Nieznane wiadomości o Celestacie i konkursach strzeleckich w świetle średniowiecznych i nowożytnych rachunków miasta Krakowa

Abstrakt

Celem artykułu jest zaprezentowanie nieznanych dotąd wiadomości o Celestacie oraz konkursach strzeleckich pochodzących ze średniowiecznych i nowożytnych ksiąg rachunków miejskich Krakowa. We wstępie przedstawiono aktualny stan badań źródłowych dotyczący tego zagadnienia, począwszy od 1821 roku, kiedy wydano drukiem Statuty Szkoły Strzeleckiej z lat 1562–1564, pochodzące z zaginionej obecnie księgi Prawo kurkowe, a także zwrócono uwagę na istotną rolę Ambrożego Grabowskiego, który w toku swoich szerokich badań nad historią staropolskiego Krakowa opublikował wiele informacji na temat strzelnicy i Bractwa Kurkowego, korzystając z oryginałów rachunków miejskich. W tej części artykułu omówiono również pokrótce wydawnictwa źródłowe Franciszka Piekosińskiego oraz stan badań nad samym zespołem średniowiecznych i nowożytnych krakowskich ksiąg rachunkowych. W zasadniczej części artykułu zostały zaprezentowane nieznane informacje o Celestacie i konkursach strzeleckich odnalezione w toku kwerendy w rachunkach miejskich, w podziale na cztery kategorie: prace budowlane i remontowe dotyczące Celestatu, wydatki na nagrody w konkursach strzeleckich, koszty przygotowania i przeprowadzenia zawodów o tytuł króla kurkowego (przede wszystkim budowy masztu strzeleckiego) oraz koszty corocznych przyjęć w Celestacie organizowanych dla najlepszego strzelca w mieście. W części pierwszej znalazły się wiadomości o remoncie Celestatu w 1398 roku oraz rzucające wiele światła na prace budowlane związane ze wzniesieniem nowej strzelnicy i siedziby Bractwa Kurkowego przy bramie Mikołajskiej w latach 1564–1565, którymi kierował architekt miejski Gabriel Słoninka. W drugiej kategorii wydatków dokonano podsumowania rocznych kosztów, jakie rada miejska Krakowa ponosiła na zakup nagród dla zwycięzców konkursów w strzelaniu z kusz oraz broni czarnoprochowej. Informacje te posłużyły także do ostatecznego potwierdzenia autentyczności wydanych w 1821 roku przez Konstantego Majeranowskiego Statutów. W ostatniej części przedstawiono wydatki na uroczystości organizowane co roku w Celestacie z udziałem radnych miejskich oraz aktualnego króla strzelców. W zakończeniu artykułu zaprezentowano przykłady wykorzystania informacji pochodzących ze staropolskich krakowskich ksiąg rachunkowych i innych serii archiwaliów będących wytworami kancelarii miejskiej do poszerzenia i aktualizacji wiedzy o artefaktach zgromadzonych w Muzeum Krakowa w obrębie kolekcji Bractwa Kurkowego.