Marian Sigmund – projektant wnętrz i mebli. Życie i krótka charakterystyka twórczości

Abstrakt

Marian Sigmund (1902–1993) dożył sędziwego wieku, a trudna historia XX stulecia mocno wpłynęła na jego życie i twórczość. Z jednej strony był obserwatorem historii, z drugiej stykał się z historycznie ważnymi zjawiskami polskiego wzornictwa. Był artystą tworzącym tę historię. Urodził się w Błudnikach na Podolu. Do szkoły powszechnej i gimnazjum realnego uczęszczał we Lwowie. W 1919 roku walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, służył w 11 pułku artylerii polowej. W 1921 roku rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej. Następnie przeniósł się na Wydział Architektury Wnętrz Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie (późniejsza Akademia Sztuk Pięknych). Od tego momentu jego życie było związane ze stolicą. Pracował m.in. w Spółdzielni Artystów Plastyków Ład. Brał udział w wystawach i realizacjach ładowskich, np. wnętrz ministerialnych. Zadebiutował na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu w 1929 roku. Ważną wystawą, której jako kierownik Ładu był także kuratorem, była ekspozycja w salach Instytutu Propagandy Sztuki Sztuka wnętrza (1935/1936). Pracował też jako nauczyciel w szkołach średnich o profilu zawodowym. Wybuch II wojny światowej zastał Sigmunda i jego rodzinę na wakacjach w rodowej posiadłości w Wojniłowie. Nie zdołał przedostać się do 11 pułku artylerii polowej, do którego został przydzielony, dlatego musiał się ukrywać. W 1943 roku dotarł do Warszawy i tam przeżył czas okupacji niemieckiej. Był żołnierzem Armii Krajowej. Pracował dla Biura Informacji i Propagandy, wykonując plakaty, znaki graficzne. Był autorem znaczka Poczty Polowej powstańczej Warszawy. Po kapitulacji powstania warszawskiego 4 października 1944 roku wywieziono go do obozu etapowego Lamsdorf, a następnie do Murnau VII A. Starał się tam współtworzyć obozowe życie kulturalne. Po wojnie zamieszkał w Krakowie, gdzie pracował jako profesor na Wydziale Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych. W okresie budowania Nowej Huty był głównym projektantem wnętrz w przedsiębiorstwie Miastoprojekt Kraków (do 1956 roku). Spod jego ręki wyszły wnętrza budynków administracyjnych Z oraz S Huty im. Lenina, a także kin Świt i Światowid. W życiu prywatnym był to trudny czas dla twórcy. W 1952 roku zmarła jego pierwsza żona Maja Nowaczyńska (1907–1952). W 1955 roku ożenił się z Haliną Jastrzębowską (1907–2003). Jako projektant brał udział w wielu projektach, zleceniach, wystawach, m.in. był związany z Fabryką Mebli Giętych w Jasienicy. W latach sześćdziesiątych XX wieku wykonał projekt wnętrz szpitala i działu naukowego krakowskiej Akademii Medycznej w Prokocimiu. Zaprojektował wnętrza pomieszczeń biurowych Zamku Królewskiego na Wawelu, był także autorem wnętrz reprezentacyjnych Urzędu Rady Ministrów na wzgórzu wawelskim (apartamenty, pokoje gościnne, jadalnie, salon, hol, garderoby, kuluary). Poza działalnością projektową malował, uprawiał rysunek, projektował kostiumy i scenografię teatralną oraz okazjonalnie filmową. Zmarł 7 listopada 1993 roku w Krakowie i został pochowany na cmentarzu Rakowickim. Pod względem formalno-stylistycznym w jego twórczości projektowej widoczne są wpływy uproszczonego biedermeieru, charakterystycznego dla dwudziestolecia międzywojennego, art déco w polskim wydaniu, po wojnie był twórcą socrealistycznym, a następnie prowadził poszukiwania materiałowe charakterystyczne dla połowy lat pięćdziesiątych XX wieku. Jego twórczość jest spójna i logiczna. Był uczniem Józefa Czajkowskiego, co widoczne jest w realizacjach o charakterze biedermeierowskim, a także oscylujących wokół art déco jak u Wojciecha Jastrzębowskiego oraz socrealistycznych, łączących te doświadczenia. Najbardziej twórcze i niezależne realizacje udało mu się stworzyć w dobrym dla projektantów okresie końca lat pięćdziesiątych XX wieku. Wyjątkowo unikatowe jest krzesło A587. Z jednej strony łączy w sobie logikę i idee przedwojennego Ładu, a z drugiej jest nowoczesnym, samodzielnym i niepowtarzalnym przedmiotem. Wpisuje się w podobne działania ówczesnych projektantów: Marii Chometowskiej, Czesława Knothego, Jana Kurzątkowskiego, Władysława Winczego, Romana Modzelewskiego.