Metafora a zjawisko chiralności
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.09.2014.17.02Słowa kluczowe:
metafora, chiralność, teoria parzystości konceptualnej, porównanieAbstrakt
Metaphor and the chirality phenomenon
The paper attempts to demonstrate that metaphor fits in A. Kudra’s theory of conceptual pairness, and that it is a chiral object which contains two levels of chirality represented by asymmetric juxtapositions: source domain – target domain (the source domain is a distorted reflection of the object, i.e. of the target domain, which causes a shift in the perception of the source domain), and literal meaning – metaphorical meaning (object – reflection). These features make metaphors an important means of constructing a distorted vision of reality, hence also a chiral object, represented by the sender’s linguistic image of the world. In the case of metaphor, it is important that the sender uses linguistic means, or illusion markers in J. Płuciennik’s terms, which indicate the metaphorical character of the utterance and make it easier for the receiver to realize that what they are dealing with is an asymmetric reflection of the literal meaning, and which allow the sender to distance him or herself from the metaphor if it is perceived as inappropriate.
Pobrania
Bibliografia
Bartmiński J., 2006, Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata, [w:] idem, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin, s. 76–89.
Black M., 1971, Metafora, „Pamiętnik Literacki” z. 3, s. 217–234.
Dobrzyńska T., 1984, Metafora, Warszawa.
Dobrzyńska T., 1994, Mówiąc przenośnie… studia o metaforze, Warszawa.
Jäkel O., 2003, Metafory w abstrakcyjnych domenach dyskursu. Kognitywno-lingwistyczna analiza metaforycznych modeli aktywności umysłowej, gospodarki i nauki, Kraków.
Kiklewicz A., 2009, Funkcjonalno-komunikacyjne aspekty teorii metafory, „Poradnik Językowy” z. 3, s. 53–67.
Kudra A., 2004a, Porównanie w poezji Stanisława Grochowiaka. Teoria chiralności i przyczynowości tropu, Łódź.
Kudra A., 2004b, Językowe wyznaczniki obserwatora w tekście literackim (na przykładzie „Granicy” Zofii Nałkowskiej), [w:] J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska, R. Nycz (red.), Punkt widzenia w języku i w kulturze, Lublin, s. 129–138.
Kudra A., 2005, Porównanie jako obiekt chiralny, „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego” L, s. 65–73.
Kuno S., 1987, Functional Syntax: Anaphora, Discourse and Empathy, Chicago.
Lakoff G., 1993, The contemporary theory of metaphor, [w:] A. Ortony (red.), Metaphor and Thought, Cambridge, s. 202–251.
Lakoff G., Johnson M., 1988, Metafory w naszym życiu, Warszawa.
Nowak P., 2004, Konwencjonalny i konwersacyjny punkt widzenia w audycjach radiowych, [w:] J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska, R. Nycz (red.), Punkt widzenia w tekście i w dyskursie, Lublin, s. 159–170.
Płuciennik J., 2002, Literackie identyfikacje i oddźwięki. Poetyka a empatia, Łódź.
Płuciennik J., 2004, Literackie i językowe punkty widzenia a empatyczne naśladowanie w tekście literackim, [w:] J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska, R. Nycz (red.), Punkt widzenia w tekście i w dyskursie, Lublin, s. 203–218.
Przybylska R., 2004, Kategoria punktu widzenia w badaniach nad relacjami przestrzennymi w języku, [w:] J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska, R. Nycz (red.), Punkt widzenia w języku i w kulturze, Lublin, s. 149–160.
Searle J.R., 1979, Expression and Meaning: Studies in the Theory of Speech Acts, Cambridge. Tabakowska E., 2004, O językowych wyznacznikach punktu widzenia, [w:] J. Bartmiński,
S. Niebrzegowska-Bartmińska, R. Nycz (red.), Punkt widzenia w języku i w kulturze, Lublin, s. 47–64.
Tversky A., 2007, Cechy podobieństwa, [w:] Z. Chlewiński (red.), Psychologia poznawcza w trzech ostatnich dekadach XX wieku, Gdańsk, s. 521–557.
Uspienski B., 1997, Poetyka kompozycji. Struktura tekstu artystycznego i typologia form kompozycji, Katowice.
Wojciechowski P., Gancarz R., Alicja po drugiej stronie lustra, http://siechu.dmw.wroc.pl/mirror_iic/bio/publikacje/Alicja/alicja.htm, 14 ii 2014.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
