Nieznane wiadomości o Celestacie i konkursach strzeleckich w świetle średniowiecznych i nowożytnych rachunków miasta Krakowa
DOI:
https://doi.org/10.32030/KRZY.2023.02Keywords:
Kraków, Celestat, the Fowler Brotherhood, Fowler King, municipal book of accounts, the Old Poland periodAbstract
PREVIOUSLY UNKNOWN FACTS ABOUT CELESTAT AND SHOOTING CONTESTS IN THE LIGHT OF KRAKÓW’S MEDIAEVAL AND EARLY MODERN MUNICIPAL ACCOUNTS
The aim of the paper is to present previously unknown facts about Celestat and shooting contests recently uncovered in Kraków’s mediaeval and early modern municipal books of accounts. In the introduction the author outlines the present state of research on source material pertaining to this issue, starting from 1821, i.e. from the publication of the Statutes of the Marksmen’s School from the years 1562–1564 (Statuty) which originally appeared in the currently lost book of Fowler Brotherhood law (Prawo kurkowe); furthermore, special credit is given to Ambroży Grabowski who published extensively on the subject of Kraków’s shooting range and the Fowler Brotherhood in the course of his comprehensive research on the history of Kraków in the Old Poland period which involved an analysis of the original municipal accounts. This part of the paper also offers an overview of the source publications of Franciszek Piekosiński and the state of research on the complex of Kraków’s mediaeval and early modern books of accounts. In the main body of the paper, the author presents previously unknown facts about Celestat and shooting contests discovered in the course of preliminary archival research into municipal accounts, and the findings are divided into four categories: construction and renovation works pertaining to Celestat; purchase of prizes for the shooting contests; cost of preparation and coordination of the competition for the title of Fowler King (mostly the construction of a shooting pole), and the cost of annual parties organized at Celestat to honour the best marksman in town. The first section presents data documenting the renovation of Celestat in 1398 and sheds new light on the construction works connected with the erection of a new shooting range and the headquarters of the Fowler Brotherhood at Mikołajska Gate in the years 1564–1565 which were supervised by the city architect Gabriel Słoninka. The second category of expenses presents the summary of the annual costs which the Kraków City Council spent on the purchase of prizes for the winners of crossbow and black powder weapons shooting contests. These specific facts were also used to conclusively confirm the authenticity of Statuty published in 1821 by Konstanty Majeranowski. The last section focuses on the city’s expenditure on the festivities organized at Celestat each year to entertain the city’s councillors and the current shooting champion. In the conclusion of the paper the author presents examples of using information from Kraków’s books of accounts from the Old Poland period, as well as other series of archival documents generated by the municipal office, to extend and update knowledge about the artefacts from the Fowler Brotherhood’s collection at the Museum of Kraków.
References
Bieniarzówna Janina: Walka o demokratyzację. W: Bieniarzówna Janina, Małecki Jan M.: Dzieje Krakowa. T. 2. Kraków w wiekach XVI–XVIII. Red. Janina Bienarzówna, Jan M. Małecki. Kraków 1984, s. 51–71
Bukowski Waldemar, Noga Zdzisław: Ustrój miasta Krakowa w XIII–XVIII w. W: Kraków – europejskie miasto prawa magdeburskiego 1257–1791. Red. nauk. Grażyna Lichończak-Nurek. Kraków 2007, s. 58–61
Dubiecki Marian: Towarzystwo Strzeleckie Krakowskie. Monografia historyczna. Kraków 1902
Estreicher Karol: Dzieło Ambrożego Grabowskiego. „Rocznik Krakowski” 1970, t. 60, s. 7–42
Firlet Elżbieta Maria: Najstarsza panorama Krakowa. Kraków 1998
Gadocha Marcin: Cech piekarzy i handel chlebem w Krakowie w okresie nowożytnym. Kraków 2011
Gołębiowski Łukasz: Gry i zabawy różnych stanów w kraju całym, lub niektórych tylko prowincjach. Warszawa 1831
Grabowski Ambroży: Dawne zabytki miasta Krakowa. Kraków 1850
Grabowski Ambroży: Starożytnicze wiadomości o Krakowie. Kraków 1852
Grabowski Ambroży: Skarbniczka naszej archeologii. Lipsk 1854
Grabowski Ambroży: Bractwo Kurkowe w dawnym Krakowie. Red. Agata Wawryszczuk, wybór tekstów Janusz Stasiak. Kraków 2009
Jelonek-Litewka Krystyna: Inwentarz akt Towarzystwa Strzeleckiego (Bractwa Kurkowego) w Krakowie z lat 1591–1939 (1964–2004). Kraków 2005
Kutrzeba Stanisław: Finanse Krakowa w wiekach średnich. Kraków 1899
Kutrzeba Stanisław: Finanse i handel średniowiecznego Krakowa. Kraków 2009
Laberschek Jacek: Zaplecze osadnicze Krakowa od średniowiecza do końca XVIII w. W: Atlas historyczny miast polskich.
Red. Roman Czaja. T. 5. Małopolska. Red. Zdzisław Noga. Z. 1. Kraków. Red. Zdzisław Noga. Kraków 2007, s. 24–25
Lichończak Grażyna: Prawda i legenda o srebrnym kurze krakowskiego Towarzystwa Strzeleckiego. „Krzysztofory.
Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa” 1987, z. 14, s. 113–126
Lichończak-Nurek Grażyna: „Ptasie królestwo”, czyli Bractwo Kurkowe. W: Klejnoty i sekrety Krakowa. Red. Róża Godula. Kraków 1994, s. 191–211
Lichończak-Nurek Grażyna: Najstarsze krakowskie celestaty. W: Polska i jej sąsiedzi w późnym średniowieczu. Red. Ożóg Krzysztof, Szczur Stanisław. Kraków 2000, s. 345–362
Lichończak-Nurek Grażyna: Krakowskie Bractwo Kurkowe dla niepodległości. Kraków 2008
Ludwikowski Leszek, Wroński Tadeusz: Z dziejów Towarzystwa Strzeleckiego w Krakowie. Warszawa 1979
Łukasik Henryk: Kraków obronny. Fortyfikacje, oblężenia, bitwy. Kraków 2015
Michałowska Marta: Słownik terminologiczny włókiennictwa. Warszawa 1995
Niemiec Dariusz: Trzynastowieczne fortyfikacje Krakowa. W: Studia nad dawną Polską. Red. Tomasz Sawicki. T. 5. Gniezno 2017, s. 87–124
Noga Zdzisław: Księgi rachunkowe miasta Krakowa XVI–XVIII wieku jako źródło do dziejów politycznych. W: Tekst źródła: krytyka, interpretacja. Red. Barbara Trelińska. Warszawa 2005, s. 367–371
Noga Zdzisław: Gospodarka finansowa Krakowa w XVI wieku. W: Życie gospodarcze Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku. Red. Jacek Wijaczka. Warszawa 2007, s. 68–80
Noga Zdzisław: Urzędnicy miejscy Krakowa. Cz. 2. 1500–1794. Kraków 2008
Noga Zdzisław: Budżet miasta Krakowa na przełomie XVI i XVII w. „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 2010, t. 70, s. 89–99
Ordyłowski Marek: Z dziejów Bractw Kurkowych w Polsce. „Prace Naukowe. Kultura Fizyczna” 1999, t. 2, s. 49–57
Papée Fryderyk: Studya i szkice z czasów Kazimierza Jagiellończyka. Warszawa 1907
Pelc Julian: Ceny w Krakowie w latach 1369–1600. Lwów 1935
Polski słownik biograficzny: Słoński (Słoninka) Gabriel. Hasło oprac. Rafał Róg. T. 39. Warszawa–Kraków 1999–2000, s. 38–40
„Pszczółka Krakowska. Dziennik liberalny, historyczny i literatury” 1821, t. 4, nr 51, s. 278–296
Rozanow Zofia: Sekrety miniatur Kodeksu Baltazara Behema. Katowice 2017
Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce. Red. Krystyna Weyssenhoff-Brożkowa. T. 7. Kraków 1992–2001
Sperka Jerzy: Z dziejów wojen Władysława Jagiełły z księciem opolskim Władysławem. W: Cracovia, Polonia, Europa. Studia z dziejów średniowiecza ofiarowane Jerzemu Wyrozumskiemu w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin i czterdziestolecie pracy naukowej. Red. Krzysztof Baczkowski. Kraków 1995, s. 307–321
Starzyński Marcin: Dwa nekrologi Jana Olbrachta (z krakowskiej księgi radzieckiej i Kodeksu Baltazara Behema). „Roczniki Historyczne” 2006, t. 72, s. 127–136
Starzyński Marcin: Nad średniowiecznymi księgami rachunkowymi miasta Krakowa. „Roczniki Historyczne” 2008, t. 74, s. 165–178
Szlęzak Karolina: Wydatki na utrzymanie ratusza w Krakowie XVI–XVIII wieku. „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 2014, t. 74, s. 217–226
Szymczak Jan: Zasoby uzbrojenia. W: Uzbrojenie w Polsce średniowiecznej 1350–1450. Red. Andrzej Nadolski. Łódź 1990, s. 383–411
Świechowska Helena: Przedmieście Wesoła. W: Studia nad przedmieściami Krakowa. Biblioteka Krakowska, nr 94. Kraków 1938
Tazbir Janusz: Spotkania z historią. Wyd. 3. Warszawa 1997
Tomaszewski Edward: Ceny w Krakowie w latach 1600– 1795. Lwów 1934
Węgierski Wojciech: Kronika zboru ewangelickiego krakowskiego (…) z różnych ksiąg historycznych (…) y listów zebrana i opisana. Kraków 1817
Wroński Tadeusz: Krakowskie Towarzystwo Strzeleckie Bractwo Kurkowe. Kraków 1984
Wyrozumska Bożena: Przywileje ustanawiające gminy miejskie wielkiego Krakowa (XIII–XVIII wiek). Kraków 2007
Wyrozumski Jerzy: Dzieje Krakowa. T. 1. Kraków do schyłku wieków średnich. Red. Janina Bienarzówna, Jan M. Małecki. Kraków 1992
Downloads
Published
Issue
Section
License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
See more at Copyright & Licensing tab.