Ze studiów nad oeuvre architekta krakowskiego Teodora Talowskiego
DOI:
https://doi.org/10.32030/Abstrakt
Brak abstraktu dla tego artykułu.
Bibliografia
1. Por. Samek J., Wyniki inwentaryzacji zabytków rzemiosła artystycznego na terenie miasta Krakowa. Kościoły i klasztory śródmieścia, „Biuletyn Historii Sztuki” XXII (1960), nr 3, s. 3'09-314; tenże, Uwagi na marginesie inwentaryzacji zabytków Krakowa przeprowadzonej w kościołach i klasztorach Śródmieścia (charakterystyka Katalogu, detale architektoniczne, rzeźba), „Biuletyn Historii Sztuki” XXXIII (1971), nr 1, s. 58—67; dalsze opracowania informujące o wynikach inwentaryzacji zabytków miasta Krakowa są w przygotowaniu.
2. Nowy szpital bonifratów został wzniesiony w latach 1897—1906 wg projektu architekta Teodora Ta- lowskiego, staraniem przeora Laetusa Bernatka dla uczczenia pięćdziesięciolecia panowania cesarza Franciszka Józefa I, por. P. Pałamarz, Klasztor bonifratów, Kościoły i klasztory. Kazimierz i Stradom. Budowle sakralne 2, Katalog Zabytków Sztuki w Polsce 5, Miasto Kraków IV, mpis w IS PAN.
3. Autorem kamiennej dekoracji fasady był S. Wójcik, por. Pałamarz, o.c.
4. Nieco odmiennie niż autor tekstu do Katalogu datuje budowę szpitala Z. Biersdorf, Architekt Teodor Talowski. Charakterystyka twórczości, (W:) Sztuka 2 połowy XIX wieku, materiały z Sesji SHS, Łódź, listopad 1971, Warszawa 1973, s. 201, przyjmując daty z tablicy wewnątrz budynku: 1897—1901. Z kolei J. Purchla, Jak powstał nowoczesny Kraków, „Biblioteka Krakowska” (1979), nr 120, s. 231, — 1889—1901. W Muzeum Historycznym m. Krakowa zachowały się następujące materiały dotyczące szpitala bonifratów: projekt elewacji frontowej (wym. 49,7X65,7 cm, druk), 189'8, nr inw. 797/VIII, projekt elewacji tylnej (wym. 34X96,5 cm, druk), 1898, nr inw. 796/VIII, rzut poziomy piwnic, parteru, I i II piętra, (a i b), przekrój poprzeczny i pionowy gmachu (Ć), (wym. 63,5X98 cm, druk), 189'8, nr inw. 799/VIII.
5. Por. Pałamarz, o.c.
6. Teodor Talowski zastosował zabieg często spotykany na pocztówkach z końca XIX i początku XX wieku, przy czym zazwyczaj naklejano całą postać.
7. Teodor Talowski malował akwarelę niedługo po rozpoczęciu budowy szpitala, który ukończono dopiero w 1906 roku.
8. Kościoły i klasztory Śródmieścia 1, Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, cz. II, Miasto Kraków IV, Warszawa 1971, s. 5. Por. też L. Lameński, Restauracja kościoła Mariackiego w Krakowie, (streszczenie referatu wygłoszonego na zebraniu naukowym Oddz. Krak. SHS w dniu 13 czerwca 1980, „Biuletyn Historii Sztuki”, XLIII, Warszawa 1981, nr 2, s. 235, il. 5 i 6.
9. Por. A. Ryszkiewicz, Polski portret zbiorowy, Wrocław—Warszawa—Kraków 1961.
10. Podstawowe opracowanie nagrobków i epitafiów krakowskich — Cerchowie M. i S. i Kopera F., Pomniki Krakowa, I—III, Kraków—Warszawa 1904, obejmuje nagrobki tylko do XVIII wieku włącznie.
11. Epitafium wzmiankuje: K. Gadacz, Inwentarz zbiorów sztuki prowincji krakowskiej zakonu oo. Kapucynów i Archiwa, Biblioteki i Muzea kościelne, nr 12, 1966, s. 33, 93; Korpal-Łukaczowa Z., Me1bechowska-Luty A., Korpal Michał Stefan (w:) Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających, IV, 1986, s. 119—120. W tym miejscu warto wspomnieć, że Talowski projektował też nagrobki przeznaczone na cmentarz Rakowicki — mają one jednak inny charakter. Por. K. Grodziska- -Ożóg, Cmentarz Rakowicki w Krakowie, Kraków 1983, s. 184.
12. Wincenty Jabłoński, urodzony w Czerwonej Woli koło Sieniawy w dawnym powiecie przeworskim prowadził ożywioną działalność pedagogiczną w Krakowie. Por. F. Bielak, Jabłoński Wincenty (w:) Polski Słownik Biograficzny T. X, 1962—1964, s. 262,—263.
13. Korpal niestety nie posiada dotąd odpowiedniej monografii, aczkolwiek zachowało się kilkadziesiąt prac jego roboty; Współpracował z wybitnymi architektami, m.in. Sławomirem Odrzywolskim, Karolem Zarembą, Tomaszem Prylińskim i Karolem Knausem (por. Korpal-Łukaczowa, Melbechowska-Luty, o.c.).
14. Niestety podejmując monograficzne opracowanie cmentarza, rzeźba nagrobkowa, jej wartości artystyczne i powiązania warsztatowe pozostają w dalszym ciągu na uboczu zainteresowań autora (por. K. Grodzi- ska-Ożóg, o.c., s. 179—184).
15. Por. Z. Beiersdorf, o.c., s. 199.
16. Purchla, o.c., s. 201.
17. Beiersdorf, o.c., s. 201.
18. Tamże.
19. Purchla, o.c.
20. Najobszerniejsze jest opracowanie Beiersdorfa, o.c., (tamże wymienione wcześniejsze artykuły); już po napisaniu niniejszego opracowania Talowski stał się przedmiotem pracy magisterskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim.
21. Warto tu wspomnieć, że istnieje akwarela Stanisława Tondosa przedstawiająca szpital bonifratów w podobnym ujęciu.
Pobrania
Wersja elektroniczna opublikowana
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Szczegóły zob. w zakładce Prawa autorskie i udostępnianie.
