Сучасна русиньска література по роцї 1989 на Словакії
DOI:
https://doi.org/10.12797/RRB.15.2019.15.06Słowa kluczowe:
współczesna literatura rusińska na Słowacji, Daniela Kapraľová, interpretacja, literatura rusińska po 1989 rokuAbstrakt
Współczesna literatura rusińska na słowacji po roku 1989
Burzliwa historia narodów Europy w XX wieku dopełnia się w 1989 roku – roku Aksamitnej Rewolucji, która zaowocowała wieloma pozytywnymi zmianami nie tylko dla wielkich narodów europejskich, lecz także dla tych małych. W historii literatury rusińskiej jest to okres zwany trzecim odrodzeniem narodowym i można stwierdzić, że zaowocował on znaczą-cym wzrostem liczby pisarzy, utworów literackich i innych przedsięwzięć wydawniczych. Pierwsza część artykułu przedstawia społeczno-kulturalne położenie Rusinów w tym okresie oraz możliwości publikowania literatury w ich języku. Druga część zawiera charakterystykę tematyczną i gatunkową literatury rusińskiej na Słowacji po 1989 roku. Na ostatnią część artykułu składa się interpretacja zbioru poetyckiego Danieli Kapraľovej – przykładu jednego z najciekawszych dzieł we współczesnej literaturze rusińskiej na Słowacji.
Bibliografia
Beskid, Gavriіl, red. 2009. Nikolaj Veskid âk subєkt і obєkt іstorіoґrafії: Vybіr іz tvorčosti і ocїnїnâ dїtelʹstva rusinʹskogo іstorіka. Prâšіv: Rusinʹske kulturno-osvіtne obŝestvo A. Duhnovіča.
Germanova, Melanіâ. 2016. Dїtëm pro radostʹ і poučіnâ. Prâšіv: Akademіâ rusinʹskoj kultury v SR.
Gіrâk, Mihajlo. 2015. «In the Seventy-Seventh Kingdom»: Carpatho-Rusyn Folktales – «V sїmdesâtіj semіj kraїnі»: Karpatorusinʹsky pripovіdky. Vermont: Carpatho-Rusyn Research Center.
Ґaj. Mіlan. 2012. Molitva Rusina. Prâšіv: Akademіâ rusinʹskoj kultury.
Ґaj, Mіlan. 2016. Moїm rodakam. Prâšіv: Spolok rusinʹskyh pisatelїv Slovenʹska.
Ґaj, Mіlan. 2019. Z nami Bog. Prâšіv: Akademіâ rusinʹskoj kultury.
Ґіrova, Marіâ. 2008. Rodne gnїzdo. Prâšіv: Rusin і Narodny novinky.
Ґіcova-Mіcovčіnova, Gelena. 2010. Fіâločka. Svіdnik: Tlačiareň svidnícka, s. r. o.
Ґіcova-Mіcovčіnova, Gelena. 2016a. Z kvіtky pripovіdky. Svіdnik: Tlačiareň svidnícka, s. r. o.
Ґіcova-Mіcovčіnova, Gelena. 2016b. Rodne slovo. Prâšіv: Akademіâ rusinʹskoj kultury v SR.
Žolobanіč, Mіro. 2017. Hto sâ smіє, є odvažnyj. Prâšіv: Spolok rusinʹskyh pisatelїv Slovenʹska.
Žolobanіč, Mіro. 2018. Hto sâ smіє, є mudryj. Prâšіv: Spolok rusinʹskyh pisatelїv Slovenʹska.
Žolobanіč, Mіro. 2019. Hto sâ smіє, є zdravyj. Prâšіv: Spolok rusinʹskyh pisatelїv Slovenʹska.
Zozulâk, Aleksander, red. 2009. Svіtla і tїnї Vasilâ Zozulâka: Zbornik statej і lіteraturnyh tekstіv k 100-rіčnіcї narodžіnâ і 15. rіčnіcї smerti. Prâšіv: Rusin і Narodny novinky.
Іlkovіč, Vladimіr. 2014. Rusinʹskyj novinarʹ. Prâšіv: Spolok rusinʹskyh pisatelїv Slovenʹska.
Іlʹčenko, Larisa, Padâk, Valerіj. 2015. Bіblіoґrafіâ rusinʹskoâzyčnyh vydanʹ: 2005-2014. Užgorod: Vydavatelʹstvo V. Padâka.
Іlʹčenko, Larisa. 2007. Bіblіoґrafіâ rusinʹskoâzyčnyh vydanʹ: 1989-2004. Užgorod: Vydavatelʹstvo V. Padâka.
Kapralëva, Danієla. 2018. Serna v neraû. Prâšіv: Občanʹske združіnâ Kolysočka – Kolíska.
Ksenâk, Mikolaj. 1963. Bajki. Slovacʹke pedagogіčne vidavnictvo v Bratislavі – vіddіl ukraїnsʹkoї lіteraturi v Prâševі.
Ksenâk, Mikolaj. 1970. Bajki. Slovacʹke pedagogіčne vidavnictvo v Bratislavі – vіddіl ukraїnsʹkoї lіteraturi v Prâševі.
Ksenâk, Mikolaj. 1974. Bajki. Prâšіv: Slovacʹke pedagogіčne vidavnictvo v Bratislavі – vіddіl ukraїnsʹkoї lіteraturi v Prâševі.
Ksenâk, Mikolaj. 1977. Smіh і gіrkіstʹ serdcâ. Prâšіv: Slovacʹke pedagogіčne vidavnictvo v Bratislavі – vіddіl ukraїnsʹkoї lіteraturi v Prâševі.
Ksenâk, Mikolaj. 1980. Vіnočok z ternâ. Prâšіv: Slovacʹke pedagogіčne vidavnictvo v Bratislavі – vіddіl ukraїnsʹkoї lіteraturi v Prâševі.
Ksenâk, Mikolaj. 1985. Dorogocіnna znahіdka. Prâšіv: Slovacʹke pedagogіčne vidavnictvo v Bratislavі – vіddіl ukraїnsʹkoї lіteraturi v Prâševі.
Ksenâk, Mikolaj. 1994. O kamûnʹskyh majstrah. Prâšіv: Rusinʹska obroda.
Ksenâk, Mikolaj. 2002a. Bіda Rusinіv z domu vyganâla. Prâšіv: Svіtovyj konґres Rusinіv.
Ksenâk, Mikolaj. 2002b. Vybrany bajky. Prâšіv: Spolok rusinʹskyh pisatelїv Slovenʹska.
Ksenâk, Mikolaj. 2009. Žmenі rodnoj zemli. Prâšіv: Spolok rusinʹskyh pisatelїv Slovenʹska.
Ksenâk, Mikolaj. 2010. Zerkalїnâ / Zrkadlenie. Prâšіv: Spolok rusinʹskyh pisatelїv Slovenʹska.
Ksenâk, Mikolaj. 2011. Ugly poglâdu. Prâšіv: Akademіâ rusinʹskoj kultury v SR.
Ksenâk, Mikolaj. 2013. Spominky і očekovanâ. Prâšіv: Spolok rusinʹskyh pisatelїv Slovenʹska.
Ksenâk, Mikolaj. 2015. Našy gorіzonty. Prâšіv: Akademіâ rusinʹskoj kultury v SR.
Ksenâk, Mikolaj. 2016a. Medvіdâta na progulʹcї. Prâšіv: Občanʹske združіnâ Kolysočka – Kolíska.
Ksenâk, Mikolaj. 2016b. Formovanâ rusinʹskoj іdentіty. Prâšіv: Akademіâ rusinʹskoj kultury v SR.
Ksenâk, Mikolaj. 2018a. Nedopovіdžene. Prâšіv: Akademіâ rusinʹskoj kultury v SR.
Ksenâk, Mikolaj. 2018b. Rezonancії na knižky і podїї. Prâšіv: Akademіâ rusinʹskoj kultury v SR.
Ksenâk, Mikolaj. 2019. Košarik plodіv. Prâšіv: Akademіâ rusinʹskoj kultury v SR.
Kudzej, Osif. 2008a. Bajky-zabavlâjky. Prâšіv: Rusin і Narodny novinky.
Kudzej, Osif. 2008b. Mudrostʹ žyvota. Prâšіv: Rusin і Narodny novinky.
Kudzej, Osif. 2008v. Pacerky. Prâšіv: Rusin і Narodny novinky.
Kudzej, Osif. 2009. Bajkarëvy dumy. Prâšіv: Rusin і Narodny novinky.
Kudzej, Osif. 2012. Ča(bajka). Mіdžіlabіrcї: Obŝestvo sv. Joana Krestitelâ.
Kudzej, Osif. 2013. Smіh čerez slyzy. Prâšіv: Rusin і Narodny novinky.
Kudzej, Osif. 2018. Cuker, med і feferonky. Prâšіv: Akademіâ rusinʹskoj kultury v SR.
Kudzej, Osif. 2019. Hrumky. Prâšіv: Akademіâ rusinʹskoj kultury v SR.
Malʹcovska, Marіâ. 1988. Ûlčіna tajna. Prâšіv: Slovacʹke pedagogіčne vidavnictvo v Bratislavі – vіddіl ukraїnsʹkoї lіteraturi v Prâševі.
Malʹcovska, Marіâ. 1991. Potočina. Prâšіv: Slovacʹke pedagogіčne vidavnictvo v Bratislavі – vіddіl ukraїnsʹkoї lіteraturi v Prâševі.
Malʹcovska, Marіâ. 1994. Manna і oskomina. Prâšіv: Rusinʹska obroda.
Malʹcovska, Marіâ. 1995. Pripovіdkova lučka. Prâšіv: Rusinʹska obroda.
Malʹcovska, Marіâ. 1998. Pіd rusinʹskym nebom. Bratislava: PIP – ART, s. r. o.
Malʹcvoska, Marіâ. 2002. Rusinʹsky arabesky. Prâšіv: Rusinʹska obroda.
Malʹcovska, Marіâ. 2007. Zelena fatamorґana. Užgorod: Vydavatelʹstvo V. Padâka.
Malʹcovska, Marіâ. 2012. Najkrasša pripovіdka. Prâšіv: Spolok rusinʹskyh pisatelїv Slovenʹska.
Melnіčakova, Іveta. 2015. Z pripovіdky svіt. Prâšіv: Občanʹske združіnâ Kolysočka – Kolíska.
Morohovіčova-Cvik, Kveta. 2011. Kamaratâ spіd zelenogo duba і belavogo neba. Prâšіv: Spolok rusinʹskyh pisatelїv Slovenʹska.
Pavlovіč, Rudolf. 2010. Ґrekokatolicʹkyj svâŝenicʹkyj rod Pavlovіčovyh іz Šarіšskogo Čornogo (1693-1900). Prâšіv: Rusin і Narodny novinky.
Padâk, Valerіj. 2012. Naris іstorії karpatorusinʹskoj lіteratury HVI.- XXI. storoča. Prâšіv: Spolok rusinʹskyh pisatelїv Slovenʹska.
Padâk, Valerіj. 2016. Naris іstorії karpatorusinʹskoї lіteraturi. Toronto: Kafedra ukraїnoznavčih studіj Torontsʹkogo unіversitetu.
Plїškova, Anna. 2008. Rusinʹskyj âzyk na Slovenʹsku. Prâšіv: Svіtovyj konґres Rusinіv.
Plїškova, Anna. 2009. Rusalka: Tvorčostʹ molodyh avtorіv 2000-2009. Prâšіv: Rusin і narodny novinky.
Semancëva, Petra. 2013. Rossypany râdky. Prâšіv: Spolok rusinʹskyh pisatelїv Slovenʹska.
Sivyj, Vladїslav. 2014. Smutnyj klavn, vіršy і ґіtary. Prâšіv: RUTHENIAN ART.
Sivyj, Vladїslav. 2016. Іz žyvota spravy. Prâšіv: RUTHENIAN ART.
Sivyj, Vladїslav. 2017. Obrazy іz našogo žyvota. Prešov: Rusínske komorné divadlo, o.z.
Smolej, Štefan. 2005. Ne ganʹb sâ, Rusine! Prâšіv: Rusin і Narodny novinky.
Smolej, Štefan. 2009. Nagoda abo sudʹba. Prâšіv: Spolok rusinʹskyh pisatelїv Slovenʹska.
Smolej, Štefan. 2011. Čudnyj svіt. Svіdnik: Tlačiareň svidnícka, s. r. o.
Smolej, Štefan. 2013. Burї nad Beskidami. Prâšіv: Akademіâ rusinʹskoj kultury v SR.
Smolej, Štefan. 2015. Čudny prigody. Svіdnik: Tlačiareň svidnícka, s. r. o.
Smolej, Štefan. 2018. Zapisky obyčajnogo voâka. Prâšіv: Akademіâ rusinʹskoj kultury v SR.
Smolej, Štefan. 2019. Tâžkyj žyvot. Prâšіv: Akademіâ rusinʹskoj kultury v SR.
Suhyj, Štefan. 1997. Âk Rusnaky relaksuûtʹ. Prâšіv: Rusinʹska obroda.
Suhyj, Štefan. 2004. Azbukarnâ. Prâšіv: Rusin і Narodny novinky.
Suhyj, Štefan. 2006. Aspіrіn. Prâšіv: Rusin і Narodny novіnky.
Suhyj, Štefan. 2007. Slon na kyčarї. Prâšіv: Rusin і Narodny novinky.
Suhyj, Štefan. 2008. Nezabudka. Prâšіv: Spolok rusiniskyh pisatelїv Slovenʹska.
Suhyj, Štefan. 2010. Azbukova mama. Prâšіv: Rusinʹska obroda na Slovenʹsku.
Suhyj, Štefan. 2017. Âk Rusnaky relaksuûtʹ Prâšіv: Akademіâ rusinʹskoj kultury v SR.
Haritun, Ûrko. 2010. Moї žalї. Prâšіv: Rusin і Narodny novinky.
Haritun, Ûrko. 2016. Faklї gorâtʹ. Prâšіv: Akademіâ rusinʹskoj kultury v SR.
Haritun, Ûrko. 2017. Dâkuû, mamko! Prâšіv: Občanʹske združіnâ Kolysočka – Kolíska.
Haritun, Ûrko. 2018. Našy spіvanočky âk dїvčat vіnočky. Prâšіv: Občanʹske združіnâ Kolysočka – Kolíska.
Haritun, Ûrko. 2019. Moâ trinadscâta. Prâšіv: Akademіâ rusiniskoj kultury v SR.
Šandalova, Lûdmіla. 2013. Podʹte dїti, što vam povіm. Svіdnik: tota aґentura.
Šandalova, Lûdmіla. 2015. Wi-fintena princezna. Svіdnik: tota aґentura.
Šandalova, Lûdmіla. 2016. Červenyj bereg. Svіdnik: tota aґentura.
Šandalova, Lûdmіla. 2018a. Ani by sʹte ne vіrili. Svіdnik: tota aґentura.
Šandalova, Lûdmіla. 2018b. Čudesna lavočka. Svіdnik: tota aґentura.
Šandalova, Lûdmіla. 2018v. Ûrko a poklad. Svіdnik: tota aґentura.
Âlč, Petro. 2014. Mamko, podʹme čіtati. Prâšіv: Spolok rusinʹskyh pisatelїv Slovenʹska.
Kseňák, Mikuláš. 2002. Ozveny. Prešov: SNM – Múzeum rusínskej kultúry v Prešove.
Kseňák, Mikuláš. 2018. Bájky pre každého. Žilina: Georg Žilina.
Kudzej, Jozef. 2013a. Bajkal. Svidník: Tlačiareň svidnícka, s. r. o.
Kudzej, Jozef. 2013b. Bajky, dumky i vydumky. Svidník: Tlačiareň svidnícka, s. r. o.
Kudzej, Jozef. 2014. Bajkomat. Svidník: Tlačiareň svidnícka, s. r. o.
Kudzej, Jozef. 2015. Šoky. Svidník: Tlačiareň svidnícka, s. r. o.
Kudzej, Jozef. 2016. Smichoty i chmury rusiňskoj natury. Svidník: Tlačiareň svidnícka, s. r. o.
Kudzej, Jozef. 2017. Zamiška. Svidník: Tlačiareň svidnícka, s. r. o.
Kudzej, Jozef. 2018. Kofein 100 mg. Svidník: Tlačiareň svidnícka, s. r. o.
Magocsi, Paul Robert. 2016. Chrbtom k horám. Dejiny Karpatskej Rusi a karpatských Rusínov. Prešov: Vydavateľstvo Universum.
Pavlič, Michal. 2018. Rusínska identita ako literárny problém. Pohľady na rusínsku literatúru na Slovensku po roku 1989. Prešov: Centrum jazykov a kultúr národnostných štúdií – Ústav rusínskeho jazyka a kultúry. Dizertačná práca.
Plišková, Anna. 2007. Rusínsky jazyk na Slovensku: náčrt vývoja a súčasné problémy. Prešov: Metodicko-pedagogické centrum.
Plišková, Anna. 2018. Publikačná činnosť 1998 – 2018. Prešov: Prešovská univerzita v Prešove – Centrum jazykov a kultúr národnostných menšín – Ústav rusínskeho jazyka a kultúry.
Škurla, Mikuláš. 2004. Odsúdení do raja. Neuveriteľné príbehy na ceste za šťastím. Svidník: Tlačiareň svidnícka, s. r. o.
