Operacje plastyczne okolicy twarzy w Szpitalu Ujazdowskim w Warszawie podczas II wojny światowej
DOI:
https://doi.org/10.12797/AHiFM.88.2024.88.01Słowa kluczowe:
Szpital Ujazdowski, operacje plastyczne, dr Stanisław Michałek-GrodzkiAbstrakt
Korzenie chirurgii plastycznej sięgają 2 tys. lat p.n.e. Pierwsze operacje plastyczne były wykonywane już w starożytnych Indiach. Początek rozwoju współczesnej chirurgii plastycznej w Polsce datuje się na koniec XIX, początek XX w. Jednym z prekursorów tej dziedziny medycyny w Polsce był dr Stanisław Michałek-Grodzki. Podczas II wojny światowej prowadził oddział chirurgii plastycznej, na którym były wykonywane bardzo precyzyjne zabiegi i operacje odtwórcze. Wszystko wskazuje na to, że dr Michałek-Grodzki uratował wielu rannych przed trwałym „zniekształceniem”. Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy podczas II wojny światowej w Szpitalu Ujazdowskim były przeprowadzane z sukcesem operacje plastyczne twarzy. Aby potwierdzić hipotezę, przeanalizowano 301 historii chorób pacjentów Oddziału IV A, które znajdują się w dokumentach pozostawionych przez dr. Michałka-Grodzkiego i przekazanych do Muzeum Historii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu przez jego bliskiego krewnego.
Bibliografia
Topolewski J., Metodologia historii, PWN, Warszawa (Polska) 1968.
Gillies H., Plastic Surgery of the Face, Fb &c Ltd, 2018 (reprint oryginału: Gillies H., Plastic Surgery of Face, Oxford Medical Publication, London 1920). DOI: https://doi.org/10.1097/00000658-192012000-00015
Solish M.J., Roller J.M., Zhong T., Sir Harold Gillies: The Modern Father of Plastic Surgery. Plast Reconstr Surg, 2023 152(1), 203e–204e, doi: 10.1097/PRS.0000000000010279. DOI: https://doi.org/10.1097/PRS.0000000000010279
Ciesielska M., Dr Stanisław Michałek-Grodzki (1889-1951) – twórca polskiej szkoły chirurgii plastycznej. Now Med, 2019, 26(4), 146−150. DOI: https://doi.org/10.25121/NM.2019.26.4.146
Haeseker B., Dr J.S.F. Esser and His Influence on the Development of Plastic and Reconstructive Surgery, rozprawa napisana pod kierunkiem prof. dr. J.C. van der Meulena, prof. dr. D. de Moulina, Rotterdam (Nederland) 1983, [online] https://repub.eur.nl/pub/32299/831109_Haeseker,%20Barend.pdf – 27.04.2023.
Rzepecki W., Leczenie gruźlicy płuc torakoplastyką. Gruźlica, 1948, XVI (30), 4−16, [online] https://pbc.gda.pl/Content/57943/1948.pdf – 27.04.2023.
Szmurło J., Wrażenia I-go Międzynarodowego kongresu otolaryngologów w Kopenhadze. Polski Przegląd Oto-laryngologiczny, 1928, V (1-2), 105−111, [online] https://jbc.bj.uj.edu.pl/Content/366399/PDF/NDIGCZAS016666_1928_001_002.pdf – 27.04.2023.
Wroński K., Bocian R., Westfal T., Chirurgiczne leczenie zatoki włosowej – opis przypadku i przegląd piśmiennictwa. Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne, 2010, 1, 24–28, [online] https://www.termedia.pl/Chirurgiczne-leczenie-zatoki-wlosowej-8211-opis-przypadku-i-przeglad-pismiennictwa,50,14608,1,0.html – 29.04.2023.
Le He’naff Y., Cosmetic Surgery on Trial: How the Dujarier Case Impacted its Practice and Structure in France during the Interwar Period. Social History of Medicine, 2018, 0(0), 1–22, [online] https://hal.science/hal-01684141/document – 6.05.2023.
Michałek-Grodzki S., Chirurgia plastyczna za granicą. Chirurg Polski, 1939, IV (3), 3–15, Biblioteka Narodowa (dalej: BN), sygn. 653.039, www.academica.edu.pl – 20.06.2023.
Jodko-Narkiewicz W., Opis i rozbiór krytyczny trzech pomyślnie wykonanych plastycznych operacji powiek, 1867, Biblioteka Jagiellońska (dalej: BJ), sygn. 450884 II, www.academica.edu.pl – 20.01.2024.
Bossowski A., O zabiegach plastycznych dla pokrycia ubytków i owrzodzeń oraz szereg przypadków operowanych według metody Massa, 1889, BJ, sygn. 45916 II, www.academica.edu.pl – 20.01.2024.
Gabryszewski A., O operacjach upiększających. Przegl Lek, 1896, 15, BJ, sygn. 46145 II, www.academica.edu.pl – 20.01.2024.
Niedźwiecki S., Operacje wytwórcze wargi dolnej po jej wycięciu. Pol Przeg Chir, 1928, 17, 490−491, BN, sygn. 651.774, www.academica.edu.pl – 20.01.2024.
Kobus K., Wójcik P., O chirurgii polskiej końca XX wieku, red. Noszczyk W., Fundacja „Polski Przegląd Chirurgiczny”, Warszawa (Polska) 2001.
Michałek-Grodzki S., Kilka przypadków plastyki nosa. Chirurg Polski, 1939, IV (6), 369–372.
Gillies H., Surgical Replacement of the Breast. Proc R Soc Med, 1959, 52, 597–602, sagepub.com – 5.06.2023. DOI: https://doi.org/10.1177/003591575905200804
Gillies H., Team Surgery in Cancer. Proc R Soc Med, 1949, 42(3), 176–183, [online] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2081239/ – 20.01.2023. DOI: https://doi.org/10.1177/003591574904200320
Gillies H., The Price of Ethics. British Medical Journal, 1959, 1(5136), 1525, [online] https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC1993754/ – 4.06.2023. DOI: https://doi.org/10.1136/bmj.1.5136.1525
Gillies H., Experiences with Fascia Lata Grafts in the Operative Treatment of Facial Paralysis. Proc R Soc Med, 1934, 27(10), 99−104, doi: 10.1177/003591573402701039. DOI: https://doi.org/10.1177/003591573402701039
Gillies H., McIndoe A., The Late Surgical Complications of Fracture of the Mandible. British Medical Journal, 1933, 2(3805), 1060–1063, [online] https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2369798/ – 3.06.2023. DOI: https://doi.org/10.1136/bmj.2.3805.1060
Gillies H., Kristensen H., Ox Cartilage in Plastic Surgery.British Journal of Plastic Surgery, 1951-1952, 4, 63–73. DOI: https://doi.org/10.1016/S0007-1226(51)80008-0
Gillies H., McIndoe A., The Role of Plastic Surgery in Burns Due to Roentgen Rays and Radium. Annals of Surgery, 1935, 101(4), 979–996, [online] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17856547/ – 5.06.2023. DOI: https://doi.org/10.1097/00000658-193504000-00001
Michałek-Grodzki S., Technika operacyjna. Zniekształcenie brodawek gruczołów piersiowych. Chirurg Polski, 1938, 3(2), 80–88.
Michałek-Grodzki S., Ogłoszenie. Biologja Lekarska, 1937, 16(5), 242.
Afisz z dnia 19 września 1931, Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku.
Michałek-Grodzki S., Zniekształcenia i chirurgia plastyczna. Wiadomości Medyczne, 1939, 6(1), 4–6.
Archiwum Muzeum Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu (dalej: AMUMwP), Spuścizna po dr. S. Michałku-Grodzkim, sygn. CHR-002848.
AMUMwP, Spuścizna po dr. S. Michałku-Grodzkim, sygn.: CHR-002849–CHR-002887, CHR-002889–CHR-003040, CHR-003144, CHR-003300–CHR-003302, CHR-003437, CHR-002850, CHR-002851, CHR-002852, CHR-002853, CHR-002854, CHR-002855, CHR-002856, CHR-002857, CHR-002858, CHR-003300, CHR-002859, CHR-002860, CHR-002936, CHR-002861, CHR-002862, CHR-002863, CHR-003301, CHR-002864, CHR-002865, CHR-002866, CHR-002867, CHR-002868, CHR-002869, CHR-003302, CHR-002870, CHR-002871, CHR-002872, CHR-002873, CHR-002874, CHR-002875, CHR-002876, CHR-002877, CHR-002878, CHR-002879, CHR-002880, CHR-002881, CHR-002882, CHR-002883, CHR-002884, CHR-002885, CHR-002886, CHR-002887, CHR-002889, CHR-002890, CHR-002891, CHR-002892, CHR-002893, CHR-002894, CHR-002895, CHR-002896, CHR-002897, CHR-002898, CHR-002899, CHR-002900, CHR-002901, CHR-002902, CHR-002903, CHR-002904 CHR-002905, CHR-002906, CHR-002907, CHR-002908, CHR-002909, CHR-002910, CHR-002911, CHR-002912, CHR-002913, CHR-002914, CHR-002915, CHR-002916, CHR-002917, CHR-002918, CHR-002919, CHR-002920, CHR-002921, CHR-002922, CHR-002923, CHR-002924, CHR-002925, CHR-002926, CHR-002927, CHR-002928, CHR-002929, CHR-002930, CHR-002931, CHR-002932, CHR-002933, CHR-002934, CHR-002935, CHR-002937, CHR-002938, CHR-002939, CHR-002940, CHR-002941, CHR-002942, CHR-002943, CHR-002944, CHR-002945, CHR-002946, CHR-002947, CHR-002948, CHR-002949, CHR-002950, CHR-002951, CHR-002952, CHR-002953, CHR-002954, CHR-002955, CHR-002956, CHR-002957, CHR-002958, CHR-002959, CHR-002960, CHR-002961, CHR-003437, CHR-002962, CHR-002963, CHR-002964, CHR-002965, CHR-002966, CHR-002967, CHR-002968, CHR-002969, CHR-002970, CHR-002971, CHR-002972, CHR-002973, CHR-002974, CHR-002975, CHR-002976, CHR-002977, CHR-002978, CHR-002979, CHR-002980, CHR-002981, CHR-002982, CHR-002983, CHR-002984, CHR-002985, CHR-002986, CHR-002987, CHR-002988, CHR-002989, CHR-002990, CHR-002991, CHR-002992, CHR-002993, CHR-002994, CHR-002995, CHR-002996, CHR-002997, CHR-002998, CHR-002999, CHR-003000 CHR-003001, CHR-003002, CHR-003003, CHR-003004, CHR-003005, CHR-003006, CHR-003007, CHR-003008, CHR-003009, CHR-003010, CHR-003011, CHR-003012, CHR-003013, CHR-003014, CHR-003015, CHR-003016, CHR-003017, CHR-003018, CHR-003019, CHR-003020, CHR-003021, CHR-003022, CHR-003023, CHR-003024, CHR-003025, CHR-003026, CHR-003027, CHR-003028, CHR-003029, CHR-003030, CHR-003031, CHR-003032, CHR-003033, CHR-003034, CHR-003035, CHR-003036, CHR-003037, CHR-003038, CHR-003039, CHR-003144, CHR-002848, CHR-002849, CHR-002850, CHR-002851, CHR-002852, CHR-002853, CHR-00285, CHR-00285, CHR-002856, CHR-002857, CHR-002858, CHR-003300, CHR-002859, CHR-002860, CHR-002936, CHR-00286, CHR-002862, CHR-00286, CHR-00330, CHR-002864, CHR-002865, CHR-002866, CHR-002867, CHR-002868, CHR-002869, CHR-003302, CHR-002870, CHR-002871, CHR-002872, CHR-002873, CHR-002874, CHR-002875, CHR-002876, CHR-002877, CHR-002878, CHR-002879, CHR-002880, CHR-002881, CHR-002882, CHR-002883, CHR-002884, CHR-002885, CHR-002886, CHR-002887, CHR-002889, CHR-002890, CHR-002891, CHR-002892, CHR-002893, CHR-002894, CHR-002895, CHR-002896, CHR-002897, CHR-002898, CHR-002899, CHR-002900, CHR-002901, CHR-002902, CHR-002903, CHR-002904, CHR-002905, CHR-002906, CHR-002907, CHR-002908, CHR-002909, CHR-002910, CHR-002911, CHR-002912, CHR-002913, CHR-002914, CHR-002915, CHR-002916, CHR-002917, CHR-002918, CHR-002919, CHR-002920, CHR-002921, CHR-002922, CHR-002923, CHR-002924, CHR-002925, CHR-002926, CHR-002927, CHR-002928, CHR-002929, CHR-002930, CHR-002931, CHR-002932, CHR-002933, CHR-002934, CHR-002935, CHR-002937, CHR-002938, CHR-002939, CHR-002940, CHR-002941, CHR-002942, CHR-002943, CHR-002944, CHR-002945, CHR-002946, CHR-002947, CHR-002948, CHR-002949, CHR-002950, CHR-002951, CHR-002952, CHR-002953, CHR-002954, CHR-002955, CHR-002956, CHR-002957, CHR-002958, CHR-002959, CHR-002960, CHR-002961, CHR-003437, CHR-002962, CHR-002963, CHR-002964, CHR-002965, CHR-002966, CHR-002967, CHR-002968, CHR-002969, CHR-002970, CHR-002971, CHR-002972, CHR-002973, CHR-002974, CHR-002975, CHR-002976, CHR-002977, CHR-002978, CHR-002979, CHR-002980, CHR-002981 CHR-002982, CHR-002983, CHR-002984, CHR-002985, CHR-002986, CHR-002987, CHR-002988, CHR-002989, CHR-002990, CHR-002991, CHR-002992, CHR-002993, CHR-002994, CHR-002995, CHR-002996, CHR-002997, CHR-002998, CHR-002999, CHR-003000, CHR-003001, CHR-003002, CHR-003003, CHR-003004, CHR-003005, CHR-003006, CHR-003007, CHR-003008, CHR-003009, CHR-003010, CHR-003011, CHR-003012, CHR-003013, CHR-003014, CHR-003015, CHR-003016, CHR-003017, CHR-003018, CHR-003019, CHR-003020,CHR-003021, CHR-003022, CHR-003023, CHR-003024, CHR-003025, CHR-003026, CHR-003027, CHR-003028, CHR-003029, CHR-003030, CHR-003031, CHR-003032, CHR-003033, CHR-003034, CHR-003035, CHR-003036, CHR-003037, CHR-003038, CHR-003039, CHR-003040, CHR-003144.
Historia – Polskie Towarzystwo Chirurgii Plastycznej, Rekonstrukcyjnej i Estetycznej, https://www.ptchprie.pl/historia.html – 28.06.2023.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
