.
Wojdyła L., Zabójstwo w prawie karnym, [online] http://docplayer.pl/12003694‑Zabojstwo‑w‑prawie‑karnym.html.
Zabójstwo, [w:] Encyklopedia PWN, [online] http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/zabojstwo;3999672.html.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Agata Kilar

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.