Liczebniki przysłówkowe w Rozmyślaniu przemyskim – kwantyfikacja zdarzeń

Autor

DOI:

https://doi.org/10.12797/LV.10.2015.20.20

Słowa kluczowe:

liczebnik, części mowy, liczba faktów, średniowiecze, staropolszczyzna

Abstrakt

Adverbial numerals in Rozmyślanie przemyskie – a quantification of events

The paper describes adverbial numeral expressions used to quantify events, to indicate their specific number, that can be found in the largest text of Polish Middle Ages, i.e. in Rozmyślanie przemyskie. Based on the traditional division of numerals, the article identifies multiplicative, ordinal, and manifold numerals, and indicates their function in specific contexts. The analyzed text, even though it is a 16th century copy, preserves such shapes of multiplicative numerals as jedną/jednąc or dwojc/dwojcy which were archaic already from the perspective of the Middle Polish period. Likewise, the text conserves adverbial ordinal numerals. The material also proves that, before the popularization of adverbial forms of the dwukrotnie-type, and of compound constructions with the element raz, the stock of numerals used as adverbs was limited primarily to derivatives from numerals of the lower order, related to values between one and four.

Pobrania

Brak dostęþnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Basaj M., 1974, Morfologia i składnia liczebnika w języku czeskim do końca XVI wieku, Wrocław.

BZ: Biblia królowej Zofii, [w:] W. Twardzik et al. (red.), Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego. Edycja elektroniczna, Kraków 2006.

Grzegorczykowa R., 1975, Funkcje semantyczne i składniowe polskich przysłówków, Wrocław.

Kępińska A., 2005, Fleksja i składnia liczebników w Rozmyślaniu przemyskim – łączliwość z rzeczownikiem, cz. 2: Liczebniki główne pięć – dziesięć, zbiorowe dwoj – dziesięcioro oraz wielorakie dwojaki – czworaki, „Poradnik Językowy” z. 5, s. 33–50.

Kępińska A., 2006, Staropolski liczebnik dwojc, dwojcy(?), [w:] H. Karaś (red.), Czynić słowami.

Studia ofiarowane Krystynie Długosz-Kurczabowej, Warszawa, s. 180–197.

Klemensiewicz Z., Lehr-Spławiński T., Urbańczyk S., 1965, Gramatyka historyczna języka polskiego, wyd. III, Warszawa.

Kopečný F., 1973, Etymologický slovník slovanských jazyků. Slova gramatická a zájmena.

Svazek 1. Předložky, koncové partikule, Praga.

Laskowski R., Rzepka W.R., Twardzik W., 2003, Wpływ języka staroukraińskiego na średniowieczną polszczyznę kresową: Rozmyślanie przemyskie, [w:] B. Zinkiewicz-Tomanek,

A. Fałowski (red.), Ukraina. Między językiem a kulturą, „Studia Ruthenica Cracoviensia” t. 1, Kraków, s. 49–58.

Moszyński L., 2006, Wstęp do filologii słowiańskiej, wyd. II zm., Warszawa.

Rojszczak-Robińska D., 2012, Jak pisano Rozmyślanie przemyskie, Poznań.

Rozwadowski W., 1992, Prawo rzymskie. Zarys wykładu wraz z wyborem źródeł, wyd. II, Poznań.

RP: W. Twardzik, F. Keller (wyd. i oprac.), Rozmyślanie przemyskie. Transliteracja, transkrypcja, podstawa łacińska, niemiecki przekład = Transliteration, Transkription, lateinische Vorlagen, deutsche Übersetzung, „Monumenta linguae Slavicae dialecti veteris” t. XL, t. 1, Freiburg i. Br. 1998; t. 2, Freiburg i. Br. 2000; t. 3, Freiburg i. Br. 2004.

Rzepka W.R., Twardzik W., 2008, Jeszcze jeden kresowizm w Rozmyślaniu przemyskim: imiesłów czynny chciąc, „Język Polski” LXXXVIII, z. 4–5, s. 348–352.

Siatkowska E., 1964, Stylistyczne funkcje słownictwa Dialogu mistrza Polikarpa ze śmiercią i Rozmlauvání člověka se smrtí, Warszawa.

Słoboda A., 2012, Liczebnik w grupie nominalnej średniowiecznej polszczyzny. Semantyka i składnia, Poznań.

Słoboda A., 2014, Liczebniki a wyrażenia funkcyjne w średniowiecznej polszczyźnie, [w:] K. Kleszczowa, A. Szczepanek (red.), Wyrażenia funkcyjne w perspektywie diachronicznej, synchronicznej i porównawczej, Katowice, s. 109–123.

SPXVI: Słownik polszczyzny XVI wieku, t. I–IV red. komitet redakcyjny, t. V–XVII red. M.R. Mayenowa, t. XVIII–XXXIV red. F. Pepłowski, t. XXXV–XXXVI red. K. Mrowcewicz, P. Potoniec, Wrocław 1966–1994, Warszawa 1995–2012.

SStp: S. Urbańczyk (red.), Słownik staropolski, Kraków 1953–2002.

Twardzik W., 2005, Dwa rozdziały z polskiej dialektologii historycznej (na językowym materiale Rozmyślania przemyskiego), [w:] J. Migdał (red.), Ad perpetuam rei memoriam. Profesorowi Wojciechowi Ryszardowi Rzepce z okazji 65. urodzin, Poznań, s. 403–410.

Wójcik R., 2015, Tłumacz, wykładacz, kompilator czy autor? Wokół kompozycji Żywota Pana Jezu Krysta Baltazara Opeca i jego stosunku do Meditaciones vite Christi, [w:] Baltazar Opec, Żywot Pana Jezu Krysta, opr. W. Wydra, R. Wójcik, K. Krzak-Weiss, Poznań, s. XXXI–XCII.

Wydra W., 1998, Historyczny i kodykologiczny opis rękopisu, [w:] W. Twardzik, F. Keller (wyd.), Rozmyślanie przemyskie. Transliteracja, transkrypcja, podstawa łacińska, niemiecki przekład = Transliteration, Transkription, lateinische Vorlagen, deutsche Übersetzung, t. 1, „Monumenta linguae Slavicae dialecti veteris” t. XL, Freiburg i. Br., s. XXXVIII–LV.

Pobrania

Opublikowane

2015-12-01

Jak cytować

Słoboda, A. . (2015) „Liczebniki przysłówkowe w Rozmyślaniu przemyskim – kwantyfikacja zdarzeń”, LingVaria, 10(20), s. 265–274. doi: 10.12797/LV.10.2015.20.20.

Numer

Dział

Z poznańskich badań nad staropolszczyzną