Towarzysze czy strażnicy pamięci? Na przykładzie Muzeum KL Plaszow

Authors

DOI:

https://doi.org/10.32030/KRZY.2023.10

Keywords:

memorial site, camp, cemetery, institution, museum, society, conflict

Abstract

COMPANIONS OR GUARDIANS OF MEMORY? A CASE STUDY OF THE MUSEUM OF KL PLASZOW

The paper describes the process of establishing the Museum of KL Plaszow in Kraków (MKLP) and the social consequences thereof. The sequence of actions undertaken in the formal sphere resulted in the post-camp area losing its neutral character, which in turn met with opposition from the local community of Kraków. Most of all, a redefinition of the understanding of the concept of a memorial site took place in the public discourse, and there was a growing need to identify the primary memory of the said space. The ongoing dispute, axiological in nature, had an impact on all the engaged parties, and in the case of the Museum it led not only to some concessions regarding the form of commemoratiom (e.g. lack of a fence), but also to the reflection which, in turn, results in the gradual change in our interpretation of the memorial site itself and the role of its guardian. And even though from the perspective of scholars (e.g. Nora, Bauman, Kapralski) this particular conflict, as well as other, similar ones, are an inherent part of contemporaneity, it becomes a challenge for an institution which understands theoretical analyses to rework and internalize this process in its day-to-day practice.

Author Biography

  • Marta Śmietana, KL Plaszow Memorial Museum in Kraków

    Cultural anthropologist, Director of the Museum Department, Museum – Memorial Site of KL Plaszow in Kraków. German Nazi Labour and Concentration Camp (1942–1945) (forthcoming).

References

Bauman Zygmunt: Ponowoczesne wzory osobowe. „Studia Socjologiczne” 2011, t. 1, s. 435–458

Bednarek Małgorzata: Sytuacja prawna cmentarzy żydowskich w Polsce 1944–2019. Kraków–Budapeszt–Syrakuzy 2020

Bednarek Monika, Śmietana Marta: Muzeum Miejsce Pamięci KL Plaszow. Założenia scenariusza upamiętnienia. W: Historia w przestrzeniach pamięci. Obozy – „miejsca po” – muzea. Red. Tomasz Kranz. Lublin 2021, s. 309–336

Dauksza Agnieszka: Ustanawianie świadka. „Teksty Drugie” 2018, nr 3, s. 69–96

Gaweł Łukasz: Społeczna odpowiedzialność organizacji kultury. Muzea w otoczeniu społecznym. W: Zarządzanie w kulturze. Teoria i praktyka. Red. nauk. Anna Pluszyńska, Agnieszka Konior, Łukasz Gaweł. Warszawa 2020, s. 81–94

Groby wojenne na terenie Małopolski [online]. Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie [dostęp 19 lipca 2023]. Dostępny w internecie: https://grobywojenne.malopolska.uw.gov.pl/pl-PL/Home/Obiekt/2223

Kapralski Sławomir: Muzea historyczne w pespektywie studiów nad pamięcią zbiorową. W: Historia Polski od-nowa. Nowe narracje muzealne i reprezentacje przeszłości.

Red. Robert Kostro, Kazimierz Wóycicki, Michał Wysocki. Warszawa 2014, s. 159–187

Kocik Katarzyna: Płaszów. Próby upamiętnienia (1945–2007). W: Płaszów – odkrywanie. Kraków 2016, s. 97–142

Kocik Katarzyna: KL Plaszow – pomiędzy historią a polityką pamięci. „Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa” 2020, z. 38, s. 221–252

Konkurs Urbanistyczno-Architektoniczny na opracowanie koncepcji zagospodarowania przestrzennego terenów byłego „Obozu Płaszów” w Krakowie. „Komunikat SARP” [online]. 2007, nr 5/6, s. 30–35 [dostęp 20 lipca 2023]. Dostępny w internecie: https://www.sarp.pl/pliki/kom_05_06-07.pdf

Kornhauser Julian: Wiersz o pamięci. W: Hetman Rafał: Las zbliża się powoli. Kto po wojnie mordował w Dębrzynie. Wołowiec 2022, s. 5

Kotarba Ryszard: Niemiecki obóz w Płaszowie 1942–1945. Warszawa–Kraków 2009

Kotarba Ryszard: Niemiecki obóz w Płaszowie 1942–1945. Przewodnik historyczny. Kraków 2014

Kotarba Ryszard: Żydzi Krakowa w dobie zagłady (ZAL/KL Plaszow). Kraków–Warszawa 2022

„Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa” 2020, z. 38

Łapiński Jacek: Sacrum w krajobrazie a krajobraz sakralny. „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego” 2018, nr 39, s. 41–62

Miejsce Pamięci KL Plaszow. Raport za okres 2016–2017 [online]. Muzeum KL Plaszow [dostęp 19 lipca 2023]. Dostępny w internecie: https://plaszow.org/o-muzeum/wydawnictwa

Miejsce Pamięci KL Plaszow. Raport za okres 2018–2019 [online]. Muzeum KL Plaszow [dostęp 19 lipca 2023]. Dostępny w internecie: https://plaszow.org/o-muzeum/wydawnictwa Mrowiec Małgorzata: Kraków. Emocje wokół tworzonego muzeum KL Plaszow [online]. Kraków Nasze Miasto, 1 lipca 2019 [dostęp 19 lipca 2023]. Dostępny w internecie: https://krakow.naszemiasto.pl/krakow-emocje-wokol-tworzonego-muzeum-kl-plaszow/ar/c1-5188875

Muzeum – Miejsce Pamięci KL Plaszow w Krakowie – konsultacje społeczne wokół zagadnień związanych z powstającym muzeum [online]. Kraków.pl, 4 listopada 2021

[dostęp 19 lipca 2023]. Dostępny w internecie: https://obywatelski.krakow.pl/konsultacje_spoleczne_-_zakonczone/243801,2149,komunikat,muzeum___miejsca_pamieci_kl_plaszow_w_krakowie___konsultacje_spoleczne_wokol_zagadnien_zwiazanych_z_powstajacym_muzeum.html

Nora Pierre: Między pamięcią a historią. Les lieux de Mémoire. Przeł. Paweł Mościcki. „Archiwum” 2009, nr 2, s. 4–12

Nycz Ryszard: Polska pamięć. „Teksty Drugie” 2016, nr 6, s. 7–14

Park Pamięci Płaszów [online]. Akcja Ratunkowa dla Krakowa [dostęp 19 lipca 2023]. Dostępny w internecie: https:/akcjaratunkowadlakrakowa.pl/park-pamieci-plaszow

Płaszów – odkrywanie. Kraków 2016

Porąbka Sylwia: Kulturowe aspekty sporu wokół form upamiętnienia KL Plaszow w Krakowie. „Politeja” 2020, nr 4, s. 169–184

Raport końcowy wraz z załącznikami z konsultacji społecznych powstawania Muzeum – Miejsca Pamięci KL Plaszow w Krakowie [online]. Kraków.pl, 4 listopada 2021 [dostęp 19 lipca 2023]. Dostępny w internecie: https://obywatelski.krakow.pl/konsultacje_spoleczne_-_zakonczone243801,2149,komunikat,muzeum___miejsca_pamieci_kl_plaszow_w_krakowie___konsultacje_spoleczne_wokol_zagadnien_zwiazanych_z_powstajacym_muzeum.html

Skrobot Wiesław: Muzeum – przestrzeń publiczna i miejsce społeczne. „Muzealnictwo” [online]. 2015, t. 56, s. 219–225 [dostęp 19 lipca 2023]. Dostępny w internecie: https://muzealnictworocznik.com/resources/html/article/details?id=139618&language=pl

Stendig Jakub: Płaszów. Ostatnia stacja krakowskiego żydostwa.Przyg. do druku Monika Bednarek. Kraków 2020

Stiepanowa Maria: Pamięci pamięci. Przeł. Agnieszka Sowińska. Warszawa 2020

Stop Ogradzaniu Krzemionek [online]. Facebook [dostęp 19 lipca 2023]. Dostępny w internecie: https://www.facebook.com/stopOgradzaniuKrzemionek

Szpociński Andrzej: Miejsca pamięci (lieux de mémoire). „Teksty Drugie” 2008, nr 4, s. 11–20

Szymański Wojciech: Pomnik Ofiar Faszyzmu w Płaszowie jako tekst, kontekst i pod-tekst kultury. Pamięć o wojnie po wojnie. W: Płaszów – odkrywanie. Kraków 2016, s. 143–169

Ślusarczyk Joanna: Konflikt magistrat – mieszkańcy wokół Miejsca Pamięci KL Plaszów [online]. Radio Kraków, 4 listopada 2021 [dostęp 19 lipca 2023]. Dostępny w internecie: https://www.radiokrakow.pl/aktualnosci/krakow/konflikt-magistrat-mieszkancy-wokol-miejscapamieci-kl-plaszow

Śmietana Marta: Cmentarz – muzeum. Poza kategoriami. W: Niematerialne dziedzictwo kulturowe w teorii i praktyce. Red. nauk. Anna Niedźwiedź, Izabela Okręglicka [online]. Kraków 2021, s. 41–58 [dostęp 19 lipca 2023]. Dostępny w internecie: https://books.akademicka.pl/publishing/catalog/view/327/1010/1329

Uchwała nr XLVII/1273/20 Rady Miasta Krakowa z dnia 14 października 2020 r. w sprawie utworzenia samorządowej instytucji kultury: Muzeum – Miejsce Pamięci KL Plaszow w Krakowie. Niemiecki nazistowski obóz pracy i obóz koncentracyjny (1942–1945) (w organizacji) [online]. Miasto Kraków – bip [dostęp 19 lipca 2023]. Dostępny w internecie: https://www.bip.krakow.pl/?dok_id=167&sub_dok_id=167&sub=uchwala&query=id%3D25210%26typ%3Du

Wizualizacje projektów Muzeum KL Plaszow [online]. Muzeum KL Plaszow, 25 stycznia 2013 [dostęp 19 lipca 2023]. Dostępny w internecie: https://plaszow.org/aktualnosc/wizualizacje-projektow-muzeum-kl-plaszow

Wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy, stan na styczeń 2021 r. [online]. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Krakowie [dostęp 19 lipca 2023]. Dostępny w internecie: https://www.wuoz.malopolska.pl/wp-content/uploads/2021/02/Rejestr-powiaty-stycze%C5%84-2021.pdf

Downloads

Published

2023-12-15

Issue

Section

Research Papers and Treatises

How to Cite

Towarzysze czy strażnicy pamięci? Na przykładzie Muzeum KL Plaszow. (2023). Krzysztofory: Scientific Bulletin of the Historical Museum of the City of Kraków, 41, 169-177. https://doi.org/10.32030/KRZY.2023.10

Similar Articles

1-10 of 64

You may also start an advanced similarity search for this article.