Słowotwórcze zasoby nowych stylów funkcjonalnych w językach słowiańskich
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.09.2014.17.01Słowa kluczowe:
ameroglobalizacja, internacjonalizacja, kompozycja, afiksacja, wyspecjalizowane typy słowotwórcze, analityczność, aglutynacjaAbstrakt
Derivational resources of new functional styles in the Slavic Languages
In this paper, the author focuses primarily on several new functional styles, and such productive word-formative processes as compounding and affixation in modern Slavic languages. Minor processes like blending, clipping, and back formation are left aside. Based on large corpora and smaller hand-collected samples of electronic texts, the data has been drawn from advertising, daily press and the communicational sphere of information technology.
The author hopes to demonstrate that the functional side of word formation is significantly more complex than simple naming and/or syntactic recategorization, etc. This becomes particularly evident as one ventures beyond the rather stable area of the lexicon and its conventionalized word-stock, and begins to consider active coining of novel lexical items, something that depends heavily on contextual factors, including the semantic, stylistic, textual and social environments in which they occur. The very act of forming a complex word serves a specific purpose in the textual and/or situational context. It is often that particular and specialized functions can be discovered, many of a metacommunicative nature.
The paper aims to examine the processes of productivity and to highlight creativity in word formation with respect to functional discourse roles. Lexical creativity in journalism, advertising and electronic communication is employed in order to achieve certain stylistic effects, such as humour or irony. It is also a device to convey to the reader a sense of the author’s learnedness, sophistication, distance, and so on. It manifests itself in puns and other kinds of word play, metaphorical extension, willful error and duplication of the role of an existing formation.
The article also deals with the evolution of specialized word-formative types of complex words, ones that lack a connecting vowel as a mean of expression of complex concepts of attributive and contextual content. Composition of a new type of complex words corresponds to a historical drift in formation of analytic and agglutinative lines in Russian.
Pobrania
Bibliografia
Avramova C., 2003, Slovoobrazuvatelni tendencii pri sʺŝestvitelnite imena v bʺlgarskiâ i češkiâ ezik v kraâ na XX vek, Sofiâ.
Avramova C., 2009, Proâvi na internacionalizaciâ v slovoobrazuvaneto na bʺlgarskiâ knižoven ezik na granicata meždu dve hilâdoletiâ, [w:] E. Koriakowcewa (red.), Przejawy internacjonalizacji w językach słowiańskich, Siedlce, s. 77−88.
Bart M.V., 2010, Slovoobrazovatelʹnye modeli sovremennogo russkogo kompʹûternogo žargona. Avtoreferat dis. kand. filol. nauk, Kursk.
Borisenko V.V., 2007, Perestrojka v sovremennom russkom âzyke, [w:] Russkij âzyk: istoričeskie sudʹby i sovremennostʹ: Trudy i materialy III Meždunar. kongr. issledovatelej russkogo âzyka (Moskva, 20–23 marta 2007 g.), Moskva, s. 211−212.
Bâlèk È., 2004, Kak govorât v rossijskih SMI. Norma i uzus, [w:] Russkij âzyk: istori-českie sudʹby i sovremennostʹ: Trudy i materialy II Meždunar. kongr. …, s. 123−124.
Grigorʹev V.P., 2005, Svetloe buduŝee «ingovyh form» v poètičeskom âzyke. Doklad na meždunarodnoj naučnoj konferencii «Hudožestvennyj tekst kak dinamičeskaâ sistema» (19–22 maâ, Moskva 2005), http://ifi.rsuh.ru/print.html?id=54839.
Demidov D.G., 2004, Tendencii k agglûtinacii v russkom âzyke, [w:] Russkij âzyk: isto-ričeskie sudʹby i sovremennostʹ: Trudy i materialy II Meždunar. kongr. …, s. 134−135.
Efremova E.M., 2011, Poluaffiksy v sostave mnogokomponentnyh slov-kompozitov v sovremennom anglijskom âzyke, „Vestnik MGOU. Seriâ: Lingvistika” nr 5, s. 83−86.
Ilʹâsova S.V., 2002, Slovoobrazovatelʹnaâ igra kak fenomen âzyka sovre-mennyh SMI. Avtoreferat dis. d-ra filol. nauk, Rostov-na-Donu.
Inozemcev V.L., 2004, Vesternizaciâ kak globalizaciâ i „globalizaciâ” kak ameri-kanizaciâ, „Voprosy filosofii” nr 4, s. 58−69.
Kazak M.Û., 2012, Kreativnyj potencial slovoobrazovaniâ v sovremennyh media-tekstah, [w:] A.P. Koročenskij, M.Û. Kazak, S.V. Ušakova (red.), Žurnalistika postsovetskih respublik: 20 let spustâ. Sb. trudov Meždunar. nauč.-prakt. konf. Belgorod, 24–27 sentâbrâ 2012 g., Belgorod, s. 288–295.
Кара-Мурза Е.С., 2000, Reklamnyj stilʹ i funkcionalʹno-stilističeskaâ differen-ciaciâ sovremennogo russkogo âzyka, [w:] Žurnalistika v 1999 godu. Tezisy naučno-praktičeskoj konferencii, č. 5, Moskva, s. 24–27.
Korâkovceva E., 2008, Innovacii na periferii semantiko-slovoobrazovatelʹ-noj kategorii, [w:] Є.A. Karpіlovsʹka (red.), Dinamika ta stabilʹnistʹ lek-sičnih i slovotvirnih sistem slov’ânskʹkih mov. Dopovіdі: Tematičnij blok na XIV Mižnarodnij z’ïzd slavistiv, 10.09–16.09.2008, (Ohrid, Respublika Makedoniâ. Ukraïnsʹkij komitet slavistiv etc.), Kiïv, s. 99−115.
Korâkovceva E., 2009a, Internacionalʹnoe vs. nacionalʹnoe v slovo-obrazovatelʹnoj sisteme: k postanovke voprosa, [w:] E. Koriakowcewa (red.), Przejawy internacjonalizacji w językach słowiańskich, Siedlce, s. 179−199.
Korâkovceva E., 2009b, Ob odnom âzykovom markere medialʹnogo skandala, [w:] M.L. Kovšova, G.V. Tokarev (red.), Živodejstvuûŝaâ svâzʹ âzyka i kulʹtury: Diskurs. Tekst. Kulʹtura, Moskva–Tula, s. 172−177.
Korâkovceva E., 2012, Ob èkspressivnom potenciale slovoobrazovatelʹnyh sredstv, [w:] R. Dragiћeviћ (red.), Tvorba reči i њeni resursi u slovenskim јezicima, Beograd, s. 141−152.
Kudrâvceva L.A., Dâdečko L.P., Černenko A.A., Filatenko I.A., 2004, Formirovanie i razvitie âzyka massovoj kommunikacii v sovremennom informacionnom obŝe-stve, [w:] Russkij âzyk: istoričeskie sudʹby i sovremennostʹ: Trudy i materialy II Meždunar. kongr. …, s. 189−192.
Lykov A.G., 1976, Sovremennaâ russkaâ leksikologiâ. Russkoe okkazionalʹnoe slovo, Moskva.
Melʹnikova A.I., 1962, Ob odnoj novoj kontaminirovannoj modeli složeniâ slov, „Učenye zapiski MGPI im. V.I. Lenina” 184, s. 51–59.
Melʹničuk A.S. (red.), 1986, Istoričeskaâ tipologiâ slavânskih âzykov: fonetika, slovoobrazovanie, leksika i frazeologiâ, Kiev.
Meškov O.D., 1981, O rečevyh kompozitah v sovremennom anglijskom âzyke, „Inostran-nye âzyki v škole” nr 2, s. 57−67.
Neŝimenko G.P., 2006, K rassmotreniû dinamiki âzykovoj situacii čerez prizmu processov integracii i differenciacii, [w:] eadem (red.), Globalizaciâ-ètnizaciâ. Ètnokulʹturnye i ètnoâzykovye processy. Kn. I, Moskva, s. 38−68.
Neŝimenko G.P., 2010, Sopostavitelʹnoe izučenie slavânskih âzykov i ego znači-mostʹ dlâ prognozirovaniâ razvitiâ âzykovoj sistemy, [w:] E. Koriakowcewa (red.), Aktualne problemy komparatystyki słowiańskiej: teoria i metodologia badań lingwistycznych, Siedlce, s. 13−49.
Petruhina E.V., 2010, Vozmožnosti, funkcii i konkurenty slovopro-izvodstva v sov-remennom russkom âzyke, [w:] eadem (red.), Novye âvleniâ v slavânskom slovoobrazo-vanii: sistema i funkcionirovanie. Doklady XI Meždunarodnoj naučnoj konfe-rencii Komissii po slavânskomu slovoobrazovaniû pri Meždunarodnom komitete slavistov, Moskva, s. 424−443.
Rusakova E.B., 2007, Russkij kompʹûternyj sociolekt: formirovanie i funkcioni-rovanie. Avtoreferat dis. kand. filol. nauk, Kaliningrad.
Rycareva A.È., 2002, Pragmalingvističeskij aspekt internacionalʹnoj leksiki (na materiale anglijskogo âzyka). Avtoreferat dis. kand. filol. nauk, Volgograd.
Râzanov V.Û., 2000, Osobennosti sinhronnyh svâzej slovosloženiâ i affiksacii v sovremennom anglijskom âzyke: Poluaffiksaciâ kak odin iz putej ih vzaimo- dejstviâ. Avtoreferat dis. kand. filol. nauk, Moskva.
Semenova M.Û., 2007, Principy izučeniâ leksiki angloâzyčnogo proishoždeniâ v sovre-mennom russkom âzyke (k probleme sostavleniâ slovarâ anglicizmov). Avtoreferat dis. kand. filol. nauk, Rostov-na-Donu.
Soboleva E.G., 2010, Coderžatelʹnye kategorii reklamnogo teksta kak osnova dlâ so-postavitelʹnyh issledovanij (na materiale russkoj reklamy), [w:] E. Koriakowcewa (red.), Aktualne problemy komparatystyki …, s. 243−252.
Sologub O.P., 2002, Usvoenie inoâzyčnyh strukturnyh èlementov v russkom âzyke, http://www.philology.ru/linguistics2/sologub-02.html
Himik V.V., 2004, Bolʹšoj slovarʹ russkoj razgovornoj reči. (Predislovie), Sankt-Peterburg.
Ânovič E.I., 2006, Slovoobrazovatelʹnye novacii sovremennoj russkoj reči v svete istoričeskih tendencij razvitiâ russkogo âzyka (na materiale tekstov SMI), www.elib.bsu.by/bitstream/123456789/5583/1/pdf
Bosák J., 2003, Procesy internacionalizácie dnes, „Jazykovedný časopis” t. 54, nr 1–2, s. 3−15.
Bozděchová I., 1997, Vliv angličtiny na češtinu, [w:] F. Daneš (red.), Český jazyk na přelomu tisíciletí, Praha, s. 271−279.
Görlach M., 1998, The usage dictionary of Anglicisms in selected European languages: a report on progress, problems and prospects, „Barcelona: links and letters” nr 5, s. 209−221.
Grybosiowa A., 2008, Dylematy współczesnej kompetencji komunikacyjnej Polaków, „LingVaria” III, nr 1, s. 43−48.
Grzenia J., 2006, Komunikacja językowa w Internecie, Warszawa.
Jadacka H., 2001, System słowotwórczy polszczyzny (1945–2000), Warszawa.
Kreja B., 1993, O formancie -gate ‘afera, skandal’, „Język Polski” LXXIII, z. 1, s. 63−66.
Lotko E., 2003, Co a jak ovlivňují inovační procesy ve slovní zasobě (na materiálu češtiny, slovenštiny a polštiny), [w:] Z. Rudnik-Karwatowa (red.), Procesy innowacyjne w językach słowiańskich, t. 114, Warszawa, s. 101−115.
Martincová O., Savický N., 1987, Hybridní slova a některé obecné otázky neologie, „Slovo a slovesnost” nr 48, s. 124−138.
Maximova T., 2002, English in Russia, [w:] M. Gorlach (red.), English in Europe, Oxford.
Miczka T., 2006, Dynamika tożsamości narodowych we współczesnym świecie, „Folia philologica macedono-polonica” t. 6, s. 159−188.
Muhvić-Dimanovski V., 2005, Neologizmi: Problemi teorije i primjene, Zagreb.
Ohnheiser I. (red.), 2003, Słowotwórstwo/Nominacja, Opole.
Písková R., 2007, Utvářenost lexikálních jednotek v komunikační oblasti informačních technologií, Brno.
Písková R., 2012, Derivace substantiv v současné češtině se zaměřením na komunikační oblast informačních technologií, [w:] E. Koriakowcewa, J. Gardzińska (red.), Aktualne problemy językoznawstwa słowiańskiego, Siedlce, s. 153−162.
Przejawy: E. Koriakowcewa (red.), Przejawy internacjonalizacji w językach słowiańskich, Siedlce 2009.
Przybylska R., 2002, O najnowszym słownictwie polskim, „Polonistyka” nr 9, s. 516−520.
Stramljič Breznik I., 2009, Hibridizacija novejših slovenskih tvorjenk, [w:] E. Koriakowcewa (red.), Przejawy internacjonalizacji w językach słowiańskich, Siedlce, s. 165−178.
Štebih Golub B., 2012, Okazionalizmi u hrvatskome publicističkom stilu, [w:] R. Dragiћeviћ (red.), Tvorba reči i њeni resursi u slovenskim јezicima, Beograd, s. 419−433.
Waszakowa K., 2005, Przejawy internacjonalizacji w słowotwórstwie współczesnej polszczyzny, Warszawa.
Waszakowa K., 2009, Internacjonalizacja polskiej leksyki – stan obecny, prognozy na najbliższą przyszłość, [w:] E. Koriakowcewa (red.), Przejawy internacjonalizacji w językach słowiańskich, Siedlce, s. 11−28.
Wyrwas K., 2006, Rywingate i pracoholik – derywaty sufiksalne czy złożenia?, www.poradniajezykowa.us.edu.pl/artykuly/KW_rywingate.pdf
Słowniki
AHDEL: The American heritage® dictionary of the English language. Fourth edition, Houghton
Mifflin Company 2000, www.bartleby.com
LDCE: Longman dictionary of contemporary English, 1997.
MWD: Merriam-Webster dictionary, www.m-w.com
ССИС: Современный словарь иностранных слов, Москва 2005.
Bazy internetowe
http://www.textart.ru/baza/slogan/list.html
http://www.content-stroy.ru/base_slogan.html
Databáze heslářů slovníků Ústavu pro jazyk český Akademie věd České republiky – http://lexiko.ujc.cas.cz/heslare/search.php
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
