Podpułkownik profesor doktor medycyny Stanisław Józef Konopka (1896-1982) – lekarz, oficer Wojska Polskiego, historyk medycyny

Autor

  • Zbigniew Kopociński Komisja Historyczna Wojskowej Izby Lekarskiej, 105. Kresowy Szpital Wojskowy z Przychodnią w Żarach
  • Krzysztof Kopociński Komisja Historyczna Wojskowej Izby Lekarskiej, 105. Kresowy Szpital Wojskowy z Przychodnią w Żarach

DOI:

https://doi.org/10.12797/AHiFM.87.2024.87.02

Słowa kluczowe:

Stanisław Konopka, lekarz wojskowy, Szkoła Podchorążych Sanitarnych, Główna Biblioteka Lekarska

Abstrakt

Profesor Stanisław Józef Konopka to twórca i długoletni dyrektor Głównej Biblioteki Lekarskiej w Warszawie, znakomity historyk medycyny, mistrz bibliografii lekarskiej. W czasie I wojny światowej był oficerem C.K. Armii, a po odzyskaniu przez Polskę niepodległości służył aż do 1939 r. w Wojsku Polskim, gdzie osiągnął rangę podpułkownika. W latach 1918-1919 był w czasie walk polsko-ukraińskich uczestnikiem odsieczy Przemyśla i Lwowa, następnie brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r. Studia medyczne odbył na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, absolutorium uzyskał w 1925 r. Dyplom doktora wszech nauk lekarskich otrzymał pięć lat później na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. W latach 1925-1939 był kierownikiem Biblioteki i Muzeum Lekarskiego w Szkole Podchorążych Sanitarnych w Warszawie. Podczas niemieckiej okupacji uczestniczył w tajnym nauczaniu, w 1943 r. został aresztowany przez Gestapo, przebywał w więzieniu na Pawiaku, a potem w niemieckich kacetach na Majdanku, Gross-Rosen i Litomierzycach. W czerwcu 1945 r. założył Główną Bibliotekę Lekarską, którą kierował i rozwijał do 1970 r., a placówka ta stała się w swojej kategorii znaczącym ośrodkiem nie tylko krajowym, ale i europejskim. Konopka był w latach 1957-1972 redaktorem czasopisma „Archiwum Historii Medycyny” oraz autorem ponad 420 opublikowanych prac. Dziełem naukowym jego życia jest wielotomowa Polska Bibliografia Lekarska.

Bibliografia

Gryglewski R.W., Historia medycyny, [w:] Dzieje medycyny w Polsce, t. 2, red. Noszczyk W., Supady J., PZWL, Warszawa (Polska) 2015, 561–572.

Polski almanach medyczny, oprac. Z. Woźniewski, PZWL, wyd. 3, Warszawa (Polska) 1960.

Spis oficerów służby czynnej w dniu 1.06.1921, Warszawa 1921.

Dusińska H., Prof. dr hab. Stanisław Konopka (1896- 1982), Warszawa-GBL. Forum Bibliotek Medycznych, 2011, 4/2(8), 522–526.

Prof. Stanisław Konopka, [online] https://www.gbl. waw.pl/p/prof.-stanislaw-konopka/ – 2.09.2024.

Sprawozdanie Dyrekcyi C.K. Gimnazyum I w Rzeszowie za rok szkolny 1907, Rzeszów (Polska) 1907.

Sprawozdanie Dyrekcyi C.K. Gimnazyum I w Rzeszowie za rok szkolny 1914, Rzeszów (Polska) 1914.

Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie, AP 14871, Roczne listy kwalifikacyjne za lata 1926-1938; Roczne uzupełnienie listy kwalifikacyjnej za 1923; Arkusz ewidencyjno-kwalifikacyjny 1924; Główna karta ewidencyjna;Odpis świadectwa nr 532 z 27.01.1933 r.

wydanego przez Warszawsko-Chełmski Konsystorz Prawosławny.

Rocznik oficerski, 1923, Warszawa (Polska) 1923.

Rocznik oficerski, 1924, Warszawa (Polska) 1924.

Lista starszeństwa oficerów zawodowych korpusu sanitarnego, Warszawa (Polska) 1927.

Lista starszeństwa oficerów zawodowych korpusu sanitarnego.

Lista starszeństwa oficerów zawodowych korpusu sanitarnego,Warszawa (Polska) 1931.

Dziennik Personalny MSWojsk. nr 23 z 28.02.1925 r.

Felchner A., Pod znakiem Eskulapa i Marsa. Służba zdrowia Wojska Polskiego (od jesieni 1918 r. do mobilizacji w 1939 r.), Wydawnictwo Napoleon V, Oświęcim (Polska) 2016.

Rożniatowski T., Mój żywot lekarza wojskowego, MON, wyd. 2, Warszawa (Polska) 1978.

Podchorążowie z Ujazdowa. Wspomnienia Szkoły Podchorążych Sanitarnych 1922-1939, oprac. Markowski.

Sprawozdanie z działalności Centrum Wyszkolenia Sanitarnego za rok 1936/1937. Lekarz Wojskowy, 1937, 30(12), 738–740.

Englert J.L., Domaradzki Domar A., Szkoła Podchorążych Sanitarnych 1922-1939, Londyn (UK) 1997.

Zembrzuski L., Złota księga korpusu sanitarnego polskiego 1797-1918, Warszawa (Polska) 1927.

Rocznik Lekarski Rzeczypospolitej Polskiej na rok 1936, zawierający spis lekarzy, lekarzy-dentystów, i farmaceutów oraz wykaz najważniejszych uzdrowisk polskich, red. Konopka S., Warszawa (Polska) 1936.

Rudnicka H., Augustynowicz D., Kalendarium „Lekarza Wojskowego”. Lekarz Wojskowy, 2020, 98(2), 93–102.

Lista starszeństwa oficerów zawodowych korpusu sanitarnego, Warszawa (Polska) 1932.

Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939, oprac. Rybka R., Stepan K., Kraków (Polska) 2003.

Dalecki R., Armia „Karpaty” w wojnie obronnej 1939 roku, Rzeszów (Polska) 1989.

Rowiński J., Moja służba wojskowa, maszynopis, [b.d.], 44–47. Udostępnione autorom dzięki uprzejmości Andrzeja Duraja.

Siedlecki Z., Oddział VI-E Szpitala Ujazdowskiego w Warszawie, [w:] Tajne nauczanie medycyny i farmacji w latach 1939-1945, red. Dawidowicz A., PZWL, Warszawa (Polska) 1977, 222–225.

Wanat L., Za murami Pawiaka, Książka i Wiedza, wyd. 3, Warszawa (Polska) 1960.

Polskie Muzeum na Majdanku, [online] http://majdanek.eu/pl/prisoners/ – 2.09.2024.

Kopociński K., Kopociński Z., Lekarze obozu w Berezie Kartuskiej w latach 1934-1939 – dylematy służby w aparacie represji państwa autorytarnego. Acta Medicorum Polonorum, 2024, 14(1), 3–34. DOI: https://doi.org/10.20883/amp.2024/1

Kopociński Z., Kopociński K., Szpital Ujazdowski i Oficerska Szkoła Sanitarna wobec zamachu stanu w maju 1926 r. Niepodległość i Pamięć, 2021, 76(4), 141–171.

Gryglewski R.W., Historia medycyny, [w:] Dzieje medycyny w Polsce, t. 3, red. Noszczyk W., PZWL, Warszawa (Polska) 2016.

Polska Bibliografia Lekarska 1901-1939, [online] http://pbl-ikk.gbl.waw.pl/ – 2.09.2024.

Monitor Polski z 10.11.1928 r. nr 260, poz. 636. DOI: https://doi.org/10.1148/10.3.260a

Monitor Polski z 5.08.1938 r. nr 177, poz. 323.

Kopociński K., Kopociński Z., Szpital Główny 1. Korpusu Polskiego w Bobrujsku, Wydawnictwo PWSZ w Głogowie, Głogów (Polska) 2023.

Każdy ma obowiązki wobec swojego kraju, wywiad przeprowadzony przez M. Tomczaka z A. Płachtą i S. Antosiewiczem. Gazeta Lekarska, 2024, 9, 34–37.

Archiwum autorów, Apel XLII Zjazdu Delegatów Wojskowej Izby Lekarskiej z 22.03.2024 r. o podjęcie przez dr. n. med. Władysława Kosiniaka-Kamysza, Wicepremiera i Ministra Obrony Narodowej Rządu RP, pilnych działań

celem utworzenia Muzeum Polskiej Wojskowej Służby Zdrowia oraz zabezpieczenia materialnego dziedzictwa historycznego wojskowego sanitariatu.

Pobrania

Opublikowane

2024-12-31

Jak cytować

Kopociński, Z., & Kopociński, K. (2024). Podpułkownik profesor doktor medycyny Stanisław Józef Konopka (1896-1982) – lekarz, oficer Wojska Polskiego, historyk medycyny. Archiwum Historii I Filozofii Medycyny, 87, 21–31. https://doi.org/10.12797/AHiFM.87.2024.87.02

Numer

Dział

Artykuły