Walka Karnawału z Postem. Karnawalizacja obrazu rodziny w Śmierci i pogrzebie Mamy Grande i Stu latach samotności Gabriela Garcíi Márqueza
DOI:
https://doi.org/10.12797/SI.22.2022.22.11Słowa kluczowe:
Socjokrytyka, literatura iberoamerykańska, Gabriel García Márquez, Macondo, karnawalizacjaAbstrakt
Artykuł przedstawia socjokrytyczną analizę obrazu rodziny w dwóch utworach Gabriela Garcíi Márqueza: w opowiadaniu Śmierć i pogrzeb Mamy Grande i w powieści Sto lat samotności. W literackim kosmosie Macondo społeczna mikrostruktura, jaką jest rodzina, stanowi centrum, wokół którego budowany jest dyskursywny obraz świata. Szczególne znaczenie zyskuje w tej perspektywie strategia karnawalizacji, która pozwala na subwersywne przedstawienie sieci dominujących projektów ideologicznych i schematów aksjologicznych obecnych w realiach kolumbijskich, czy szerzej rzecz ujmując – latynoamerykańskich. W kreacji rodzinnych portretów widoczne jest „karnawałowe światoodczucie”, mające swe źródło w ludowej kulturze śmiechu. Parodia, realizm groteskowy i śmiech karnawałowy są narzędziami krytyki dogmatycznego i hierarchicznego porządku elit władzy, a także języka kultury oficjalnej.
Bibliografia
GARCÍA MÁRQUEZ, G. [1967] (1997), Sto lat samotności, przeł. Grażyna Grudzińska, MUZA, Warszawa.
GARCÍA MÁRQUEZ, G. [1962] (1971), „Śmierć i pogrzeb Mamy Grande”, w: García Márquez, G., W tym mieście nie ma złodziei, przeł. Z. Chądzyńska, Czytelnik, Warszawa, s. 125-150.
BACHTIN, M. (1970), Problemy poetyki Dostojewskiego, przeł. N. Modzelewska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
BACHTIN, M. (1975), Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu, przeł. A. i A. Goreniowie, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
CASAÚS ARZÚ, M. E. (1994), „El papel de las redes familiares en la configuración de la élite de poder centroamericana (El caso de la familia Díaz Durán)”, Realidad. Revista de Ciencias Sociales y Humanidades, 42, s. 973-1014. DOI: https://doi.org/10.5377/realidad.v0i42.5192
CZACHUR, W. (2011), „Dyskursywny obraz świata. Kilka refleksji”, Tekst i dyskurs – text und diskurs, vol. 4, s. 79-97, [on-line] http://www.tekst-dyskurs.en/index.php/pl/, 10.09.2022.
FIGUEROA, J. A. (2009), Realismo mágico, vallenato y violencia política en el Caribe colombiano, Instituto Colombiano de Antropología e Historia, Bogota.
GARCÍA MÁRQUEZ, G. (1959), „Dos o tres cosas sobre la ‘novela de la violencia’”, La calle, año 2, número 103, 9.10.1959, s. 12-13.
GARCÍA MÁRQUEZ, G. (2002), Vivir para contarla, Mondadori, Barcelona.
JOSET, J. (2003), „Introducción”, w: García Márquez, G., Cien años de soledad, Cátedra, Madrid, s. 9-51.
KONIECKI, S. (2009), „Evolución histórica y violencia sexual. Aproximación sociocrítica a Cien años de soledad”, Sociocriticism, vol. 24, no. 1-2, s. 387-429.
MAŁCUŻYŃSKA, M.-P. (1989), „O socjokrytyce: rysy charakterystyczne i perspektywy”, Pamiętnik Literacki, LXXX, 3, s. 95-118.
MARTÍNEZ, C. A. (2013), „Imágenes de infancia en ‘Cien años de soledad”, Revista Infancias Imágenes, vol. 12, nr 2, s. 122-127.
MÉNDEZ, J. L. (2000), Cómo leer a García Márquez: una interpretación sociológica, Editorial de la Universidad de Puerto Rico, Puerto Rico.
ROJO, G. (2007), „Cien años de soledad cuarenta años después”, Estudios públicos, 106, s. 337-362, [on-line] https://biblat.unam.mx/pt/revista/estudios-publicos-santiago/articulo/cien-anos-de-soledad, 12.04.2023. DOI: https://doi.org/10.38178/cep.vi106.520
SIDORUK, E. (2018), Granice satyry, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytet w Białymstoku, Białystok.
SKUBACZEWSKA-PNIEWSKA, A. (2011), „Teoria karnawalizacji literatury Michała Bachtina”, w: Stoff, A., Skubaczewska-Pniewska, A. (red.), Teoria karnawalizacji. Konteksty i interpretacje, Toruń, s. 15-36.
TODOROV, T. (1978), „Macondo en Paris”, Texto crítico, septiembre – diciembre 1979, 11, s. 36-45, [on-line] https://cdigital.uv.mx/handle/123456789/6821?show:full, 12.04.2023.
ZATORA, A. (2017), „Saga rodzinna – próba uporządkowania i konceptualizacji gatunku”, Zagadnienia Rodzajów Literackich, 2017/60/2 (122), s. 36-45. DOI: https://doi.org/10.26485/ZRL/2017/60.2/2
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Ewa Nawrocka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
