Od gwary po dyskurs
Pogranicze polsko-czeskie na Zaolziu w badaniach językoznawczych
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.10.2015.19.16Słowa kluczowe:
tożsamość, wykładniki tożsamości, dyskurs, Zaolzie i jego historiaAbstrakt
From dialect to discourse. The Polish-Czech border in Zaolzie in linguistic research
Zaolzie, i.e. the Czech part of Cieszyn Silesia since 1920, is the place of linguistic and cultural contact between an indigenous Polish population that speaks a dialect stemming from the south-Silesian dialect of Polish, and a Czech population that speaks various dialects of Czech, or the local dialect. Genetically identical to the dialect of Cieszyn in Poland, the Zaolzie dialect has been for many years under an increasing influence of Czech, especially in the area of vocabulary. Also changing is the mentality and the sense of ethnicity of the Poles of Zaolzie; this is particularly visible in the younger generation. The goal of this paper is to show the main streams in the study of the linguistic state of Zaolzie, in the past and in the present communicative situation influenced by various psychosocial and cultural factors. The paper emphasizes that researchers in language, ethnic identity and mentality face the important task of collecting and analysing written texts of various genres, and of preserving and recording public, informal and familial oral statements, based on which it will be possible to describe how the discourse of ethnic identity in Zaolzie has been shaped from 1920 till this day.
Pobrania
Bibliografia
Bartoš F., 1886, Dialektologie moravská, Brno.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Basara J., 1975, Słownictwo polskich gwar Śląska na terenie Czechosłowacji, „Prace Instytutu Języka Polskiego” nr 1, Wrocław.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Bělič J., 1955, K otázce pomezních nářečí, „Slovo a slovesnost” XVI, s. 129–146.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Bělič J, 1972, Nástin české dialektologie, Praha.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Bogocz I., 1997, Język jako czynnik zachowania tożsamości etnicznej (na przykładzie najmłodszej generacji Polaków na Zaolziu), [w:] I. Bukowska-Floreńska przy współudziale H. Rusek (red.), Studia etnologiczne i antropologiczne, t. 1, Katowice, s. 53–57.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Bogoczová I., 1998, Świadomość i kompetencja językowa najmłodszej generacji Polaków na Zaolziu, „Spisy filozofické fakulty Ostravské univerzity” 95/1996, Ostrava.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Bogoczová I., Bortliczek M., 2014, Jazyk přihraničního mikrosvěta (běžná mluva Těšíňanů v ČR) Język przygranicznego mikroświata (mowa potoczna mieszkańców Zaolzia), Ostrava.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Bystroń J., 1887, O mowie polskiej w dorzeczu Stonawki i Łucyny w Księstwie Cieszyńskim, „Rozprawy Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności” XII, Kraków, s. 1–110.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Dejna K., 1977, Przynależność językowa gwar zachodniocieszyńskich, „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego” XXIII, s. 41–62.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Gąsior G., 2007, Zaolzie, „Karta” 53, s. 2−3.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Gąsior G., 2008, Zaolzie 1918−20. Stawianie granicy, „Karta” 55, s. 2–63.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Greń Z., 1995, Problematyka językowa Śląska Cieszyńskiego po obu stronach Olzy, „Kwartalnik Opolski” XLI, z. 1, s. 3–13.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Havránek B., 1934, Nářečí česká, Praha.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Chlebowczyk J., 1971, Nad Olzą. Śląsk Cieszyński w wiekach XVIII, XIX i XX, Katowice.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Kadłubiec D., 1994, Cieszyńsko-zaolziańska polszczyzna, Katowice.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Kaszper K., 2011, Jak rodziło się Zaolzie, „Zwrot” z. 7, s. 23.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Kellner A., 1946, 21949, Východolašská nářečí, Brno.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Labocha J., 1997, Polsko-czeskie pogranicze na Śląsku Cieszyńskim. Zagadnienia językowe, Kraków.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Lotko E., 1959, W sprawie gwar mieszanych i przejściowych, „Język Polski” XXXIX, s. 291–295.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Lotko E., 1963, K problematice česko-polského jazykového pomezí, „Slezský sborník” 61, s. 293–302.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Lotko E., 1993, Czesko-polskie pogranicze językowe: sytuacja językowa na Zaolziu, [w:] I. Nowakowska-Kempna (red.), Śląsk w badaniach językoznawczych: badanie pogranicza językowo-kulturowego polsko-czeskiego, Katowice, s. 131–138.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Malinowski L., 1877, Zarysy życia ludowego na Śląsku, Warszawa.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Małecki M., 1933, Do genezy gwar przejściowych i mieszanych (ze szczególnym uwzględnieniem granicy językowej polsko-czeskiej i polsko-słowackiej), „Slavia Occidentalis” t. 12, s. 81–90.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Nitsch K., 1907, Polsko-czeska granica językowa, „Świat Słowiański” III/1, s. 201–211.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Nitsch K., 1909/1939, Dialekty polskie Śląska, Kraków.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Nitsch K., 1921, Granica państwa a granica języka polskiego. II. Granica polsko-czeska, „Język Polski” VI, s. 41–46.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Stieber Z., 1934, Geneza gwar laskich, Kraków.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Stieber Z., 1938, Sposoby powstawania słowiańskich gwar przejściowych, „Prace Komisji Językowej – Polska Akademia Umiejętności” nr 27, Kraków.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Zaręba A., 1974, Gwara cieszyńska na tle dialektów śląskich, [w:] Kalendarz Śląski 1974, Ostrawa, s. 93–98.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.