Administracja Apostolska Łemkowszczyzny w świetle dokumentów polskiego Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z lipca 1939 r.
DOI:
https://doi.org/10.12797/RRB.16.2020.16.01Słowa kluczowe:
Апостольска Адміністрация Лемковщины, Яков Медвецкій, Антоні Около-Кулак, Генрик Дунін-Борковскі, Ежен Тіссеран, Влодзімєж ЛедуховскіAbstrakt
Апостольска Адміністрация Лемковщины в документах польского Міністерства Віроісповідань і Публичного Просвіщыня з липця 1939 р.
Зараз пред початком другой світовой войны, в липци і серпни 1939 р., польскій уряд выступил до Апостольской Столиці зо старанями, жебы усунути дотеперішнього адміністратора Апостольской Адміністрациі Лемковщины, о. Якова Медвецкого і покликати нового. Кандидатом на тото становиско был римокатолицкій священник з могылівской архієпархіі, ксьондз Антоні Около-Кулак. В статі аналізуваны сут обставины тых старань, одношыня до них двох ватиканьскых достойників (кард. Ежена Тіссерана і ґенерала єзуітів Влодзімєжа Ледуховского) а тіж представлены сут силуеты самого кандидата і ініциятора акциі, Генрика Дунін-Борковского, директора Департаменту Віроісповідань і Публичного Просвіщыня.
Bibliografia
Archiwalia
Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie (Polish Institute and Sikorski Museum), zespół A 44, „Ambasada RP przy Stolicy Apostolskiej”
– IPMS, sygn. A 44 122/19, K. Papee do Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Rzym, 22 VIII 1939.
– IPMS, sygn. A 44 122/17, Ks. J. Medwecki do Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, Sanok, 20 VIII 1938.
– IPMS, sygn. A 44 122/19, Ministerstwo Spraw Zagranicznych do Ambasady RP przy Watykanie, Warszawa, 10 VIII 1939.
– IPMS, sygn. A 44 122/17, Ministerstwo Spraw Zagranicznych do Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, Warszawa 28 XII 1937.
– IPMS, sygn. A 44 122/17, W. Świętosławski do Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Warszawa, po 29 IX 1938.
Papieski Instytut Studiów Kościelnych w Rzymie, zespół 705, „Ambasada RP przy Stolicy Apostolskiej w Watykanie”
– PISK, sygn. 705/2/0/-/205, Teczka personalna H. Dunin-Borkowskiego.
Źródła drukowane
[Hilchen, Henryk]. 2014. Kościół katolicki na ziemiach polskich. Wspomnienia i refleksje ks. dr Henryka Hilchena z lat 1910-1945. Oprac. Zygmunt Szultka, Henryk Walczak.
Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Szczecińskiego „Minerwa”.
Matulewicz, Jerzy. 2012. Listy polskie = Fontes Historiae Marianorum, t. 21. Licheń Stary: nakładem J. Bukowicza, T. Górskiego.
[Szembek, Jan]. 1964. Diariusz i teki Jana Szembeka, 1935-1945, t. 1. Oprac. Tytus Komarnicki. London: Orbis.
[Szembek, Jan]. 1965. Diariusz i teki Jana Szembeka, 1935-1945, t. 2. Oprac. Tytus Komarnicki. London: Orbis.
[Szembek, Jan]. 1969. Diariusz i teki Jana Szembeka, 1935-1945, t. 3. Oprac. Tytus Komarnicki. London: Orbis.
[Szembek, Jan]. 1972. Diariusz i teki Jana Szembeka, 1935-1945, t. 4. Oprac. Józef Zarański. London: Orbis.
Szembek, Jan. 1989. Diariusz, wrzesień-grudzień 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Wronikowska, Dominika, red. 2016. Ambasada RP przy Stolicy Apostolskiej w latach 1919-1976. Materiały do studiów nad historią. Rzym: Ambasciata delle Repubblica di Polonia presso la Santa Sede.
Wysocki, Wiesław Jan, red. 2011. Kapelani wrześniowi: służba duszpasterska w Wojsku Polskim w 1939 r.: dokumenty, relacje, opracowania. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm.
Żydowo, Kazimierz. 1919. „Pamiętasz?…”. Placówka, nr 12: 15-16.
Opracowania
Chojnowski, Andrzej. 1979. Koncepcje polityki narodowościowej rządów polskich w latach 1921-1939, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Dembińska, Maria. 1996. „Henryk Dunin-Borkowski”. W: Ziemianie polscy XX wieku: słownik biograficzny, cz. 3: Życiorysy Andrychiewicz-Żychliński. Red. Antoni Arkuszewski. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 18.
Gałęzowski, Marek. 2005 Wierni Polsce: ludzie konspiracji piłsudczykowskiej 1939-1947, t. 1. Warszawa: Wydawnictwo LTW.
Górski, Tadeusz. 1978. „Około-Kułak Antoni”. W: Polski słownik biograficzny, t. 23. Red. Emanuel Rostworowski, 681-682. Wrocław: Polska Akademia Nauk.
Kozyrska, Antonina. 2004. Arcybiskup Edward Ropp. Życie i działalność. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Kunert, Andrzej Krzysztof. 1987. „Henryk Dunin-Borkowski”. W: A. K. Kunert. Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej, t. 2, 49-50. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Kunert, Andrzej Krzysztof. 1996. Ilustrowany przewodnik po Polsce Podziemnej, 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Leszczyński, Paweł A. 2006. Centralna administracja wyznaniowa II RP: Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Łapinowa, Irena. 1961. „Hilchen Henryk”. W: Polski słownik biograficzny, t. 9. Red. Kazimierz Lepszy, 514-515. Wrocław–Warszawa–Kraków: Polska Akademia Nauk.
Papierzyńska-Turek, Mirosława. 1989. Między tradycją a rzeczywistością. Państwo wobec prawosławia 1918-1939, Warszawa: Akademia Nauk Społecznych.
Stehle, Hansjakob. 1993. Tajna dyplomacja Watykanu. Papiestwo wobec komunizmu (1917-1991), przeł. Ryszard Drecki, Michał Struczyński. Warszawa: Real Press.
Stępień, Małgorzata. 2019. „Ks. dr Henryk Hilchen (1881-1956): szlachcic kapłanem ludu”. More Maiorum, nr 12, 21-29.
Wisłocki, Jerzy. 1977. Konkordat polski z 1925 roku: zagadnienia prawno-polityczne. Poznań: Uniwersytet Adama Mickiewicza.
Wisłocki, Jerzy. 1993. Konkordat Polski 1993. Tak czy nie? Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW.
Zięba, Andrzej A. 1996. „Siemaszko Konstanty Mateusz”. W: Polski słownik biograficzny, t. 36. Red. Henryk Markiewicz, 614-616. Warszawa–Kraków.
