Socjotopografia Krakowa 1257–1939. Program naukowy Muzeum Krakowa. Geneza, zakres, perspektywy

Abstrakt

Artykuł stanowi wprowadzenie do wpisanego do planów działalności badawczej Muzeum Krakowa nowego programu naukowego poświęconego socjotopografii Krakowa. Tekst podejmuje próbę wyjaśnienia, dlaczego muzeum, jednostka, której praca naukowa tradycyjnie koncentruje się na zbiorach muzealnych, wkracza na obszary badawcze zasadniczo kojarzone z instytucjami akademickimi. Decyzja wynika z dwóch okoliczności. Po pierwsze, w świetle nowych aktów konstytutywnych dla muzeów na świecie, w tym przede wszystkim w świetle nowej definicji ICOM (przyjętej 24 sierpnia 2022 roku w Pradze), obserwujemy wyraźny zwrot w działalności muzeów od koncentracji na kolekcjach do wyznaczenia prymarnej pozycji publiczności. Nowy program badawczy – co wyraża m.in. jego nazwa – wprowadza w obszar refleksji na miastem kontekst społeczny, którego rozpoznanie należy uznać za ważny, współczesny cel działania muzeów. Po drugie, współczesne badania socjotopograficzne, wnoszące do naukowego dyskursu nad miastami istotny ferment, opierają sią niemal wyłącznie na źródłach pisanych, gubiąc z pola widzenia dziedzictwo kultury materialnej, którego dysponentami są zazwyczaj muzea. Oba przytoczone argumenty leżą u podstaw decyzji o realizacji przez Muzeum Krakowa wieloletniego programu badawczego.