Palatalizacje słowiańskie i koncepcja ich praałtajskiego pochodzenia
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.19.2024.38.20Słowa kluczowe:
język prasłowiański, języki ałtajskie, język praturkijski, palatalizacja, wpływ ałtajskiAbstrakt
SLAVIC PALATALIZATION AND THE IDEA OF ITS PROTO-ALTAIC ORIGIN
Roman Jakobson was the first to suggest that the palatalization process in Slavic was a result of Altaic influence. He did not define the term “Altaic” or the place and time of the alleged Altaic-Slavic contact. Nevertheless, his idea, although primarily politically motivated, was accepted by some linguists and remains accepted even today. This author has already challenged it in English (Stachowski 2020, 2024), and now does so again in Polish.
Pobrania
Bibliografia
Âkobson R., 1931, K harakteristike evrazijskogo âzykovogo soûza, Paris.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Birnbaum H., 1975, Common Slavic: Progress and problems in its reconstruction, Cambridge, MA.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Boček V., 2014, Praslovanština a jazykový kontakt, Praha.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Boček V., 2023, “Altaic” influences on “Slavic” (Remarks on a paper by Marek Stachowski), „Slavia” XCII, nr 1, s. 66–81.
DOI: https://doi.org/10.58377/slav.2023.1.05
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Boryś W., 1980, Problematyka prasłowiańskich dialektyzmów leksykalnych. Izoleksy południowosłowiańskie i zachodnio-południowo-słowiańskie, [w:] I. Kwilecka (red.), Etnogeneza i topogeneza Słowian. Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej przez Komisję Slawistyczną przy Oddziale PAN w Poznaniu w dniach 8–9 XII 1978, Warszawa
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
– Poznań, s. 75–87 [przedruk w: W. Boryś, Etymologie słowiańskie i polskie, Warszawa 2007, s. 209–222].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Doerfer G., 1963, Türkische und mongolische Elemente im Neupersischen. Unter besonderer Berücksichtigung älterer neupersischer Geschichtsquellen, vor allem der Mongolen- und Timuridenzeit, t. 1: Mongolische Elemente im Neupersischen, „Veröffentlichungen der Orientalischen Kommission – Akademie der Wissenschaften und der Literatur”, t. 16, Wiesbaden.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Doerfer G., 1973, Zur Sprache der Hunnen, „Central Asiatic Journal” 17, nr 1, s. 1–50 [przedruk w: Enkhtuvshin et al. 2012, s. 124–173].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Enkhtuvshin B., Purevjav D., Tamir E. (red.), 2012, Hunnu, Ulaanbaatar.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
ÈSSJ IV: O. Trubačëv (red.), Ètimologičeskij slovaŕ slavânskich jâzykov. Praslavânskij leksičeskij fond, t. IV, Moskva 1977.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Galton H., 1997, Der Einfluß des Altaischen auf die Entstehung des Slavischen, Wiesbaden.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Göckenjan H., 1993, Die Landnahme der Awaren aus historischer Sicht, [w:] M. Müller-Wille, R. Schneider (red.), Ausgewählte Probleme europäischer Landnahmen des Früh- und Hochmittelalters, T. 1, Sigmaringen, s. 275–302, https://doi.org/10.11588/vuf.1993.1.17476 [przedruk w: Knüppel, Winkler 2007: 219–246].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Golden P.B., 1992, An Introduction to the History of the Turkic Peoples: Ethnogenesis and State-formation in Medieval and Early Modern Eurasia and the Middle East, „Turcologica”, t. 9, Wiesbaden.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Golden P.B., 2013, Some notes on the Avars and Rouran, [w:] F. Curta, B.-P. Maleon (red.), The Steppe Lands and the World beyond Them: Studies in Honor of Victor Spinei on His 70th Birthday, Iași, s. 43–66.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Gołąb Z., 1992, The Origins of the Slavs: A Linguist’s View, Columbus.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Gołąb Z., 2004, O pochodzeniu Słowian w świetle faktów językowych, przeł. M. Wojtyła-Świerzowska, Kraków.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Granberg A., 2009, Classification of the Hunno-Bulgarian loan-words in Slavonic, [w:] P. Ambrosiani (red.), Swedish contributions to the Fourteenth International Congress of Slavists (Ohrid, 10–16 September 2008), Umeå, s. 19–31.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Grzesik R., 2023, „Królestwo jednego języka i jednego prawa jest słabe” – wieloetniczność wczesnośredniowiecznych Węgier, „Średniowiecze Polskie i Powszechne” 15, s. 9–22, https://doi.org/10.31261/SPiP.2023.19.06.
DOI: https://doi.org/10.31261/SPiP.2023.19.06
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Hattori S., 1982, Vowel harmonies of the Altaic languages, Korean, and Japanese, „Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae” 36, nr 1–3, s. 207–214.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Haussig H.W., 1956, Die Quellen über die zentralasiatische Herkunft der europäischen Awaren, „Central Asiatic Journal” 2, nr 1, s. 21–43.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Havlová E. (red.), 1989, Etymologický slovník jazyka staroslověnského, z. 1, Praha.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Havlová E. (red.), 1990, Etymologický slovník jazyka staroslověnského, z. 2, Praha.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Helimskij E.A., 2003, Tunguso-manʹčžurskij âzykovoj komponent v avarskom kaganate i slavânskaâ ètimologiâ, Hamburg.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Jakobson R., 1931, Über die phonologischen Sprachbünde, „Travaux du Circle Linguistique de Prague”, t. 4: Réunion phonologique internationale tenue à Prague: 18–21/XII 1930, Prague, s. 234–240 [przedruk w: Jakobson 1962: 137–143].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Jakobson R., 1962, Selected Writings, I: Phonological Studies, ‘s-Gravenhage.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Knüppel M., Winkler E. (Hgg.), 2007, Ungarn, Türken und Mongolen. Kleine Schriften von Hansgerd Göckenjan, „Veröffentlichungen der Societas Uralo-Altaica”, t. 76, Wiesbaden.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Králik Ľ., 2015, Stručný etymologický slovník slovenčiny, Bratislava.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Kuryłowicz J., 1957, O jedności językowej bałtosłowiańskiej, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” XVI, s. 71–113.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Leschber C., 2017, Alban. berr aus der Perspektive des neolithischen landwirtschaftlichen Substrats, „Linguistique Balkanique” LVI/1, s. 47–53.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Mańczak W., 1978, Etymologia wyrazu olbrzym, „Sprawozdania Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Wydział Filologiczno-Filozoficzny” nr 94, s. 40–41.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
SEMań: W. Mańczak, Polski słownik etymologiczny, Kraków 2017.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Melʹničuk O.S. (red.), 1985, Etimolohìčnyj slovnyk ukraïnsʹkoï movy, t. II, Kiïv.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Menges K.H., 1989, Avaren, Kroaten, Kirgisen, Bulgaren. Ein kurzes Repetitorium, „Wiener Slavistisches Jahrbuch” 35, s. 125–142.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Menges K.H., 1955, Altajische Lehnwörter im Slavischen, „Zeitschrift für Slavische Philologie” XXIII, H. 2, s. 327–334.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Pianka W., 2004, Obituary on Herbert Galton (1917–2004), „The Phonetician” 90, nr 2, s. 24–25.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Pohl W., 1988, Die Awaren. Ein Steppenvolk in Mitteleuropa 567–822 n. Chr., München.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Pritsak O., 1982, The Hunnic language of the Attila clan, „Harvard Ukrainian Studies” 6, nr 4, s. 428–476.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Pritsak O., 1983, The Slavs and the Avars, [w:] G. Antonelli, R. Manselli (red.), Gli Slavi occidentali e meridionali nell’Alto Medioevo, t. 2, Spoleto, s. 353–435.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
SEBor: W. Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
SEBr: A. Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 1927, [on-line:] http://polona.pl/item-view/90cf9d78-76a3-4a32-9fc3-e1dafd0756b8/0/0689fa74-0c61-4680-8b12-afa4326e6146.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Shiratori K., 1902, Über die Sprache der Hiungnu und der Tunghu-Stämme, „Izvěstìâ Imperatorskoj Akademìi Nauk” 17, v. 2, s. 1–32.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Šipova E.N., 1976, Slovarʹ tûrkizmov v russkom âzyke, Alma-Ata.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Skok P., 1973, Etimologijski rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika, t. III, Zagreb.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Stachowski K., 2009, The discussion on consonant harmony in Northwestern Karaim, „Türkbilig” 18, s. 158–193.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Stachowski K., 2023a, Etymologies of vampire, [w:] S. Bacon (red.), The Palgrave Handbook of the Vampire, Cham, s. 1–18, https://doi.org/10.1007/978-3-030-82301-6_3-1.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-82301-6_3-1
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Stachowski K., 2023b, *j- in Altai. A preliminary report, [w:] Ö. Ayazlı, T. Karaayak, U. Uzunkaya (red.), Bilge Biliglig Bahşı Bitigi, Çanakkale, s. 551–570.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Stachowski K., Stachowski O., 2016, Possibly Oriental elements in Slavonic folklore. Kłobuk, „Türk Dilleri Araştırmaları” 26, nr 2, s. 241–264.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Stachowski M., 2004, The origin of the European word for sabre, „Studia Etymologica Cracoviensia” 9, s. 133–141.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Stachowski M., 2005, Uwagi o zapożyczeniach ałtajskich w języku prasłowiańskim i kwestie pokrewne, [w:] E. Siemieniec-Gołaś, M. Pomorska (red.), Turks and non-Turks. Studies on the history of linguistic and cultural contacts, Kraków, s. 437–454.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Stachowski M., 2011, Teoria nostratyczna i szkoła moskiewska, „LingVaria” VI, nr 1 (11), s. 241–274.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Stachowski M., 2012, Teoria ałtajska, „LingVaria” VII, nr 2 (14), s. 239–263.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Stachowski M., 2017, The problem of a Turkic etymology of the Slavonic word *baranъ ‘ram’, „Rocznik Slawistyczny” LXVI, s. 79–93.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Stachowski M., 2020, Proto-Slavic palatal consonants and Proto-Turkic vowel harmony, „Rocznik Slawistyczny” LXIX, s. 121–132.
DOI: https://doi.org/10.24425/rslaw.2020.134710
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Stachowski M., 2023, Podstawy turkologii dla bałkanistów, Kraków.
DOI: https://doi.org/10.12797/9788381388672
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Stachowski M., 2024, Slavic languages in contact, 10: “Altaic” loanwords in Proto-Slavic – a contribution to the debate, „Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis” 141, nr 1, s. 53–73, https://doi.org/10.4467/20834624SL.24.004.19314.
DOI: https://doi.org/10.4467/20834624SL.24.004.19314
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Stadnik E., 2001, Über den Einfluss des Altaischen auf die Entwicklung des Slawischen, „Wiener Slavistisches Jahrbuch” 47, s. 177–184.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Szymański W., 1979, Awarzy, [w:] W. Szymański, E. Dąbrowska, Awarzy. Węgrzy, Wrocław, s. 7–131.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Tekin T., 1992, The Hunnic (Hsiung-nu) couplet in Chin-Shu, [w:] J.-L. Bacqué-Grammont, R. Dor (red.), Mélanges offerts à Louis Bazin par ces disciples et ses amis, „Varia Turcica”, t. 19, Paris, s. 1–4.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Thomsen V., 1896, Inscriptions de l’Orkhon, Helsingfors.
DOI: https://doi.org/10.33341/sus.789
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Trubačëv O.N., 1960, Proishoždenie nazvanij domašnih životnyh v slavânskih âzykah, Moskva.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Urban M., 2007, Defining the linguistic area/league: an invitation to discussion, „Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis” 124, s. 137–159.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Yılmaz E., 2018, Talat Tekin ve Batı Türkçesi (Hunca, Tuna Bulgarcası, Volga Bulgarcası, Çuvaşca), [w:] E. Yılmaz, N. Demir, İ. Sarı (red.), Talat Tekin ve Türkoloji, Ankara, s. 77–102.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Žuravlëv V.K., 1961, Formirovanie gruppovogo singarmonizma v praslavânskom âzyke, „Voprosy âzykoznaniâ” 10, nr 4, s. 33–45.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
