Motywacja nazw lokali gastronomicznych - na przykładzie Krakowa
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.20.2025.40.04Słowa kluczowe:
chrematonimia, urbanonimia, nazwy lokali gastronomicznych, motywacja nazwAbstrakt
MOTIVATION FOR THE NAMES OF CATERING ESTABLISHMENTS – AS ILLUSTRATED BY KRAKOW COMPANIES
The article aims to determine and describe the types of motivation for the names of gastronomic establishments, using the example of Krakow companies. Based on over a thousand names collected in 2024, the author determines the main types of motivation for these names. She distinguishes direct and indirect realistic motivation, i. e. associative and conventional motivation. She presents names within a dozen or so types of motivation distinguished in terms of meaning. The largest collection consists of names of establishments inspired by the type of national cuisine or regional cuisine, then by the type of dishes offered, and, in the third place, by location. The numerous foreign names are worthy of attention, with English names dominating, followed by Italian, French, Spanish and others. The analysis of the names of catering companies allows us to identify current naming models from the point of view of motivation in this category of onyms.
Pobrania
Bibliografia
Afeltowicz B., 2000, Nazwy lokali gastronomicznych w Szczecinie, [w:] M. Czachorowska, Ł.M. Szewczyk (red.), Onomastyka polska a nowe kierunki językoznawcze. Materiały z XI. ogólnopolskiej konferencji onomastycznej, 15.–17. czerwca 1998, Bydgoszcz–Pieczyska, Bydgoszcz, s. 195–210.
Biolik M., 2011, Modele strukturalne nazw własnych przedsiębiorstw i lokali branży gastronomicznej w województwie warmińsko-mazurskim, [w:] M. Biolik, J. Duma (red.), Chrematonimia jako fenomen współczesności, Olsztyn, s. 59‒78.
Borowiak P., 2021, Polskie i bułgarskie firmonimy w perspektywie komunikacyjno-wizualnej, Poznań.
Breza E., 1988, Nazwy lokali gastronomicznych w obecnym województwie gdańskim, „Zeszyty Naukowe UG. Prace Językoznawcze” 14, s. 115–123.
Breza E., 1998, Nazwy obiektów i instytucji związanych z nowoczesną cywilizacją (chrematonimy), [w:] E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia, Warszawa– Kraków, s. 343–361.
Dombrowski A., 2015, Nazwy wrocławskich restauracji jako przykład urbochrematonimów – analiza semantyczna, „Językoznawstwo” 9, s. 31–41.
Duszyński H., 2011, Nazwy białoruskich kawiarni, restauracji i barów, [w:] M. Biolik, J. Duma (red.), Chrematonimia jako fenomen współczesności, Olsztyn, s. 169–178.
Fałowski P., 2023, Nazwy lokali serwujących kawę w małych polskich i czeskich miastach, „Bohemistyka” 23, nr 2, s. 241–254. DOI: https://doi.org/10.14746/bo.2023.2.6
Gajewska U., 2010, Nazwy lokali gastronomicznych w Rzeszowie, [w:] J. Lizak, E. Błachowicz (red.), Rzeszów i okolice: język – historia – kultura, Rzeszów, s. 87–96.
Gałkowski A., 2011, Chrematonimy w funkcji kulturowo-użytkowej. Onomastyczne studium porównawcze na materiale polskim, włoskim, francuskim, Łódź.
Kosyl C., 1993, Chrematonimy, [w:] J. Bartmiński (red.) Współczesny język polski, „Encyklopedia Kultury Polskiej”, t. 2, Wrocław, s. 440–444.
Łuc I., 2020, Nazwy górnośląskich kawiarni w orbicie kultury konsumpcyjnej, „Onomastica” LXIV, s. 149–166. DOI: https://doi.org/10.17651/ONOMAST.64.12
Łuc I., 2024, Konotacje wartościujące w odapelatywnych nazwach górnośląskich lokali gastronomicznych, „Acta Universitatis Lodzensis. Folia Linguistica” 58, nr 2, s. 147–160, https://doi.org/10.18778/0208-6077.58.2.09. DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6077.58.2.09
Miejski.pl: Słownik slangu, [on-line:] www.miejski.pl (dostęp: 15 IV 2025).
Miodunka W., 1968, Nazwy karczem polskich, „Językoznawca” 18–19, Lublin, s. 86–93.
Oronowicz-Kida E. 2020, „Kociarnia”, „Psikawka”, „Szop”, czyli nazwy kawiarni dla zwierząt w Polsce, [w:] M. Święcicka, M. Peplińska (red.), Miasto. Przestrzeń zróżnicowana językowo, kulturowo i społecznie, 8, Bydgoszcz, s. 137–145.
Palinciuc E., 2010, W nazewniczym tyglu krakowskich restauracji, kawiarni, klubów, [w:] I. Sarnowska-Giefing, M. Graf (red.), Miasto w perspektywie onomastyki i historii, „Prace Komisji Językoznawczej – Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Wydział Filologiczno-Filozoficzny”, t. 56, Poznań, s. 391–401.
Pałka P., Przybylska R., (w druku), Between Local and Global – Names of Restaurants in Poland, Germany and China, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis” XX.
Paszko M., 2020, Analiza semantyczna nazw białostockich lokali gastronomicznych, „Białostockie Archiwum Językowe” 20, s. 189–202. DOI: https://doi.org/10.15290/baj.2020.20.15
Przybylska R., 2002, Konwencje nazewnicze w obrębie nazw barów, kawiarni i restauracji, [w:] M. Skarżyński, M. Szpiczakowska (red.), Rozmaitości językowe ofiarowane Prof. dr. hab. Januszowi Strutyńskiemu z okazji Jego jubileuszu, Kraków, s. 247–255.
Siwiec A., 2012, Nazwy własne obiektów handlowo-usługowych w przestrzeni miasta, Lublin.
Starzykiewicz A., 2014, Nazwy karczem – historia karczemnictwa, charakter użytkowy na przestrzeni wieków, tendencje nazewnicze, „Słowo. Studia Językoznawcze” nr 5, s. 212–223.
Szczęk J., Kałasznik M., 2016, Das kulinarische Wrocław – Auf der Suche nach der regionalen Identität am Beispiel der Namen für Restaurants in Wrocław, „Studia Germanica Gedanensia” 35, s. 126–143.
Szkudlarek-Śmiechowicz E., 2016, Kulinarny trend slow food fast a nazwy własne stacjonarnych i mobilnych barów szybkiej obsługi (tzw. food trucków), „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN” LXII, s. 167–181.
Tomasik S., 2016, Nazwy lokali gastronomicznych w Opawie, „Bohemistyka” 16, nr 22, s. 125–132.
Wielki słownik języka polskiego PAN. Geneza, koncepcja, zasady opracowania, praca zbiorowa, red. P. Żmigrodzki, M. Bańko, B. Batko-Tokarz, J. Bobrowski, A. Czelakowska,
M. Grochowski, R. Przybylska, J. Waniakowa, K. Węgrzynek, Kraków 2018.
Wikipedia.pl: https://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna (dostęp: 1 IX 2025).
WSJP PAN: P. Żmigrodzki (red.), Wielki słownik języka polskiego PAN, [on-line:] https://wsjp.pl (dostęp: 1–31 III 2025).
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Renata Przybylska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
