Krakowski port lotniczy w latach 1923–1939
Zarys historii, rozwoju i ocena wpływu na miasto
DOI:
https://doi.org/10.32030/KRZY.2021.05Słowa kluczowe:
Rakowice, Czyżyny, Balice, port lotniczy, lotnisko, hangar, PLL LOT, samolotAbstrakt
W artykule poruszono zagadnienia powstania i rozwoju w okresie międzywojennym krakowskiego portu lotniczego Rakowice Czyżyny, a także jego wpływu na miasto. Port lotniczy do obsługi pasażerów oraz przewozu poczty i towarów powstał w 1923 roku w podkrakowskiej wsi Rakowice, gdzie mieściło się już lotnisko wojskowe. Przez wiele lat część cywilna była dodatkiem do części wojskowej i musiała podporządkować się potrzebom lotnictwa wojskowego, co wymuszało kilkakrotne przenosiny dość ubogiej infrastruktury. Sytuacja zmieniła się w 1929 roku wraz z powstaniem państwowo-samorządowej spółki Polskie Linie Lotnicze LOT, która stała się operatorem przewozów lotniczych i miała ambicje rozwoju lotnictwa pasażerskiego, w tym także portów lotniczych do ich obsługi. W Krakowie przełożyło się to na budowę nowoczesnego hangaru z wyposażeniem jako przedłużenia lotniska Rakowice dalej na wschód, już na teren wsi Czyżyny. Port lotniczy w Krakowie w okresie międzywojennym pełnił istotną funkcję w siatce połączeń lotniczych w Polsce, został także włączony w system połączeń międzynarodowych. Jednak jego wpływ na miasto był mocno ograniczony, co wynikało chociażby z liczby obsłużonych pasażerów, co widoczne jest zwłaszcza w porównaniu ze współczesnymi czasami. Od momentu budowy portu w Czyżynach Kraków zyskał nowoczesny port lotniczy, a przewoźnik dbał o jakość obsługi pasażerów. Polskie władze wspierały działania narodowego przewoźnika, subwencjonowały bilety i dbały o rozpropagowanie podróży samolotami wśród potencjalnych klientów. Lotnisko pasażerskie było dowodem na to, że Kraków znajdował się w awangardzie światowej myśli technologicznej i komunikacyjnej, co było realną podstawą do dalszego rozwoju, który jednak został przerwany przez wybuch II wojny światowej.
Bibliografia
Boy-Żeleński Tadeusz: Świat artystyczny o komunikacji lotniczej. W: Przewodnik polskiej komunikacji lotniczej. Lato 1933. Warszawa 1933, s. 26
Chorzewski Kazimierz: Z dawnych lotów. Warszawa 1979
Drożdż Mateusz: Szachownica z pawim piórem. Trzy tuziny lotniczych opowieści o ludziach i wydarzeniach związanych z Krakowem. Kraków 2013
Drożdż Mateusz: Dnia 1 września roku pamiętnego… Kraków pod bombami wroga 1 września 1939 roku we wspomnieniach świadków. „Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa” 2016, z. 34, s. 181–200
Drożdż Mateusz: Lotnicza katastrofa we mgle. Jak doszło do tego tragicznego wypadku lotniczego pod Warszawą? [online]. Hrabia Tytus, 1 kwietnia 2020 [dostęp 9 kwietnia 2021]. Dostępny w internecie: https://tytus.edu.pl/2020/04/01/lotnicza-katastrofa-we-mgle/
Dwudziestolecie komunikacji w Polsce odrodzonej. Red. Stanisław Faecher, Stanisław Peters. Kraków 1939
Kaftal Andrzej: Wstęp. W: Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 marca 1928 r. o prawie lotniczem. Warszawa 1928 [online]. s. 3–5. Katalog zasobów ikonograficznych i archiwalnych Muzeum Lotnictwa Polskiego [dostęp 16 kwietnia 2021]. Dostępny w internecie: http://muzeumlotnictwa.pl/index.php/digitalizacja/katalog/1219
Kasprzycki Remigiusz: Rakowice-Czyżyny w latach 1921–1955. Krakowskie lotnisko w służbie wojskowej i cywilnej. Kraków 2010
Kuzak Rafał: Samoloty. W: Janicki Kamil, Kuzak Rafał, Kaliński Dariusz, Zaprutko-Janicka Aleksandra: Przedwojenna Polska w liczbach. Warszawa 2020, s. 233–239
Kuzak Rafał: Kolej. W: Janicki Kamil, Kuzak Rafał, Kaliński Dariusz, Zaprutko-Janicka Aleksandra: Przedwojenna Polska w liczbach. Warszawa 2020, s. 197–212
Litwiński Jerzy: Transport lotniczy w Polsce w okresie międzywojennym. „Lotnictwo” 2008, nr 10, s. 70–77
Makowski Zenon: Rozwój lotnictwa polskiego. Lotnictwo cywilne. W: Dwudziestolecie komunikacji w Polsce odrodzonej. Red. Stanisław Faecher, Stanisław Peters. Kraków 1939, s. 95–102
Mikulski Mieczysław, Glass Andrzej: Polski transport lotniczy 1918–1978. Warszawa 1980
Niemiec Mateusz, Drożdż Mateusz: Zwierzyniec zaprasza – Rakowice. Kraków 2017
Pawłowski Tymoteusz: Lotnictwo lat 30. XX wieku w Polsce i na świecie. Wybrane zagadnienia. Warszawa 2011
Popiel Adam: Wypadki śmiertelne w lotnictwie polskim 1918–1939. Chmielów 2014
Przewodnik polskiej komunikacji lotniczej. Lato 1933. Warszawa 1933
Purchla Jacek: Urbanistyka, architektura i budownictwo. W: Dzieje Krakowa. T. 4. Kraków w latach 1918–1939. Red. Janina Bieniarzówna, Jan M. Małecki. Kraków 1997, s. 149–190
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 marca 1928 r. o prawie lotniczem. Warszawa 1928 [online]. Katalog zasobów ikonograficznych i archiwalnych Muzeum Lotnictwa Polskiego [dostęp 16 kwietnia 2021]. Dostępny w internecie: http://muzeumlotnictwa.pl/index.php/digitalizacja/katalog/1219
Rydołowski Konrad: Różnica między lotniskiem a portem lotniczym [online]. Samoloty.pl [dostęp 7 kwietnia 2021]. Dostępny w internecie: https://www.samoloty.pl/156-archiwum-sp-844/16986-lotnisko-i-port-lotniczy
Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze [online]. Kancelaria Sejmu [dostęp 7 kwietnia 2021]. Dostępny w internecie: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20021301112/U/D20021112Lj.pdf
Wielgus Krzysztof: Rakowice-Czyżyny. Lotnisko Krakowa – od „Ogrodu dla Lotników” do Lotniczego Parku Kulturowego. Kraków 2002
Wielopolski Alfred: Zarys gospodarczych dziejów transportu do 1939 roku. Warszawa 1975
Wouk Herman: Wichry wojny. [T.] 1. Natalia. Przeł. Juliusz Garztecki, Jarosław Kotarski. Warszawa 1991
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Szczegóły zob. w zakładce Prawa autorskie i udostępnianie.