Dziwna etniczność: Kształty tożsamości Ormian galicyjskich

Franciszek Wasyl

doi:10.12797/KPK.04.2012.04.03

Автор(и)

Franciszek Wasyl Polska Akademia Umiejętności

DOI:

https://doi.org/10.12797/KPK.04.2012.04.03

Ключові слова:

вірмени, ідентичність, Галичина

Анотація

Дивна етнічність. Форми вірменської ідентичності в Галичині

Стаття присвячена питанню про ідентичність польських вірменів в Галичині. Центральною постаттю аналізу у тексті є польсько- та русинськомовний австрійський барон та палкий польський патріот і господар вірменський в одній особі – Григорій Ромашкан. Метою цієї статті є на згаданому прикладі довести існування окрім традиційних етнічних маркерів як мова та віросповідання інших важливих для польських вірменів чинників збереження ідентичності. Автору вдалося довести, що складовими етнічної ідентичності цієї групи є пам’ять про минуле родини, обрядовість та переконання про етнічну самобутність. Автор переконаний у тому, що через їх емоційний характер вони западали у пам’ять частіше ніж інші швидкоплинні життєві події. Тим більше, що участь в них гуртувала представників багатьох соціальних верств, поколінь тобто переважної більшості невеликого числа місцевої вірменської громади. Таким чином урочистості на цвинтарі чи у костелі ставали простором у якому гартувалась вірменська ідентичність. Разом із тим автор дійшов висновку, що тип ідентичності польських вірменів в Галичині можна окреслити як сентиментальний. Адже пам’ять про родинні місця та емоційно важливі події впливає на особистість сильніше ніж сповідуванні ідеології та акультурація. У статті використано мемуаристику та метричні книги і списки віруючих.

Завантажити

Дані для завантаження поки недоступні.

Біографія автора

Franciszek Wasyl, Polska Akademia Umiejętności

Doktor historii, sekretarz czasopisma „Lehahayer”. Współpracuje z Ormiańskim Towarzystwem Kulturalnym w Krakowie, Związkiem Ormian Polskich w Gliwicach i Fundacją Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich w Warszawie. Przewodniczący Zarządu Stowarzyszenia na rzecz Kultury Archiwalnej. Specjalizuje się w demografii historycznej i dziejach Ormian polskich w wiekach XVIII-XX. Autor pracy Ormianie w przedautonomicznej Galicji. Studium demograficzno-historyczne (w druku).

Посилання

Ariès Philippe, Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach, tłum. Maryna Ochab, Gdańsk 1995.

Barącz Sadok, Pamiątki miasta Stanisławowa, Lwów 1858.

Barącz Sadok, Rys dziejów ormiańskich, Tarnopol 1869.

Barącz Sadok, Żywoty sławnych Ormian w Polsce, Lwów 1856.

Budzyński Zdzisław, Kresy południowo-wschodnie w drugiej połowie XVIII wieku, t. 3: Studia z dziejów społecznych, Przemyśl–Rzeszów 2008.

Danilewicz Anna, Ormianie z prawego brzegu Czeremoszu. W okresie międzywojennym i nieco wcześniej, Kraków 1994.

Dashkevych Yaroslav, Armenia and Ukraine, Lviv–New York 2001.

Fras Zbigniew, Romaszkan Grzegorz Józef (1809-1881), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 31, Wrocław 1988.

Górzyński Sławomir, Nobilitacje w Galicji w latach 1772-1918, Warszawa 1997, Res Humanae. Studia, 4.

Halbwachs Maurice, Społeczne ramy pamięci, tłum. i wstęp Marcin Król, Warszawa 2008, Biblioteka Socjologiczna.

Isakowicz Issak, Odprawa Autorowi Broszury „Głos do ziomków Obrządku Ormiańsko-katolickiego”, Wiedeń 1861.

Kołodziejczyk Dariusz, Polish-Ottoman trade routes in the times of Martin Grüneweg, [w:] Martin Grüneweg (1562 – after 1615). A European Way of Life, ed. Almut Bues, Wiesbaden 2009.

Krętosz Józef, Organizacja parafialna archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego a sieć parafii greckokatolickich i ormiańskich działających w obrębie jej terytorium (w XIX wieku do 1918 roku), „Studia Lubaczowiensia” t. 2, 1984.

Krzeczunowicz Kornel, Historia jednego rodu i dwu emigracji, t. 1, Londyn 1973.

Kumor Bolesław, Obsada arcybiskupstwa ormiańskokatolickiego we Lwowie w latach niewoli narodowej (1772-1918), [Kraków] 1994.

Pawłowski Bronisław, Zajęcie Lwowa przez Austrię 1772. Z 17 rycinami w tekście, Lwów 1911, Biblioteka Lwowska, 14.

Piński Piotr, Dziedzic Sobieskich. Bohater ostatniej wojny o niepodległość Szkocji, tłum. K. Michałwicz, Poznań 2013.

Piński Piotr, Ostatni sekret Stuartów. Dzieci Karoliny księżnej Albany, tłum. Klaudyna Hildebrandt, Warszawa 2001.

Pustelak Danuta, Ród Jędrzejowiczów w okresie autonomii Galicji, Rzeszów 2011.

Röskau-Rydel Isabel, Niemiecko-austriackie rodziny urzędnicze w Galicji 1772-1918. Kariery zawodowe, środowisko, akulturacja i asymilacja, Kraków 2011, Prace Monograficzne / Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, nr 588.

Schnür-Pepłowski Stanisław, Obrazy z przeszłości Galicyi i Krakowa, Kraków 1896.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 3, red. Bronisław Chlebowski, Filip Sulimierski, Władysław Walewski, Warszawa 1882.

Stopka Krzysztof, Interakcje etniczne w mieście staropolskim. Kamieniec Podolski w ujęciu źródeł ormiańskich od XV do połowy XVII wieku, „Prace Komisji Wschodnioeuropejskiej PAU” 2010, t. 11.

Stopka Krzysztof, Kościół ormiański na Rusi w wiekach średnich, „Nasza Przeszłość” 1984, nr 62.

Stopka Krzysztof, Kultura religijna Ormian polskich (struktury i stosunki kościelno-publiczne), [w:] Animarum cultura. Studia nad kulturą religijną na ziemiach polskich w średniowieczu, t. 1: Struktury kościelno-publiczne, red. Halina Manikowska, Wojciech Brojer, Warszawa 2008, Colloquia Mediaevalia Varsoviensia, 4.

Stopka Krzysztof, „Nasza polska nacja”. Kształtowanie się patriotyzmu polskiego wśród Ormian w okresie staropolskim, [w:] Formuły patriotyzmu w Europie Wschodniej i Środkowej od nowożytności do współczesności, red. Andrzej Nowak, Andrzej A. Zięba, Kraków 2009.

Stopka Krzysztof, Ormianie w Galicji austriackiej, [w druku].

Stopka Krzysztof, Symonowicz Jan Jakub (1740-1816), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 46, Warszawa–Kraków 2009.

[Torosiewicz Michał], Głos do ziomków obrządku ormiańsko-katolickiego, Lwów 1861.

Wasyl Franciszek, Ormianie w Horodence na przełomie XVIII i XIX wieku w świetle ormiańskokatolickich konskrypcji wiernych i rzymskokatolickich ksiąg metrykalnych (chrztów i ślubów), „Lehahayer” 2009, t. 1.

Wasyl Franciszek, Ormianie w przedautonomicznej Galicji. Na tropie dokumentów genealogicznych, cz. 1: Rodzina abp. Grzegorza Józefa Romaszkana, „Biuletyn Ormiańskiego Towarzystwa Kulturalnego” 2012, nr 68/69.

Wasyl Franciszek, Ormianie w przedautonomicznej Galicji. Studium demograficzno-historyczne, praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. dr. hab. Krzysztofa Stopki w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012 (na prawach rękopisu).

Wasyl Franciszek, Parochialne wykazy ludności ormiańskokatolickiej archidiecezji lwowskiej w przedautonomicznej Galicji. Studium źródłoznawcze, praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dr. hab. Zdzisława Budzyńskiego w Zakładzie Statystyki i Demografii Historycznej Instytutu Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2005 (na prawach rękopisu).

Wereszycki Henryk, Pod berłem Habsburgów. Zagadnienia narodowościowe, Kraków 1975.

Zaleski Tadeusz, Biskup ormiański Izaak Isakowicz „Złotousty”. Duszpasterz, społecznik i patriota, 1824-1901, Kraków 2001.

Zaleski Tadeusz, Słownik biograficzny duchownych ormiańskokatolickich oraz duchownych rzymskokatolickich pochodzenia ormiańskiego w Polsce w latach 1750-2000, Kraków 2001.

Zamorski Krzysztof, Dziwna rzeczywistość. Wprowadzenie do ontologii historii, Kraków 2008.

Zięba Andrzej A., Kultura Galicji, [w:] Społeczeństwo, kultura, inteligencja. Studia historyczne ofiarowane profesor Irenie Homoli-Skąpskiej, red. Elżbieta Orman, Grzegorz Nieć, Kraków 2009, s. 641-671, Regiony, Historia, Kultura.

Grigorân Vartan, Istoriâ armânskih kolonij Ukrainy i Polʹši (Armâne v Podolii), Erevan 2005 [Григорян Вартан, История армянских колоний Украины и Польши (Армяне в Подолии), Ереван 2005].