Jednostka czy właściwość tekstu?
O pewnych układach z przymiotnikiem inny
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.20.2025.39.04Słowa kluczowe:
opozycja system – tekst, jednostka języka, pragmatykaAbstrakt
A UNIT OR TEXTUAL PROPERTY? ON CERTAIN COMBINATIONS WITH THE ADJECTIVE INNY [OTHER]
The focus is on occurrences with the adjective inny [other] in contexts such as Umrę na zawał albo jakiś inny udar [I will die of a heart attack or some other stroke], Niech gola strzeli jakiś Klose albo inny Podolski [Let some Klose score a goal, or another Podolski]. These can be reduced to the schema X albo inny Y [X or other/another Y]. The first part of the article deals with the general characteristics of such occurrences: internal syntax, the possibility of filling in the X, Y slots, developing the whole with additional expressions. The second part considers the linguistic interpretation of the phenomenon. The fact that the understanding of the described occurrences is based on the regular meaning of constituents and complements, as well as the wide possibilities of filling open slots (including proper names) would argue for a textual interpretation of the phenomenon. An argument in favour of such an interpretation is also provided by the translation of the whole into other languages, suggesting that we are dealing with a more general pragmatic mechanism in language that may contribute to the effect of surprise or joke, rather than with a unit of language (in the sense specified by A. Bogusławski).
Pobrania
Bibliografia
Bogusławski A., 1973, O analizie semantycznej, „Studia Semiotyczne” IV, s. 47–70.
Bogusławski A., 1976, O zasadach rejestracji jednostek języka, „Poradnik Językowy” 8, s. 356–364.
Bogusławski A., 2008, Semantyka, pragmatyka. Leksykografa głos demarkacyjny, Warszawa.
Gębka-Wolak M., Moroz A., 2014, O nieswobodnej grupie syntaktycznej, „Prace Językoznawcze” XVI, nr 1, s. 45–61.
Grice H.P., 1977, Logika a konwersacja, tłum. J. Wajszczuk, „Przegląd Humanistyczny” 6, s. 85–99.
Jodłowski S., 1973, Ogólnojęzykoznawcza charakterystyka zaimka, Wrocław.
Miodunka W., 1974, Funkcje zaimków w grupach nominalnych współczesnej polszczyzny mówionej, Kraków.
Narodowy Korpus Języka Polskiego, praca zbiorowa, red. A. Przepiórkowski, M. Bańko, R.L. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk, Warszawa 2012.
Pisarkowa K., 1969, Funkcje składniowe polskich zaimków odmiennych, Wrocław.
Rejter A., 2006, Leksyka ekspresywna w historii języka polskiego. Kulturowo-komunikacyjne konteksty potoczności, Katowice.
SJPD: W. Doroszewski (red.), Słownik języka polskiego, t. I–XI, Warszawa 1958–1969, [on-line:] https://sjp.pwn.pl (dostęp: 31 VII 2024).
Sperber D., Wilson D., 1986, Ironia a rozróżnienie między użyciem a przywołaniem, tłum. M.B. Fedewicz, „Pamiętnik Literacki” LXXVII, z. 1, s. 265–288.
Topolińska Z., 1984, Składnia grupy imiennej, [w:] eadem (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Składnia, Warszawa, s. 301–389.
Wierzbicka-Piotrowska E., 2011, Polskie zaimki nieokreślone. Wybrane zagadnienia semantyczne, syntaktyczne i pragmatyczne, Warszawa.
Wołk M., 2019, Inny, różny, odrębny, odmienny. Próba wyodrębnienia jednostek języka, „Poradnik Językowy” 9, s. 50–65, https://doi.org/10.33896/PorJ.2019.9.4. DOI: https://doi.org/10.33896/PorJ.2019.9.4
Wielki słownik języka polskiego PAN. Geneza, koncepcja, zasady opracowania, praca zbiorowa, red. P. Żmigrodzki, M. Bańko, B. Batko-Tokarz, J. Bobrowski, A. Czelakowska, M. Grochowski, R. Przybylska, J. Waniakowa, K. Węgrzynek, Kraków 2018.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Iwona
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
