Changes in the Language Behavior and Language Attitude of Residents of the Black Sea coast of Ukraine after February 24, 2022
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.19.2024.38.21Keywords:
language behavior, language attitude, language identity, southern region of Ukraine, trends of changeAbstract
ZMIANY W ZACHOWANIACH JĘZYKOWYCH I POSTAWACH MIESZKAŃCÓW UKRAIŃSKIEGO WYBRZEŻA MORZA CZARNEGO PO 24 LUTEGO 2022 R.
W artykule przedstawiono wyniki badań socjolingwistycznych przeprowadzonych wśród mieszkańców obwodów odeskiego i mikołajowskiego w Ukrainie w latach 2020–2021 i 2023. Główny nacisk położono na trendy zmian, jakie zaszły w zachowaniach językowych, i postawy względem języków używanych w codziennej komunikacji mieszkańców regionu południowego po inwazji Rosji na Ukrainę. Wyniki badań świadczą o kształtowaniu się zbiorowej ukraińskiej tożsamości na południu Ukrainy. Odzwierciedla to podejście wszystkich obywateli do kwestii statusu języka państwowego: w 2023 roku 100% respondentów wyraziło opinię, że ukraiński powinien być jedynym językiem państwowym. Jednocześnie dwujęzyczność ukraińsko-rosyjska zaczęła być postrzegana przez zdecydowaną większość w sposób wyraźnie negatywny. Zaobserwować można aktywizację języka ukraińskiego oraz spadek częstotliwości używania języka rosyjskiego. Badania ponadto wykazują dynamiczną zmianę postawy wobec Suržyka, który w czasie wojny nabył nowe funkcje: stał się wyznacznikiem „przyjaciela”, a także kodem przejściowym używanym w zmianie języka codziennego, tj. w przejściu z zachowania rosyjskojęzycznego do ukraińskojęzycznego.
Downloads
References
AžnûkB., 2021, Movna polìtika: Ukraïna ì svìt, Kiïv.
Bezsmertna N., 2022, Vìjna Rosìï proti Ukraïni: realìï, problemi, perspektivi. Funkcìonuvannâ ukraïnsʹkoï movi v umovah povnomasštabnoï agresìï Rosìï proti Ukraïni, “Ukraïnoznavčij alʹmanah” 30, pp. 8–16, https://doi.org/10.17721/2520-2626/2022.30.1. DOI: https://doi.org/10.17721/2520-2626/2022.30.1
Blankenhorn R., 2003, Pragmatische Spezifika der Kommunikation von Russlanddeutschen in Sibirien: Entlehnung von Diskursmarkern und Modifikatoren sowie Code-switching, Frankfurt am Main, “Berliner Slawistische Arbeiten”, Vol. 20.
Brìcin V., Saplìn Û., Trub V., 2011, Del Gaudio S. On the Nature of Surzyk: a Double Perspective [recenzìâ], “Movoznavstvo” 3, pp. 91–92.
Demokratičnì ìnìcìativi, 2022, Nacìonalʹna kulʹtura ta mova v Ukraïnì: zmìni v gromadsʹkìj dumcì pìslâ roku vìjni, opituvannâ provedene z 13 po 21 grudnâ 2022 roku, [on-line:] https://dif.org.ua/article/natsionalna-kultura-ta-mova-v-ukraini-zmini-v-gromadskiydumtsi-pislya-roku-viyni.
Gentšelʹ G.̀ , Celler Â.P., 2017, Movi ì kodi v centralʹnih regìonah Ukraïni: dumki ta atitûdi, “Socìologìâ: Teorìâ, Metodi, Marketing” 1, pp. 103–127.
Golovahi Ê., Makeêva S. (red.), 2022, Ukraïnsʹke suspìlʹstvo v umovah vìjni, Kiïv.
Gončarova M., 2015, Rolʹ movi u formuvannì rìznovidìv ìdentičnostej, “Mova ì suspìlʹstvo” 6, pp. 60–69.
Gradus Research, 2023, Gradus ukraïnsʹkogo suspìlʹstva pìd čas vìjni / dev’âta hvilâ, [on-line:] https://gradus.app/uk/open-reports/wartime-survey-ukrainian-society-ninth-wave/?fbclid=IwAR3EsnShMfHxHC5ALO0mvVitNX_sfaSTiWjVvCztGQo593bJONQ6rK_u-H8.
Gricenko S., 2022, Movnì ìnnovacìï rosìjsʹko-ukraïnsʹkoï vìjni 2022 roku, “Vìsnik Kiïvsʹkogo nacìonalʹnogo unìversitetu imenì Tarasa Ševčenka. Lìteraturoznavstvo. Movoznavstvo. Folʹkloristika” 2, pp. 9–13, https://doi.org/10.17721/1728-2659.2022.32.02. DOI: https://doi.org/10.17721/1728-2659.2022.32.02
Hentschel G., Palinska O., 2022, The Linguistic Situation on the Ukrainian Black Sea Coast – Ukrainian, Russian and Suržyk as “Native Language”, “Primary Code”, Frequently Used Codes and Codes of Linguistic Socialization during Childhood, “Russian Linguistics” 46, pp. 259–290, https://doi.org/10.1007/s11185-022-09259-4. DOI: https://doi.org/10.1007/s11185-022-09259-4
Kittel B., Lindner D., Brüggemann M., Zeller J.P., Hentschel G., 2018, Sprachkontakt – Sprachmischung – Sprachwahl – Sprachwechsel. Eine sprachsoziologische Untersuchung der weißrussisch-russisch gemischten Rede „Trasjanka” in Weißrussland, Berlin.
Kremìnʹ T., 2022, Rosìjsʹkomovnì vìdkidaûtʹ “movu voroga”, vivčaûči ukraïnsʹku, LB.ua, 10.06, [on-line:] https://lb.ua/blog/taras_kremin/519604_rosiyskomovni_vidkidayut_movu.html.
Kulik V., 2023, Mova ta ìdentičnìstʹ v Ukraïnì na kìnecʹ 2022-go, Zbruč, 7.01, [on-line:] https://zbruc.eu/node/114247.
Kulyk V., 2013, Language and Identity in Post-Soviet Ukraine: Transformation of an Unbroken Bond, “Australian and New Zealand Journal of European Studies” 5(2), pp. 14–23. DOI: https://doi.org/10.30722/anzjes.vol5.iss2.15136
Kulyk V., 2022, Is Ukraine a Multiethnic Country?, “Slavic Review” 81(2), pp. 299–323, https://doi.org/10.1017/slr.2022.152. DOI: https://doi.org/10.1017/slr.2022.152
Kulyk V., 2023, National Identity in Time of War: Ukraine after the Russian Aggressions of 2014 and 2022, “Problems of Post-Communism” 71 (4), pp. 296–308, https://doi.org/10.1080/10758216.2023.2224571. DOI: https://doi.org/10.1080/10758216.2023.2224571
Majboroda O., Šulʹga M., Gorbatenko V., Ažnûk B., Nagorna L., Šapoval Û., Kotigorenko V., Pančuk М., Perevezìj V. (red.), 2008, Movna situacìâ v Ukraïnì: mìž konflìktom ì konsensusom, Kiïv.
Masenko L., 2020, Konflìkt mov ta ìdentičnostej u postradânsʹkìj Ukraïnì, Kiïv.
Matìâš B., 2002, Napìvmovnìstʹ ì vnutrìšnìj konflìkt osobistostì, “Naukovì zapiski NaUKMA” 20, spec. vyp., pp. 16–20.
Matveêva N., 2023, Vìjna ì stavlennâ ukraïncìv do movi, “Ukraïnsʹka mova” 3, pp. 3–18, https://doi.org/10.15407/ukrmova2023.03.003. DOI: https://doi.org/10.15407/ukrmova2023.03.003
PalìnsʹkaO., 2022, Formuvannâ movnoï ìdentičnostì meškancìv Centru ì Pìvdnâ Ukraïni v umovah trikodovostì (ukraïnsʹka – rosìjsʹka – zmìšane movlennâ), “Ukraïnsʹka mova” 2, pp. 60–81.
Pereguda Ê., Malkevič A., Semko V., Ksenič A., 2017, Movna polìtika v Ukraïnì: mìž simvolìčnim nasillâm ta vìlʹnim movnim viborom, Kiïv.
Pristupenko T., 2019, Realìzacìâ movnoï polìtiki v Ukraïnì na zakonodavčomu rìvnì: naslìdki ta perspektivi, “Naukovì zapiski Ìnstitutu žurnalìstiki” 1 (74), pp. 13–20, https://doi.org/10.17721/2522-1272.2019.74.1. DOI: https://doi.org/10.17721/2522-1272.2019.74.1
Racek D., Davidson B.I., Thurner P.W., Zhu X.X., Kauermann G., 2024, The Russian War in Ukraine Increased Ukrainian Language Use on Social Media, “Communications Psychology” 2, st. 1, https://doi.org/10.1038/s44271-023-00045-6. DOI: https://doi.org/10.1038/s44271-023-00045-6
Rêznìk O., 2022, Kolektivna ìdentičnìstʹ za umov vìjni: vìd kompleksu menšovartostì do nacìï peremožcìv, Demokratičnì ìnìcìativi, 24.07, [on-line:] https://dif.org.ua/article/kolektivna-identichnist-za-umov-viyni-vid-kompleksu-menshovartosti-do-natsiiperemozhtsiv.
Šarkanʹ V., 2023, Movi nacìonalʹnih menšin Zakarpattâ v ukraïnsʹkomu medìjnomu diskursì pìd čas vìjni, “Ukraïnsʹka mova” 2 (86), pp. 35–53, https://doi.org/10.15407/ukrmova2023.03.035. DOI: https://doi.org/10.15407/ukrmova2023.03.035
Socìologìčna grupa “Rejting”, 19.03.2022, Šoste zagalʹnonacìonalʹne opituvannâ: movne pitannâ v Ukraïnì (19 bereznâ 2022), [on-line:] https://ratinggroup.ua/research/ukraine/ language_issue_in_ukraine_march_19th_2022.html.
Socìologìčna grupa “Rejting”, 24.07.2022, Desâte zagalʹnonacìonalʹne opituvannâ: Ìdeologìčnì markeri vìjni, [on-line:] https://ratinggroup.ua/files/ratinggroup/reg_filesrg_ua_1000_ideological_markers_ua_042022_press.pdf.
Sokolova S., 2023, Zmìni u stavlennì ukraïncìv do mov na tlì povnomasštabnogo vtorgnennâ Rosìï v Ukraïnu, “Ukraïnsʹka mova” 1 (85), pp. 3–19, https://doi.org/10.15407/ukrmova 2023.01.003. DOI: https://doi.org/10.15407/ukrmova
Šumicʹka G., 2022, Zmìni v movnìj ìdentičnostì ukraïncìv pìd čas rosìjsʹko-ukraïnsʹkoï vìjni: 2022 rìk, “Ukraïnsʹka mova” 4 (84), pp. 3–10, https://doi.org/10.15407/ukrmova2022.04.003. DOI: https://doi.org/10.15407/ukrmova2022.04.003
Trub V., 2000, Âviŝe «suržiku» âk forma prostorìččâ v situacìï dvomovnostì, „Movoznavstvo” 1, pp. 46–59.
Ukraïnsʹkij ìnstitut medìa ta komunìkacìï, 2023, Âk funkcìonuûtʹ ta zavojovuûtʹ
auditorìû neìnstitucìonalìzovanì novinnì telegram-kanali ukraïnsʹkogo segmentu. Analìtičnij zvìt, Kiïv, [on-line:] https://www.jta.com.ua/wp-content/uploads/2023/02/Telegram-Channels-2023.pdf.
Zalìznâk G., 2023, Mova âk ìndikator ukraïnsʹkoï nacìonalʹnoï ìdentičnostì ta civìlìzacìjnogo viboru kiân, “Ukraïnsʹka mova” 2 (86), pp. 72–83, https://doi.org/10.15407/ukrmova2023.02.072. DOI: https://doi.org/10.15407/ukrmova2023.02.072
Zeller J.P., 2022, Attitudes on Languages, Identities and Politics at the Ukrainian Black Sea Coast in 2020/21, “Russian Linguistics” 46 (3), pp. 291–311, https://doi.org/10.1007/s11185-022-09264-7. DOI: https://doi.org/10.1007/s11185-022-09264-7
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
