Myśliwski i Wittgenstein. Dwa traktaty o granicach języka
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.17.2022.34.02Słowa kluczowe:
filozofia języka, stosunek myśli do świata, granice języka, kategoria wyrażalności w językuAbstrakt
MYŚLIWSKI AND WITTGENSTEIN: TWO TREATISES ON THE LIMITS OF LANGUAGE
Limit is the key notion in Ludwig Wittgenstein’s Tractatus Logico-Philosophicus, and it was expressed in the aphorism that is probably the best-known quotation from the treatise: „The limits of my language mean the limits of my world” (5.6). The subject of the article is comparative analysis of this notion in the presentation of the Austrian philosopher L. Wittgenstein, and of the Polish novelist, Wiesław Myśliwski. Wittgenstein believes that language only refers to the real world, and what is beyond it (e.g. religion, God or ethics) is inexpressible. For Myśliwski everything is expressible in language (he himself says nothing about it). It is because literature is a limitless creator of language and the world.
Pobrania
Bibliografia
Biłos P., 2017, Powieściowe światy Wiesława Myśliwskiego, Kraków.
Bremer J., 2021, Ludwig Wittgenstein a religia, „Teologia Polityczna” nr 17, [on-line:] https://teologiapolityczna.pl/jozef-bremer-ludwig-wittgenstein-a-religia (dostęp: 30 III 2022).
Čumba L., 2019, Wittgenstein: wiadomo, że… Traktat logiczno-filozoficzny, Warszawa.
Grzegorczykowa R., 2010, Językoznawca w świecie literatury, [w:] J. Chojak, T. Korpysz, K. Waszakowa (red.), Człowiek, słowo, świat, Warszawa, s. 95–102.
Kaniewska B., 1995, Wiesław Myśliwski, Poznań.
Maciejczak M., 2021, Sposób użycia wyrażeń językowych – sposób życia, „Teologia Polityczna” nr 17, [on-line:] https://teologiapolityczna.pl/marek-maciejczak-sposob-uzycia-wyrazen-jezykowych-sposob-zycia (dostęp: 30 III 2022).
Myśliwski W., 2007a, „Granice mego języka oznaczają granice mego świata”, [w:] J. Pacławski (red.), O twórczości Wiesława Myśliwskiego (w siedemdziesiątą piątą rocznicę urodzin pisarza), t. 2, Kielce, s. 99–204.
Myśliwski W., 2007b, Widnokrąg, Kraków.
Myśliwski W., 2008, Kamień na kamieniu, Kraków.
Myśliwski W., 2010, Traktat o łuskaniu fasoli, wyd. 2, Kraków.
Myśliwski W., 2013a, Ostatnie rozdanie, Kraków.
Myśliwski W., 2013b, Wykład inauguracyjny, [on-line:] https://instytutksiazki.pl/aktualnosci,2,wyklad-inauguracyjny,1626.html (dostęp: 20 I 2022).
Myśliwski W., 2020a, Język potrzebuje snów, „Znak” nr 785, s. 6–15.
Myśliwski W., 2020b, Przemówienie wygłoszone 10 marca 2009 roku na Uniwersytecie Opolskim z okazji otrzymania tytułu doctora honoris causa, [w:] Autorzy zebrani, Nadzieja, Warszawa, s. 44–50.
Pears D., 1999, Wittgenstein, Warszawa.
Pindór E., 1989, Proza Wiesława Myśliwskiego, Katowice.
Sulima R., 1985, Folklor i literatura. Szkice o kulturze i literaturze współczesnej, wyd. 2 uzup. i popr., Warszawa.
Sulima R., 2017, Życie podług słowa. O metodzie prozy Wiesława Myśliwskiego, „Akcent” nr 2 (148), s. 34–46.
Śliwa J., 2016, Uśmiech Zofii. Wittgenstein w tarnowskiej księgarni, [on-line:] https://wszystko conajwazniejsze.pl/jan-sliwa-usmiech-zofii-wittgenstein-w-tarnowskiej-ksiegarni/ (dostęp: 8 XI 2021).
Tatarkiewicz W., 1988, Historia filozofii, t. III: Filozofia XIX wieku i współczesna, wyd. 8, Warszawa.
Wiegandt E., 2007, Powieściowe traktaty Wiesława Myśliwskiego, [w:] J. Pacławski (red.), O twórczości Wiesława Myśliwskiego (w siedemdziesiątą piątą rocznicę urodzin pisarza), t. 2, Kielce, s. 57–74.
Wittgenstein L., 1999, Dzienniki 1914–1916, Warszawa.
Wittgenstein L., 2012a, Dociekania filozoficzne, wyd. 3, Warszawa.
Wittgenstein L., 2012b, Tractatus logico-philosophicus, wyd. 5, Warszawa. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315884950
Wolniewicz B., 2012, O Traktacie, [w:] L. Wittgenstein, Tractatus logico-philosophicus, Warszawa, s. VII–XLII.
Ziobrowski J., 1999, Uwagi Wittgensteina o woli, [w:] L. Wittgenstein, Dzienniki 1914–1916, Warszawa, s. 161–177.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
