Zielona ściema. Zmiany struktury znaczeniowej wyrazu zielony w wyniku popularyzacji postaw prośrodowiskowych
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.20.2025.40.07Słowa kluczowe:
neosemantyzacja, internacjonalizacja, zielona mowaAbstrakt
ZIELONA ŚCIEMA. CHANGES IN THE SEMANTIC STRUCTURE OF THE WORD ZIELONY (‘GREEN’) AS A RESULT OF THE POPULARISATION OF PRO-ECOLOGICAL ATTITUDES
The popularisation of pro-ecological attitudes is causing vocabulary changes which are having an impact on the need to revise existing lexicographic descriptions. An example is the word zielony ‘green’ the collocation of which has expanded considerably over the past fifteen years. This has resulted in the development of several new meanings of the word and a partial change in its semantic properties from a qualitative adjective to a relational adjective. The difficulty here is the necessity to describe dozens of expressions that function as terms of specialised language.
Pobrania
Bibliografia
Ampel-Rudolf M., 1988, Cechy semantyczne i składniowe przymiotników koloru (na przykładzie przymiotnika ‘zielony’ i przymiotników określających jego odcienie), „Polonica” nr 13, s. 51–63.
Długosz N., 2015, Język jako narzędzie kształtowania postaw proekologicznych – o polskich i bułgarskich złożeniach z komponentem eko- w dyskursie publicystycznym, „Poznańskie Studia Slawistyczne” nr 8, s. 333–348, https://doi.org/10.14746/pss.2015.8.21. DOI: https://doi.org/10.14746/pss.2015.8.21
Grzegorczykowa R., 1975, Funkcje semantyczne i składniowe polskich przysłówków, „Prace Językoznawcze”, 77, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
Heinz A., 1956, Uwagi nad funkcją znaczeniową przymiotnika odrzeczownikowego, „Język Polski” XXXVI, s. 257–274.
ISJP: M. Bańko (red.), Inny słownik języka polskiego, Warszawa 2000.
Jerzy J., Czym różnią się tereny zielone od terenów zieleni?, Prawo.pl, [on-line:] www.prawo.pl/biznes/tereny-zielone-a-tereny-zieleni,166858.html (dostęp: 3 V 2025).
Kallas K., 1999, Przymiotnik, [w:] R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, wyd. 3 popr., Warszawa, s. 469–523.
Kieraś W., Marciniak M., Łaziński M., Woliński M., Bojałkowska K., Eźlakowski W., Kobyliński Ł., Komosińska D., Krasnowska-Kieraś K., Rudolf M., Tomaszewska A., Wołoszyn J., Zawadzka-Paluektau N., 2024, Korpus Współczesnego Języka Polskiego. Dekada 2011–2020, „Język Polski” V, z. 2, s. 5–20, https://doi.org/10.31286/JP.001055. DOI: https://doi.org/10.31286/JP.001055
KWJP: Korpus Współczesnego Języka Polskiego, [on-line:] https://kwjp.pl/ (dostęp: 1 IV–15 V 2025).
Maciantowicz M., [hasło:] Tereny zieleni, Encyklopedia Leśna, [on-line:] https://encyklopedialesna.com (dostęp: 2 V 2025).
Mierzwiński A., 1991, 1000 słów o ekologii i ochronie środowiska, Warszawa.
Monco PL: Monco PL, [on-line:] https://monco-pl.clarin-pl.eu (dostęp: 1 IV–15 V 2025).
Narodowy Korpus Języka Polskiego, praca zbiorowa, red. A. Przepiórkowski, M. Bańko, R.L. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk, Warszawa 2012.
NKJP: Narodowy Korpus Języka Polskiego, [on-line:] https://nkjp.pl.
Nowakowska M., 1998, Przymiotnik relacyjny czy przymiotnik jakościowy, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LIV, s. 83–94.
Pastoureau M., Simonnet d., 2005, Le petit livre des couleurs, Paris.
Pęzik P., 2020, Budowa i zastosowania korpusu monitorującego MoncoPL, „Forum Lingwistyczne” nr 7, s. 133–150, https://doi.org/10.31261/fl.2020.07.11. DOI: https://doi.org/10.31261/FL.2020.07.11
Steciąg M., 2012, Dyskurs ekologiczny w debacie publicznej, Zielona Góra.
Szumska D., 2006, Przymiotnik jako przyłączone wyrażenie predykatywne. Analiza formalizacji struktur propozycjonalnych w warunkach predykacji niezdaniotwórczej, Kraków.
Szupryczyńska M., 1980, Opis składniowy polskiego przymiotnika, „Rozprawy – Uniwersytet Mikołaja Kopernika”, Toruń.
Szymańska M., 2020, Między znaczeniem relacyjnym a jakościowym. Semantyczne właściwości przymiotników mityczny i biblijny w świetle wyników analizy korpusowej, [w:] M. Puda-Blokesz, M. Ryszka-Kurczab (red.), Dialog z Tradycją, t. VIII: Dziedzictwo antyczne i biblijne dziś, Kraków, s. 37–47.
Tokarski R., 2004, Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie, wyd. 2, Lublin.
USJP: S. Dubisz (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa 2004 [wersja elektroniczna].
Waszakowa K., 2000a, Polskie podstawowe nazwy barw w roli „interpretantów” świata (na przykładzie nazwy barwy zielonej), „Prace Filologiczne” XLV, s. 619–632.
Waszakowa K., 2000b, Struktura znaczeniowa podstawowych nazw barw. Założenia opisu porównawczego, [w:] R. Grzegorczykowa, K. Waszakowa (red.), Studia z semantyki porównawczej. Nazwy barw, nazwy wymiarów, predykaty mentalne, cz. I, Warszawa, s. 59–72.
Waszakowa K., 2003, Opis porównawczy znaczeń podstawowej nazwy barwy zielonej w języku polskim, czeskim, rosyjskim, ukraińskim, szwedzkim i wietnamskim, [w:] R. Grzegorczykowa, K. Waszakowa (red.), Studia z semantyki porównawczej. Nazwy barw, nazwy wymiarów, predykaty mentalne, cz. II, Warszawa, s. 49–68.
Waszakowa K., 2019, Internacjonalizacja w słowotwórstwie polszczyzny przełomu XX i XXI wieku jako przykład jednostronnych kontaktów językowych, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXXV, s. 179–193. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.6620
Wielki słownik języka polskiego PAN. Geneza, koncepcja, zasady opracowania, praca zbiorowa, red. P. Żmigrodzki, M. Bańko, B. Batko-Tokarz, J. Bobrowski, A. Czelakowska, M. Grochowski, R. Przybylska, J. Waniakowa, K. Węgrzynek, Kraków 2018.
Wierzbicka A., 1990, The Meaning of Color Terms: Semantics, Culture and Cognition, „Cognitive Linguistics” 1/1, s. 99–150, https://doi.org/10.1515/cogl.1990.1.1.99. DOI: https://doi.org/10.1515/cogl.1990.1.1.99
Wierzbicka A., 2006, Znaczenie nazw kolorów i uniwersalia widzenia, tłum. R. Tokarski, [w:] eadem, Semantyka. Jednostki elementarne i uniwersalne, tłum. A. Głaz, K. Korżyk, R. Tokarski, Lublin, s. 323–371.
WSJP PAN: P. Żmigrodzki (red.), Wielki słownik języka polskiego PAN, [on-line:] https://wsjp.pl (dostęp: 15 V 2025).
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Anna Czelakowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
