O labializacji w języku polskim

Autor

DOI:

https://doi.org/10.12797/LV.18.2023.36.10

Słowa kluczowe:

historia języka, fonetyka, labializacja

Abstrakt

ON THE LABIALIZATION IN POLISH LANGUAGE

The authors of the article attempted to answer several questions about the phenomenon of labialization: 1) What are the reasons for its absence in the Polish literary language?; 2) The time of the emergence of labialization; 3) Since when such pronunciation began to be treated as dialectal?; 4) What was the everyday pronunciation of writers at the turn of the 16th and 17th centuries? As for the first question, the authors are inclined to the thesis that the primary factor in the absence of labialization in the literary language was the influence of the Mazovian dialect, and an additional factor was the influence of Latin pronunciation. Labialization in southwestern dialects is an old phenomenon, having arisen at least in the 14th, and perhaps even as early as in the 12th century. Such pronunciation began to be treated as dialectal perhaps as early as the second half of the 16th century. The answer to the fourth question is that the writers of the second half of the 16th century and the beginning of the 17th century did not use dialects in their daily interactions although their language undoubtedly contained some regional elements that were more numerous than today.

Pobrania

Brak dostęþnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Dejna K., 1962, Południowokieleckie przesunięcie artykulacji o ku przodowi, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN” VIII, s. 141–156.

Dejna K., 1968, O niektórych procesach różnicowania się wokalizmu, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN” XIV, s. 181–208.

Dejna K., 1973, Dialekty polskie, Wrocław.

Dunaj B., 1989, Język mieszkańców Krakowa, cz. I: Zagadnienia teoretyczne, fonetyka, fleksja, Warszawa.

Dunaj B., 2021a, Przejawy wartościowania form językowych w rozwoju polszczyzny, [w:] A. Myszka, E. Oronowicz-Kida, R. Słabczyński (red.), Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Kazimierzowi Ożogowi, t. 2: Silva rerum. Rzecz o współczesnej i dawnej polszczyźnie, Rzeszów, s. 137–143.

Dunaj B., 2021b, Kształtowanie się polskiego języka literackiego, Kraków, https://doi.org/10.12797/9788381382090.

Falimirz S., 1534, O ziołach i mocy ich, Kraków, cyt. za: A. Luto-Kamińska, K. Opaliński (oprac.), Biblioteka źródeł Słownika polszczyzny XVI wieku. Repozytorium cyfrowe tekstówszesnastowiecznych. Dzieła matematyczno-przyrodnicze, medyczne i rolnicze, IBL PAN 2016.

Klonowic S.B., 1950, Flis to jest spuszczanie statków Wisłą i inszymi rzekami do niej przypadającymi, oprac. S. Hrabec, Wrocław.

Kochanowski J., 1967, Dzieła polskie, oprac. J. Krzyżanowski, t. I, Warszawa.

Lisowski T., Osiewicz M., 2010, Leksykalizacja pisowni w dobie staro- i średniopolskiej jako problem badawczy. Uwagi metodologiczne na marginesie prac Władysława Kuraszkiewicza, [w:] M. Kuźmicki, M. Osiewicz (red.), Dokument pisany w badaniach historyka języka polskiego. Z badań nad grafią i fonetyką historycznej polszczyzny, Zielona Góra – Poznań, s. 149–166.

Mycawka M., 2012, Język polski XIV wieku. Wybrane zagadnienia, Kraków.

Statorius-Stojeński P., 1568, Polonicae grammatices institutio, Kraków.

Stieber Z., 1937/1974, Fonetyka polskiego dialektu kulturalnego w porównaniu z gwarową, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” VI, s. 39–46, przedruk [w:] idem, Świat językowy Słowian, Warszawa 1974, s. 367–375.

Stieber Z., 1947/1974, Uwagi o języku Wacława Potockiego, „Prace Polonistyczne”, seria V, s. 9–32, przedruk [w:] idem, Świat językowy Słowian, Warszawa 1974, s. 327–345.

Stieber Z., 1953/1974, O typach polszczyzny regionalnej XVII wieku, „Prace Polonistyczne”, seria XI, s. 29–34, przedruk [w:] idem, Świat językowy Słowian, Warszawa 1974, s. 267–272.

Urbańczyk S., 1952/1979, Z zagadnień staropolskich, „Język Polski” XXXII, s. 119–129, przedruk [w:] idem, Prace z dziejów języka polskiego, Wrocław 1979, s. 254–264.

Urbańczyk S., 1953/1979, Jaką polszczyzną mówił Jan Kochanowski i jego rówieśnicy, „Język Polski” XXXIII, s. 214–224, przedruk [w:] idem, Prace z dziejów języka polskiego, Wrocław 1979, s. 236–247.

USJP: S. Dubisz (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego, t. I‒IV, Warszawa 2003.

Pobrania

Opublikowane

2023-11-14

Jak cytować

Dunaj, B. i Mycawka, M. (2023) „O labializacji w języku polskim”, LingVaria, 18(2(36), s. 151–161. doi: 10.12797/LV.18.2023.36.10.

Numer

Dział

Polszczyzna historyczna