Anotacja socjolingwistyczna w Korpusie dawnych polskich tekstów dramatycznych (1772–1939)
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.19.2024.37.10Słowa kluczowe:
historia języka polskiego, lingwistyka korpusowa, historyczna pragmalingwistyka, socjopragmatyka, anotacja socjolingwistycznaAbstrakt
SOCIOLINGUISTIC ANNOTATION IN THE CORPUS OF OLD POLISH DRAMATIC TEXTS (1772–1939)
The article presents the criteria applied in the sociolinguistic annotation in the Corpus of old Polish dramatic texts (1772–1939) (KorTeDa). This level of annotation was about assigning the three basic sociolinguistic variables: age, sex and social status to all the utterances of drama characters (except for collective statements). Six values were selected for determining age (underage, young adult, middle- aged adult, older adult (senior), indeterminate adult, indeterminate); three for sex (female, male, indeterminate); and four for social status (low, medium, high, indeterminate). The article shows the interdependence between those factors and the historical, social and cultural context. Additionally, the authors illustrated substantial and technical problems they faced during the process of this type of annotation. KorTeDa may become an important tool for analysing the history of the Polish language taking into account the methods of corpus linguistics and sociopragmatics.
Pobrania
Bibliografia
Archer D., Culpeper J., 2003, Sociopragmatic annotation: New directions and possibilities in historical corpus linguistics, [w:] A. Wilson, P. Rayson, A.M. McEnery (red.), Corpus Linguistics by the Lune: A Festschrift for Geoffrey Leech, Frankfurt am Main, s. 37–58.
Archer D., Culpeper J., Davies M., 2008, Pragmatic annotation, [w:] M. Kytö, A. Lüdeling (red.), Corpus Linguistics: An International Handbook, t. 1, Berlin, s. 613–642.
Bednaruk W., 2019, Dziecko w prawie staropolskim, „Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego” 14, nr 14 (1), s. 7–16. DOI: 10.32084/sawp.2019.14.1-1.
Brückner A., 1939/1990, Encyklopedia staropolska, t. 1, Warszawa (wyd. fotooffsetowe).
Culpeper J., 2009, An introduction, „Journal of Historical Pragmatics” 10 (2): Historical sociopragmatics, s. 1–8. DOI: 10.1075/bct.31.01cul.
Culpeper J., Kytö M., 2000, Data in historical pragmatics: Spoken interaction (re)cast as writing, „Journal of Historical Pragmatics” 1 (2), s. 175–199. DOI: 10.1075/jhp.1.2.03cul.
Cybulski M., 2003, Obyczaje językowe dawnych Polaków. Formuły werbalne w dobie średniopolskiej, Łódź.
Dobrowolska D., 1992, Przebieg życia, fazy, wydarzenia, „Kultura i Społeczeństwo” 36, nr 2, s. 75–87.
Hajnicz E., Murzynowski G., Woliński M., 2008, Anotatornia – lingwistyczna baza danych, [w:] Materiały V konferencji naukowej InfoBazy 2008, Systemy, aplikacje, usługi, s. 168–173, Sopot, [on-line:] http://nlp.ipipan.waw.pl/Bib/haj:mur:wol:08.pdf.
Ichnatowicz I., Mączak A., Zientara B. et al., 1999, Społeczeństwo polskie od X do XX wieku, wyd. 4, Warszawa.
Jucker A.H., 1994, The feasibility of historical pragmatics, „Journal of Pragmatics” 22 (5), s. 533–536. DOI: 10.1016/0378-2166(94)90083-3.
Karwatowska M., Jarosz B., 2012, Emulacja płci w tekstach o modzie, [w:] M. Karwatowska, J. Szpyra-Kozłowska (red.), Oblicza płci. Język. Kultura. Edukacja, Lublin, s. 59–72.
Karwatowska M., Szpyra-Kozłowska J. (red.), 2012, Oblicza płci. Język. Kultura. Edukacja, Lublin.
Klemensiewicz Z., 1961, Jak charakteryzować język osobniczy?, [w:] Z. Klemensiewicz, W kręgu języka literackiego i artystycznego, Warszawa, s. 204–214.
Krawczyk-Tyrpa A., 1999, Atrybuty mężczyzn i kobiet utrwalone w polszczyźnie, [w:] J. Adamowski, S. Niebrzegowska (red.), W zwierciadle języka i kultury, Lublin, s. 427–433.
Kuciel-Frydryszak J., 2022, Służące do wszystkiego, Warszawa.
Kuciel-Frydryszak J., 2023, Chłopki. Opowieść o naszych babkach, Warszawa.
Kuklo C., 2009, Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa.
Kuklo C., Łukasiewicz J., Leszczyńska C., 2014, Historia Polski w liczbach, t. 3: Polska w Europie, Warszawa.
Kytö M., Walker T., 2006, Guide to A Corpus of English Dialogues 1560–1760, Uppsala, „Studia Anglistica Upsaliensia” 130.
Leech G., 1997, Introducing corpus annotation, [w:] R.G. Garside, G. Leech, A.M. McEnry (red.), Corpus Annotation: Linguistic Information from Computer Text Corpora, London – New York, s. 1–18.
Leszczyński A., 2020, Ludowa historia Polski. Historia wyzysku i oporu. Mitologia panowania, Warszawa.
Linton R., 2000, Kulturowe podstawy osobowości, wyd. 2, Warszawa.
Marcińczuk M., Kocoń J., Broda B., 2012, Inforex – a web-based tool for text corpus management and semantic annotation, [w:] N. Calzolari, K. Choukri, Th. Declerck et al. (red.), Proceedings of the Eighth International Conference on Language Resources and Evaluation (LREC’ 2012), Istanbul, s. 224–230, [on-line:] http://www.lrec-conf.org/proceedings/rec2012/pdf/446_Paper.pdf.
Mitrenga B., Pastuch M., Wąsińska K., 2021, Możliwości i ograniczenia historycznych badań pragmalingwistycznych, [w:] M. Mączyński, E. Horyń, E. Zmuda (red.), W kręgu dawnej polszczyzny, t. 7, Kraków, s. 163–182.
Pałka P., Kwaśnicka-Janowicz A., 2017, Przewodnik po elektronicznych zasobach językowych dla polonistów (słowniki, kartoteki, korpusu, kompendia), Kraków.
Pastuch M., Duda B., Lisczyk K. et al., 2018, Digital humanities in Poland from the perspective of the historical linguist of the Polish language: Achievements, needs, demands, „Digital Scholarship in the Humanities” 33 (4), s. 857–873. DOI: 10.1093/llc/fqy008.
Pastuch M., Mitrenga B., Wąsińska K., 2024, Przerywnik leksykalny w historycznojęzykowych badaniach socjopragmatycznych (na materiale Korpusu dawnych polskich tekstów dramatycznych (1772–1939)), „Język Polski” CIV, z. 1, s. 93-110. DOI: 10.31286/JP.00488.
Pawłowska A., 2014, Formuły werbalne polskiej etykiety językowej od połowy XVIII do lat sześćdziesiątych XIX wieku. Analiza socjolingwistyczna, Łódź.
Pęzik P., 2013, Wybrane aspekty reprezentatywności małych i średnich korpusów, [w:] W. Chlebda (red.), Na tropach korpusów. W poszukiwaniu optymalnych zbiorów tekstów, Opole, s. 45–58.
Rejter A., 2013, Płeć – język – kultura, Katowice.
Ryś A., 2023, Jak frazeologizmy funkcjonują w różnych wariantach i kontekstach? Funkcjonalna analiza materiału historycznojęzykowego na podstawie jednostki jak Boga kocham, „LingVaria” XVIII, nr 2 (36), s. 323–337. DOI: 10.12797/LV.18.2023.36.21.
Slany K., Struzik J., Wojnicka K. (red.), 2011, Gender w społeczeństwie polskim, Kraków.
Szacka B., 2011, Gender i płeć, [w:] K. Slany, J. Struzik, K. Wojnicka (red.), Gender w społeczeństwie polskim, Kraków, s. 19–35.
Szmatka J., 1980, Jednostka i społeczeństwo. O zależności zjawisk indywidualnych od społecznych, Warszawa.
Szpyra-Kozłowska J., 2021, Nianiek, ministra i japonki. Eseje o języku i płci, Kraków.
Ślusarek K., 2007, Sytuacja szlachty i chłopstwa na tle przemian struktury społeczeństwa polskiego w XIX wieku, [w:] P. Franaszek, A.N. Nieczuchrin (red.), Problemy cywilizacyjnego rozwoju Białorusi, Polski, Rosji i Ukrainy od końca XVIII do XXI wieku, Kraków, s. 292–298.
Trepka W.N., 1995, Liber generationis plebeanorum („Liber chamorum”), wyd. 2, Wrocław.
Walczak B., 2017, Relacja socjolekt–idiolekt na przykładzie języka Zagłoby, [w:] U. Sokólska (red.), Socjolekt, idiolekt, idiostyl. Historia i współczesność, Białystok, s. 411–430.
Wąsińska K., 2023, Przymiotnik słodki w dawnych i współczesnych połączeniach wyrazowych języka polskiego, „Poradnik Językowy” nr 10, s. 32–47. DOI: 10.33896/PorJ.2023.10.3.
Woliński M., Przepiórkowski A., 2001, Projekt anotacji morfosyntaktycznej korpusu języka polskiego, Warszawa, [on-line:] http://nlp.ipipan.waw.pl/Bib/wol:prz:01.pdf.
Zaśko-Zielińska M., 2009, Próba charakterystyki biolektu – język a wiek, „Studia Linguistica” 28, s. 117–123.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
