Krakuś, radomek, warszewik i gdańskmen – uwagi o ekspresywnej potencji słowotwórczej wybranych nazw miast
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.18.2023.35.18Słowa kluczowe:
neologizmy, derywacja, słowotwórstwo, dyskurs politycznyAbstrakt
KRAKUŚ, RADOMEK, WARSZEWIK AND GDAŃSKMEN: COMMENTS ON THE EXPRESSIVE VOCABULARY POTENCY OF SELECTED CITY NAMES
The article presents the characteristics and analysis of expressive words motivated by the names of places: Brussels, Warsaw, Gdańsk, Kraków, Radom and Kraśnik. The cities with the highest participation in public discourse were selected. These lexemes, apart from their basic meaning, gained secondary meanings, often created as a result of metonymization, stereotyping, and the consolidation of negative associations or connotations. The collected material was grouped and presented in word-formative nests.
Pobrania
Bibliografia
Badyda E., 2011, Słowotwórcze sposoby deprecjonowania przeciwnika politycznego na forach internetowych – na przykładzie nazwiska Tusk, [w:] eadem, J. Maćkiewicz, E. Rogowska-Cybulska (red.), Słowotwórstwo a media. Materiały czwartej konferencji językoznawczej poświęconej pamięci profesora Bogusława Krei, Gdańsk, s. 157–166.
Berend M., 2007, Nazwiska polityków jako baza derywacyjna, [w:] A. Cieślikowa, B. Czopek-Kopciuch, K. Skowronek (red.), Nowe nazwy własne – nowe tendencje badawcze, Kraków, s. 278–296.
Bogdanowicz E., 2017, Konotacje nazw własnych (na materiale publicystyki prasowej), Białystok.
Burkacka I., 2001, Porównawcza analiza gniazdowa wybranych leksemów neutralnych i nacechowanych ekspresywnie, Warszawa.
Burkacka I., 2003, Aspekt stylistyczny opisu gniazdowego, [w:] M. Skarżyński (red.), Słowotwórstwo gniazdowe. Historia, metoda, zastosowania, Kraków, s. 114–136.
Burkacka I., 2020, Janusze, halyny, sebixy i karyny. Memy internetowe jako źródło nowych eponimów, „Poradnik Językowy” nr 4, s. 21–34, https://doi.org/10.33896/PorJ.2020.4.2.
Buttler D., 1982, Czasowniki potoczne współczesnej polszczyzny, „Socjolingwistyka” IV, s. 55–66.
Chruścińska K., 1978, O formacjach potencjalnych i okazjonalizmach, [w:] M. Szymczak (red.), Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk, s. 69–79.
Dereń B., 2005, Pochodne nazw własnych w słowniku i w tekście, Opole.
Fras J., 2005, Komunikacja polityczna. Wybrane zagadnienia gatunków i języka wypowiedzi, Wrocław.
Grabias S., 1978, Derywacja a ekspresja, [w:] T. Skubalanka (red.), Studia nad składnią polszczyzny mówionej. Księga referatów konferencji poświęconej składni i metodologii badań języka mówionego (Lublin 6–9 X 1975), Wrocław, s. 89–102.
Grabias S., 1981, O ekspresywności języka. Ekspresja a słowotwórstwo, Lublin.
GWJP: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego, cz. 2: Morfologia, wyd. 2 zm., Warszawa 1998.
Jadacka H., 1987, O przydatności opisu gniazdowego w badaniach nad polisemią i homonimią, „Poradnik Językowy” nr 1, s. 11–39.
Jadacka H., 1995, Rzeczownik polski jako baza derywacyjna. Opis gniazdowy, Warszawa.
Jadacka H., 2003, Zagadnienie motywacji słowotwórczej w opisie gniazdowym, [w:] M. Skarżyński (red.), Słowotwórstwo gniazdowe. Historia, metoda, zastosowania, Kraków, s. 29–40.
Kallas K., 2003, Struktura gniazd słowotwórczych konstytuowanych przez rzeczowniki nazywające państwa (kraje), [w:] M. Skarżyński (red.), Słowotwórstwo gniazdowe. Historia, metoda, zastosowania, Kraków, s. 64–85.
Kamińska-Szmaj I., 2001, Słowa na wolności. Język polityki po 1989 roku. Wypowiedzi, dowcip polityczny, słownik inwektyw, Wrocław.
Kaproń-Charzyńska I., 2014, Pragmatyczne aspekty słowotwórstwa. Funkcja ekspresywna i poetycka, Toruń.
Kosyl C., 1982, Warianty i ekwiwalenty nazw własnych, „Poradnik Językowy” nr 4, s. 213–221.
Kowalik K., 2017, Na marginesie słowotwórstwa przymiotników od nazw miejscowości w języku polskim, „Onomastica” LXI/2, s. 89–100, https://doi.org/10.17651/ONOMAST.61.2.10.
Kujawiak A., 2019, Metonimiczne użycie onimu Bruksela w dyskursie prasowym (na materiale tygodnika „Polityka”), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica” 53, s. 47–54, https://doi.org/10.18778/0208-6077.53.04.
Łaziński M. (red.), 2007, Słownik nazw miejscowości i mieszkańców z odmianą i poradami językowymi, Warszawa.
Markowski A. (red.), 2004, Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN, Warszawa.
Nagórko A., 1998, Zarys gramatyki polskiej (ze słowotwórstwem), Warszawa.
Podlawska D., Świątek-Brzezińska M., 2008, Słownik nazw osobowych i miejscowych, Warszawa – Bielsko-Biała.
Poradnia PWN: M. Bańko, piłsudczyk, [on-line:] sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/pilsudczyk; 8958.html (dostęp: 12 I 2023).
Rogowska-Cybulska E., 2013, Słowotwórstwo na usługach reklamy: mechanizmy tekstowe, Gdańsk.
Rutkowski M., 2007, Nazwy własne w strukturze metafory i metonimii. Proces deonimizacji, Olsztyn.
SGS: Słownik gniazd słowotwórczych współczesnego języka ogólnopolskiego, t. 1: T. Vogelgesang, Gniazda odprzymiotnikowe, red. H. Jadacka, t. 2: H. Jadacka, M. Bondkowska, I. Burkacka, E. Grabska-Moyle, T. Karpowicz, Gniazda odrzeczownikowe, red. H. Jadacka, Kraków 2001.
Skarżyński M., 1999, Powstanie i rozwój polskiego słowotwórstwa opisowego, Kraków.
Szerszunowicz J., 2015, Semantyka i konotacje referencjalnych luk leksykalnych w perspektywie kontrastywnej [w:] U. Sokólska (red.), Odkrywanie słowa – historia i współczesność, Białystok, s. 631–651.
Waszakowa K., 2017, Kognitywno-komunikacyjne aspekty słowotwórstwa. Wybrane zagadnienia opisu derywacji w języku polskim, Warszawa.
Waszakowa K., 2021, Język w działaniu i działania na języku. Szkice semantyczno-słowotwórcze, Warszawa, https://doi.org/10.31338/uw.9788323549376.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
