Granice historii języka
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.19.2024.37.09Keywords:
historical linguistics, history of the Polish language, historical grammar, social history of the languageAbstract
BOUNDARIES OF THE HISTORY OF LANGUAGE
The author of the article presents arguments for the redefinition of the subject of study of the history of the Polish language. Theoretical assumptions of this subdiscipline of diachronic linguistics were formulated more than a century ago by Zenon Klemensiewicz, the author of the, so far, only historical-linguistic synthesis. Since then, along with changing research paradigms, the boundaries of the subdiscipline’s field of study have been expanded to include stylistic, semantic, generic, textual, and discursive issues. The author argues that the growth of knowledge, resulting from the use of diverse methods, tools, and operational terms to describe the language of the past, should lead to the emancipation of such subdisciplines as historical stylistics, historical genre studies, and historical discourse studies. In turn, the history of language, rooted in the idea that it is the community that forms a language, would then focus exclusively on those changes in a language that have been causally related to the history of the community that uses it. Within such narrow boundaries of the research field, a new synthesis of the history of the Polish language could be created.
Downloads
References
Adamska A., 2011, Czy potrzebna nam jest społeczna historia języka, [w:] S. Gawlas (red.), Historia społeczna późnego średniowiecza. Nowe badania, Warszawa, s. 189–202.
Adamska A., 2013, Od łaciny do języków wernakularnych – i z powrotem. Język dokumentu średniowiecznego w świetle nowszych badań, [w:] A. Adamska, P. Kras (red.), Kultura pisma w średniowieczu. Znane problemy. Nowe metody, Lublin, s. 51–99.
Aitchison J., 2002, Ziarna mowy. Początki i rozwój języka, tłum. M. Sykurska-Derwojed, Warszawa.
Bajerowa I., 2010, Czy i jak historia języka może skorzystać z propozycji kognitywizmu?, „LingVaria” V, nr 2 (10), s. 37–44.
Borawski S., 2000, Wprowadzenie do historii języka polskiego. Zagadnienia historiozoficzne, Warszawa.
Borawski S., 2021, Protoplaści Polaków i ich piastowskie państwo, [w:] S. Borawski, M. Cybulski (red.), Historia języka polskiego jako doświadczenia wspólnotowego, t. 1, Zielona Góra, s. 11–34.
Burke P., 2009, Języki i społeczności w Europie wczesnonowożytnej, tłum. A. Szurek, Kraków.
Cybulski M., 2021, Polacy wobec języka polskiego – rys historyczny, [w:] S. Borawski, M. Cybulski (red.), Historia języka polskiego jako doświadczenia wspólnotowego, t. 1, Zielona Góra, s. 35–50.
Dubisz S., 2002, Język – historia – kultura, Warszawa.
Dubisz S., 2010, Historia języka polskiego – „wczoraj, dziś i jutro”, „LingVaria” V, nr 2 (10), s. 45–51.
Furdal A., 1966, Przedmiot i zakres historii języka polskiego, [w:] M. Adamus (red.), Studia językoznawcze poświęcone prof. dr. Stanisławowi Rospondowi, Wrocław, s. 115–122.
Jurewicz-Nowak M., 2021, Syntezy wiedzy historycznej o języku polskim – ich generacyjne nacechowanie i narracyjny dydaktyzm, [w:] S. Borawski, M. Uździcka (red.), Historia języka polskiego jako doświadczenia wspólnotowego, t. 2, Zielona Góra, s. 431–446.
Klemensiewicz Z., 1956, Zagadnienia i założenia historii języka polskiego, „Pamiętnik Literacki” 47, z. 3–4, s. 86–137.
Klemensiewicz Z., 1962, Wyniki obrad Sekcji Historii Języka, [w:] M.R. Mayenowa, Z. Klemensiewicz (red.), Odrodzenie w Polsce, t. 3: Historia języka, cz. 2, Warszawa, s. 517–523.
Klemensiewicz Z., 1974, Historia języka polskiego, Warszawa.
Kleszczowa K., 2011, Przewidzieć to, co było. Z warsztatu badawczego historyka języka, [w:] I. Kępka, L. Warda-Radys (red.), Nasz język w przeszłości, nasza przeszłość w języku, Pelplin, s. 319–331.
Krążyńska Z., Mika T., Słoboda A., 2015, Składnia średniowiecznej polszczyzny, cz. I: Konteksty – metody – tendencje, Poznań.
Maćkowiak K., 2007, Stylistyka historyczna a historia języka – zakresy pokrewieństwa, „Stylistyka” 16: Styl i czas, s. 633–648.
Mayenowa M.R., Klemensiewicz Z. (red.), 1962, Odrodzenie w Polsce, t. 3: Historia języka, cz. 1 i 2, Warszawa.
Masłej D., 2020, Jak rodził się średniowieczny tekst? Tak zwane Kazania augustiańskie w perspektywie historycznojęzykowej, Poznań.
Pastuch M., 2018, Metoda czy metodologia? Współczesne potrzeby historii języka, [w:] M. Pastuch, M. Siuciak, K. Wąsińska et al. (red.), Historia języka w XXI wieku. Stan i perspektywy, Katowice, s. 32–43.
Przywara P., 2010, Wspólnota i język, [w:] M. Żardecka-Nowak, P. Paczkowski (red.), Wspólnota i wspólnotowość w filozofii dawnej i współczesnej, Rzeszów, s. 69–79.
Siuciak M., 2018, Nowe perspektywy i zadania historii języka polskiego, [w:] M. Pastuch, M. Siuciak, K. Wąsińska et al. (red.), Historia języka w XXI wieku. Stan i perspektywy, Katowice, s. 55–64.
Szlifersztejnowa S., 1964, Historia języka a gramatyka historyczna w studiach polonistycznych, „Poradnik Językowy” z. 7, s. 317–324.
Walczak B., 2018, Gramatyka historyczna a historia języka polskiego, [w:] M. Mączyński, E. Horyń, E. Zmuda (red.), W kręgu dawnej polszczyzny V, Kraków, s. 25–34.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
