Prawne i organizacyjne uwarunkowania systemu odpowiedzialności członków korpusu służby cywilnej w Polsce
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.13.2016.43.13Keywords:
civil service, disciplinary liability, criminal responsibility, financial liability, responsibility for a breach of public finance discipline, material liabilityAbstract
Legal and organizational conditions of a system of liability of members of the civil service in Poland
The main aim of this article is to present and discuss the fundamental aspects of selected types of liability of the civil service members. Responsibility, as a rule, consists of the use of punitive sanctions i.e. the penalties for violation of: the rules laid down in specific obligation‑imposing laws and regulations, the principles of community life (especially in the context of vague quantifiers like sufficiently good repute) and rules of conduct defined by the concept of dignity of the office. There is no doubt that the possibility of responsibility reflects on the performance of the civil servants. Legal regulations concerning various types of liability are therefore primarily aimed at taking care of the public interest and realization of tasks of the State in accordance with applicable laws. Under the current legal regime governing the sphere of responsibility of the members of the civil service, responsibility/liability can be divided into the following types: disciplinary, criminal, material and financial for a blatant violation of the law or a breach of public finance discipline.
Downloads
References
Źródła
Orzeczenie Głównej Komisji Orzekającej z dnia 12 września 2002 r., sygn. DF/GKO/Odw.‑110/143/2002, opublikowane w LEX 79994.
Orzeczenie Głównej Komisji Orzekającej z dnia 29 listopada 2007 r., sygn. DF/GKO‑4900‑64/68/07/2818, „Biuletyn orzecznictwa w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych” 2008, nr 2.
Orzeczenie Głównej Komisji Orzekającej z dnia 3 czerwca 2002 r., sygn. DF/GKO/Odw.‑188/278/2001, opublikowane w LEX 80026.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2003 r., sygn. WK 3/03, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Izba Karna i Wojskowa” 2003, z. 5‑6, poz. 53.
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 2009 r. w sprawie postępowania wyjaśniającego i postępowania dyscyplinarnego w służbie cywilnej, Dz.U. 2009, nr 60, poz. 493.
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 2009 r. w sprawie wynagrodzenia członków Wyższej Komisji Dyscyplinarnej Służby Cywilnej, komisji dyscyplinarnych oraz rzeczników dyscyplinarnych i ich zastępców, Dz.U. 2009, nr 60, poz. 492.
Sposób prowadzenia postępowania wyjaśniającego i dyscyplinarnego w służbie cywilnej. Poradnik, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa, listopad 2011.
Sprawozdanie Szefa Służby Cywilnej o stanie służby cywilnej i realizacji zadań tej służby w 2009 roku, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa, marzec 2010.
Sprawozdanie Szefa Służby Cywilnej o stanie służby cywilnej i realizacji zadań tej służby w 2010 roku, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa, marzec 2011.
Sprawozdanie Szefa Służby Cywilnej o stanie służby cywilnej i realizacji zadań tej służby w 2011 roku, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa, marzec 2012.
Sprawozdanie Szefa Służby Cywilnej o stanie służby cywilnej i realizacji zadań tej służby w 2012 roku, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa, marzec 2013.
Sprawozdanie Szefa Służby Cywilnej o stanie służby cywilnej i realizacji zadań tej służby w 2013 roku, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa, marzec 2014.
Sprawozdanie Szefa Służby Cywilnej o stanie służby cywilnej i realizacji zadań tej służby w 2014 roku. Załącznik nr 9, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa, marzec 2015.
Uchwała pełnego składu Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 grudnia 1975 r., V PZP 13/75 – wytyczne wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej w przedmiocie materialnej odpowiedzialności pracowników, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Izba Cywilna/Pracy” 1976, z. 2, poz. 19.
Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, Dz.U. 2007, nr 50, poz. 331, z późn. zm. Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, Dz.U. 2013, nr 168.
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, Dz.U. 1964, nr 43, poz. 296, z późn. zm. Ustawa z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze, Dz.U. 2008, nr 7, poz. 39, z późn. zm.
Ustawa z dnia 20 stycznia 2011 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa, Dz.U. 2011, nr 34, poz. 173.
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej, Dz.U. 2014, poz. 1111, z późn. zm. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz.U. 1964, nr 16, poz. 93.
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, Dz.U. 1974, nr 24, poz. 141, z późn. zm. Ustawa z dnia 26 listopada 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz ustawy o Policji, Dz.U. 2011, nr 240, poz. 1602.
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, Dz.U. 2009, nr 157, poz. 1240.
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, Dz.U. 2005, nr 8, poz. 60, z późn. zm.
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Dz.U. 2002, nr 153, poz. 1270, z późn. zm.
Ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych, Dz.U. 2010, nr 182, poz. 1228.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, Dz.U. 1997, nr 88, poz. 553, z późn. zm.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 stycznia 2003 r., sygn. III SA 417/01.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 11 grudnia 2012 r., sygn. III ZPo 5/12.
Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 5 listopada 1997 r., sygn. V KKN 105/97, „Orzecznictwo Izby Karnej i Wojskowej Sądu Najwyższego” 1998, z. 1‑2, poz. 7.
Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Wojskowa z dnia 8 listopada 1974 r., sygn. Rw 522/74, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Wydawnictwo Prokuratury Generalnej” 1975, z. 2, poz. 20.
Wyrok Sądu Najwyższego z 29 lutego 1984 r., sygn. RW 53/84, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Izba Karna i Wojskowa” 1984, z. 9‑10, poz. 94.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 1972 r., sygn. II KR 4/71, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Wydawnictwo Prokuratury Generalnej” 1972, z. 2, poz. 156.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia z 17 września 1974 r., sygn. IV KR 191/74, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Wydawnictwo Prokuratury Generalnej” 1975, nr 2, poz. 22.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 czerwca 2010 r., sygn. SK 52/08, Dz.U. 2010, nr 117, poz. 790, „Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Zbiór Urzędowy”, nr 5/A/2010.
Zarządzenie Nr 70 Prezesa Rady Ministrów z dnia 6 października 2011 r. w sprawie wytycznych w zakresie przestrzegania zasad służby cywilnej oraz w sprawie zasad etyki korpusu służby cywilnej, M.P. 2011, nr 93, poz. 953.
Zbiorcze sprawozdanie Głównej Komisji Orzekającej za 2012 r., [online] http://www.mf.gov.pl/documents/764034/1396184/sprawozdanie_GKO_2012.pdf.
Literatura
Adamczyk A., Zakres przedmiotowy odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa, [online] http://m.ksiegarnia.lexisnexis.pl/gfx/lexisnexis/userfiles/files/zakres_przedmiotowy_odpowiedzialnosci_majatkowej_funkcjonariuszy_publicznych_za_razace_naruszenie_prawa.pdf.
Bagińska E., Odpowiedzialność funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa w świetle projektu ustawy o szczególnych zasadach odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa, „Zeszyty Prawnicze” 2009, nr 1.
Dąbrowski S., Opinia Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 9 grudnia 2008 r. w przedmiocie poselskiego projektu ustawy o szczególnych zasadach odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa, druk nr 1407, Warszawa, 10 XII 2008, [online] http://orka.sejm.gov.pl/Druki6ka.nsf/0/CC5A629F35ED310CC12575270043F51D/$file/1407‑001.pdf.
Drobny W., Mazuryk M., Zuzankiewicz P., Ustawa o służbie cywilnej. Komentarz, Warszawa 2012.
Garlicki S., Piekarski M., Stelmachowski A., Odpowiedzialność cywilna za niedobory (manka), Warszawa 1962.
Gubała M., Paszka Ł., O niektórych proceduralnych aspektach odpowiedzialności dyscyplinarnej w służbie cywilnej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2012, nr 12.
Hajdys D., Naruszenie dyscypliny finansów publicznych jako przejaw patologii w finansach publicznych, [w:] Patologie w administracji publicznej, red. P. Suwaj, D. Kijowski, Warszawa 2009.
Itrich‑Drabarek J., Uwarunkowania, standardy i kierunki zmian funkcjonowania służby cywilnej w Polsce na tle europejskim, Warszawa 2010.
Jachimowicz M., Charakterystyka ustawy z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz ustawy o Policji, [online] http://pila.szkolapolicji.gov.pl/joomla/images/Zamowienia/Kwartalnik/Nr6‑7/kk.pdf.
Jagielski J., Rączka K., Ustawa o służbie cywilnej. Komentarz, Warszawa 2010.
Jędruszuk Ł., Odpowiedzialność majątkowa funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa – analiza praktyczna, „Temidium” 2011, nr 2.
Kasznica S., Polskie prawo administracyjne. Pojęcia i instytucje zasadnicze, Poznań 1947.
Kodeks pracy. Komentarz, red. W. Muszalski, Warszawa 2013.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, 2 IV 1997, Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483.
Kosikowski C., Dyscyplina finansów publicznych oraz odpowiedzialność za jej naruszenie, [w:] Finanse publiczne i prawo finansowe, red. tenże, E. Ruśkowski, Warszawa 2007.
Kosikowski C., Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Komentarz i przepisy, Warszawa 2000.
Kosikowski C., Szpringer Z., Finanse publiczne. Komentarz do ustawy z dnia 26 listopada 1998 r., Zielona Góra 2000.
Kościńska‑Paszkowska A., Bolek T., Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych – zmiana ustawy, „Kontrola Państwowa” 2012, nr 2.
Krajowa Izba Gospodarcza, Zasady odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych, Warszawa, 30 XI 2010, [online] http://www.kig.pl/informacje‑prasowe/2210‑zasady‑odpowiedzialnosci‑funkcjonariuszy‑publiczny.html.
Kulesza M., Opinia odnośnie do poselskiego projektu ustawy o szczególnych zasadach odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych za naruszenie prawa i o zmianie innych ustaw, druk sejmowy nr 3484, Warszawa, 31 XII 2004, [online] http://orka.sejm.gov.pl/proc4.nsf/opisy/3484.htm.
Lachowski J., Przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 2: Komentarz art. 222‑316, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2013.
Lipiec‑Warzecha L., Czy zawsze naruszenie dyscypliny finansowej jest szkodliwe dla finansów publicznych, [online] http://finansepubliczne.bdo.pl/component/content/article/163.pdf.
Lipiec‑Warzecha L., Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Komentarz, Warszawa 2012.
Lipiec‑Warzecha L., Zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi – uwagi de lege lata, [w:] Problemy stanowienia i stosowania prawa finansowego w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Materiały z konferencji naukowej w Grodnie w dniach 16‑17 września 2006, Grodno 2006.
Lipiec‑Warzecha L., Zakres odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, [online] http://finansepubliczne.bdo.pl/component/content/article/163.pdf.
Łętowska E., Odpowiedzialność odszkodowawcza administracji, [w:] System prawa administracyjnego, t. 3, red. T. Rabska, J. Łętowski, Wrocław 1978.
Mroczka K., Wpływ polityki zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej na funkcjonowanie państwa, Warszawa 2015.
Muszalski W., Odpowiedzialność materialna pracowników, [w:] Kodeks pracy. Komentarz, red. tenże, Warszawa 2013.
Poradnik antykorupcyjny dla urzędników, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Warszawa 2011.
Putalski W., Odpowiedzialność materialna pracowników, Gdańsk 1999.
Putalski W., Pracownicza odpowiedzialność odszkodowawcza. Praktyczny komentarz dla pracodawców, Warszawa 2006.
Rakoczy B., Matan A., Komentarz do art. 6, [w:] Odpowiedzialność majątkowa funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa. Komentarz, red. A. Bielska‑Brodziak, Warszawa 2011.
Rakoczy B., Ustawa o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych. Komentarz, Warszawa 2012.
Rydlewski G., Służba cywilna w Polsce. Przegląd rozwiązań na tle doświadczeń innych państw i podstawowe akty prawne, Warszawa 2001.
Satko J., Glosa do wyroku SN z dnia 5 listopada 1997 r., V KKN 105/97. Teza nr 1, 14800/1, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 1998, z. 6, poz. 117.
Służba cywilna w Polsce 1922‑2012. Ciągłość i zmiany w aktach prawnych, oprac. J. Itrich‑Drabarek, A. Filak, K. Mroczka, Warszawa 2012.
Stelmach‑Młynarska A., Rażące naruszenie prawa jako przesłanka odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych, „Monitor Ubezpieczeniowy” 2012, nr 49, [online] http://rzu.gov.pl/publikacje/artykuly‑pracownikow‑i‑wspolpracownikow/Anna_Stalmach_Mlynarska___Razace_naruszenie_prawa_jako_przeslanka_odpowiedzialnosci_majatkowej_funkcjonariuszy_publiczny__21009.
Suwaj P., Konflikt interesów w administracji publicznej, Warszawa 2009.
System odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Analiza funkcjonowania i propozycje zmian, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa, 19 III 2010.
Szarek R., Czy odpowiedzialność majątkowa urzędników powinna mieć nowe uregulowanie prawne?, „Samorząd Terytorialny” 2010, nr 3.
Szczepaniak R., Odpowiedzialność majątkowa urzędników – czy niezbędna jest nowa regulacja prawna?, „Finanse Komunalne” 2009, nr 5.
Ślifirczyk M., O projekcie ustawy o szczególnych zasadach odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa, „Zeszyty Prawnicze” 2009, nr 1.
Śmigielska E., Reforma systemu wynagradzania w korpusie służby cywilnej, „Zarządzanie Publiczne” 2010, nr 3(11).
Ura E., Odpowiedzialność prawna służby publicznej w administracji rządowej i samorządu terytorialnego, [w:] Służba publiczna. Stan obecny i oczekiwania, red. M. Stec, S. Płażek, Warszawa 2013.
Warkałło W., Odpowiedzialność odszkodowawcza. Funkcje, rodzaje, granice, Warszawa 1972.
Wincenciak M., Sankcje w prawie administracyjnym i procedura ich wymierzania, Warszawa 2008.
Zieliński Z., Kierunki zmian systemu zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej, „Zarządzanie Zasobami Ludzkimi” 2010, nr 6.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
