Muzeum Archeologiczne Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie w czasie II wojny światowej
Słowa kluczowe:
II wojna światowa, archeologia, Muzeum Archeologiczne, Polska Akademia Umiejętności, KrakówAbstrakt
Muzeum Archeologiczne PAU było jednym z najstarszych i najbogatszych muzeów archeologicznych w Polsce. W okresie II wojny światowej funkcjonowało jako Landesmuseum für Vorgeschichte. Podlegało wówczas Głównemu Wydziałowi Wiedzy i Nauki (Abteilung Wissenschaft und Unterricht). Pomimo nadzoru ze strony władz niemieckich pozostało polską placówką naukową – zbiorami opiekował się polski personel. Prowadzono badania wykopaliskowe, katalogowano zabytki. W Muzeum odbywały się także konspiracyjne zajęcia w ramach Tajnego Uniwersytetu. Inaczej niż pozostałe muzea archeologiczne, nie ucierpiało w wyniku działań wojennych i nie poniosło większych strat. W jego pomieszczeniach przechowano zbiory kilku innych krakowskich instytucji.
Bibliografia
Abramowicz Andrzej, Historia archeologii polskiej XIX i XX wiek, Warszawa–Łódź 1991.
Adamczyk Elżbieta, Społeczność Krakowa i jej życie, w: Dzieje Krakowa, t. 4: Kraków w latach 1918–1939, red. Janina Bieniarzówna, Jan M. Małecki, Kraków 1997.
Agatstein-Dormontowa Dora, Żydzi w Krakowie w okresie okupacji niemieckiej, „Rocznik Krakowski”, T. 31: 1949–1957.
Antoniewicz Włodzimierz, Archeologia, w: Polska Akademia Umiejętności 1872–1952. Nauki humanistyczne i społeczne. Materiały sesji jubileuszowej. Kraków 3–4 V 1973, Wrocław 1974.
Antoniewicz Włodzimierz, Rewindykacje i odszkodowania w zakresie zabytków archeologicznych ziem Polski, „Z otchłani wieków”, R. 15 (7–10): 1946.
Bałuk-Ulewiczowa Teresa, Wyzwolić się z błędnego koła. Institut für Deutsche Ostarbeit w świetle dokumentów Armii Krajowej i materiałów zachowanych w Polsce, Kraków 2004.
Barycz Henryk, Dzieje zakładów naukowych wyższych uczelni akademickich w Krakowie w okresie drugiej wojny światowej (1939–1945), „Rocznik Krakowski”, T. 31: 1949–1957.
Blombergowa Maria Magdalena, Archeologa Jana Bartysa pamiętnik z Kozielska, „Analecta”, R. 15: 2006.
Blombergowa Maria Magdalena, Groby archeologów w Katyniu. Uzupełnienie i poprawki biogramów, „Przegląd Archeologiczny”, R. 39: 1992.
Brzoza Czesław, Kraków u progu II wojny światowej, w: Kraków w czasie II wojny światowej, red. Jan M. Małecki, Kraków 1992.
Buratyński Stanisław, Archeologia krakowska w czasach II wojny światowej, w: Kraków w czasie II wojny światowej, red. Jan M. Małecki, Kraków 1992.
Cabalska Maria, Wspomnienie o Oldze Reymanowej, „Materiały Archeologiczne”, R. 25: 1990.
Childe Vere Gordon, The Danube in Prehistory, Oxford 1929.
Chwalba Andrzej, Okupacyjny Kraków w latach 1939–1945, wyd. 2, Kraków 2002.
Dąbrowski Jan, Praca naukowa i uczelnie wyższe w czasie okupacji, „Rocznik Krakowski”, T. 31: 1949–1957.
Dąbrowski Jan, Rządy niemieckie w Krakowie, w: Kraków pod rządami wroga 1939–1945, Kraków 1946.
Demetrykiewicz Włodzimierz, Zarys historii Muzeum archeologicznego P.A.U. i kwestie jego dalszego rozwoju, „Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń PAU”, 1928, z. 5.
Filippi Tadeusz, Życie gospodarcze, „Rocznik Krakowski”, T. 31: 1949–1957.
Frančić Mirosław, „Latający Uniwersytet” w latach okupacji, w: Alma Mater w podziemiu. Kartki z tajnego
nauczania w Uniwersytecie Jagiellońskim 1941–1945, red. Maria Zaręba i Alfred Zaręba, Kraków 1964.
Gaczoł Andrzej, Jan Józef Fitzke (1909–1940), w: Jan Fitzke. Archeolog, badacz przeszłości Wołynia, muzeolog. Z Wołynia 1936–1939, oprac. Andrzej Gaczoł i Witold Józef Kowalów, Biały Dunajec – Ostróg 2009.
Gawęda Stanisław, Uniwersytet Jagielloński w okresie II wojny światowej, Kraków–Wrocław 1986.
Grabowski Jan, Zarząd miejski w czasie okupacji, „Rocznik Krakowski”, T. 31: 1949–1957.
Gurba Jan, Straty osobowe archeologii polskiej w czasie II wojny światowej (próba uzupełnień), „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, 2005, vol. LX.
Hübner Piotr, Siła przeciw rozumowi... Losy Polskiej Akademii Umiejętności w latach 1939–1989, Kraków 1994.
Jamka Rudolf, Badania archeologiczne w Karpatach, „Etnografia Polska”, R. 5: 1961.
Jamka Rudolf, Katedra archeologii Polski Uniwersytetu Jagiellońskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne”, T. 47: 1974.
Jamka Rudolf, Kierunek archeologii Polski na Uniwersytecie Jagiellońskim przed 1945 rokiem, „Światowit”, R. 32: 1971.
Jamka Rudolf, Urywki z okupacyjnych wspomnień archeologa, w: Alma Mater w podziemiu. Kartki z tajnego nauczania w Uniwersytecie Jagiellońskim 1941–1945, red. Maria Zaręba, Alfred Zaręba, Kraków 1964.
Jamka Rudolf, Zakład Archeologii Przedhistorycznej UJ w czasie wojny, „Biuletyn Historii Sztuki i Kultury”, 1946, t. 8 (1/2).
John Marie-Luise, Vorbericht über die Ausgrabung auf dem Burgberg von Schaflary, „Deutsche Forschung im Osten”, 1943, Jhrg. 3, H. 1/2.
Kamocki Janusz, Trudne czasy. Roman Reinfuss jako opiekun zbiorów muzealnych w czasie II wojny światowej, „Twórczość Ludowa”, R. 71 (1–4): 2011.
Kopera Feliks, Buczkowski Kazimierz, Losy zabytków artystycznych Krakowa, w: Kraków pod rządami wroga 1939–1945, Kraków 1946.
Kopera Feliks, Straty i zniszczenia dzieł sztuki i zabytków w Krakowie, „Rocznik Krakowski”, T. 31: 1949–1957.
Kowalska-Lewicka Anna, „Nasza współczesna antropologia społeczna i kulturowa nie powinna odcinać się od korzeni, z których wyrosła”. Odpowiedzi na pytania Zbigniewa Jasiewicza, „Lud. Organ Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego i Komitetu Nauk Etnologicznych”, R. 91: 2007.
Kozłowski Stefan Karol, Archeologiczne królestwo Wernera Radiga w Generalnym Gubernatorstwie, Kraków 2012.
Kozłowski Stefan Karo, Niemieckie dokumenty, w: Włodzimierz Antoniewicz, profesor z Warszawy, Warszawa 2009.
Lech Jacek, Between Captivity and Freedom, Polish Archaeology in the 20th Century, „Archaeologia Polona”, R. 35–36: 1997–1998.
Lech Jacek, Polish-German Relations in Archaeology in a Short Outline, a View from Warsaw, „Archaeologia Polona”, R. 42: 2004.
Lech Jacek, Z badań polsko-ukraińskich związków w archeologii do II wojny światowej, „Przegląd Archeologiczny”, R. 54: 2006.
Nosek Stefan, Niezwykłe znalezisko z okresu wpływów rzymskich na terenie Krakowa, „Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń PAU”, R. 46 (9): 1945.
Nosek Stefan, Zarys historii badań archeologicznych w Małopolsce, Wrocław 1967.
Parczewski Michał, Dalsze zabytki naddnieprzańskie z VI (?), VII–VIII w. w zbiorach krakowskich, „Archaeoslavica”, R. 2: 1993.
Parczewski Michał, Metalowe zabytki naddnieprzańskie z VI–VIII w. w zbiorach krakowskiego Muzeum Archeologicznego, „Archaeoslavica”, R. 1: 1991.
Pieradzka Krystyna, Terror hitlerowski i rządy Gestapo w Krakowie. 1939–1945, „Rocznik Krakowski”, T. 31: 1949–1957.
Pierzchała Henryk, Mechanizmy eksterminacji krakowskich uczonych w „Akcji Specjalnej Kraków” – „Sonderaktion Krakau” 1939–1945, Kraków 2007.
Piotrowska Danuta, The State Archaeological Museum in Warsaw during World War II, „Archaeologia Polona”, R. 42: 2004.
Piotrowska Danuta, Stefan Krukowski, Jura Ojcowska i archeologia w świetle listów i dokumentów ze zbiorów Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, w: Jura Ojcowska w pradziejach i w początkach państwa polskiego, red. Jacek Lech i Józef Partyka, Ojców 2006.
Piskurewicz Jan, Prima inter pares. Polska Akademia Umiejętności w latach II Rzeczypospolitej, Kraków 1998.
Piwarski Kazimierz, Straty personalne nauki polskiej w Krakowie w dobie okupacji niemieckiej, „Rocznik Krakowski”, T. 31: 1949–1957.
Poleski Jacek, Wczesnośredniowieczne grody w dorzeczu Dunajca, Kraków 2004.
Radig Werner, Germanenerbe im Weichselraum, Krakau 1941.
Radig Werner, Rettung germanischer und indogermanischer Bodendenkmäler im Generalgouvernement, „Deutsche Forschung im Osten”, 1942, Jhrg. 2, H. 6.
Radig Werner, Rettung germanischer und indogermanischer Bodendenkmäler im Generalgouvernement, II Teil, „Deutsche Forschung im Osten”, 1942, Jhrg. 2, H. 7.
Radig Werner, Das Urnenfeld von Bachórz bei Dynow, Kr. Sanok. Fundbericht, „Deutsche Forschung im Osten”, 1941, Jhrg. 1, H. 4.
Radwański Kazimierz, Jubileusz dra Stanisława Buratyńskiego, „Materiały Archeologiczne Nowej Huty”, R. 7: 1983.
Reinfuss Roman, Polskie druki ludowe na płótnie, Warszawa 1953.
Reinfuss-Janusz Krystyna, Historia noworocznej Szopki Prehistorycznej z 1944 roku, „Materiały Archeologiczne”, R. 39: 2013.
Relacje pracowników Uniwersytetu Jagiellońskiego o ich losach osobistych i dziejach uczelni w czasie drugiej wojny światowej, red. Jerzy Michalewicz, Z Prac Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Seria F, Varia, t. 5, Kraków 2005.
Rybicka Anetta, Instytut Niemieckiej Pracy Wschodniej. Institut für Deutsche Ostarbeit, Kraków 1940–1945, Warszawa 2002.
Schnaydrowa Bogumiła, Mapa archeologiczna Józefa Łepkowskiego. Geneza i okoliczności jej powstania, „Rocznik Biblioteki PAN w Krakowie”, T. 25: 1980.
Schnaydrowa Bogumiła, Z dziejów Muzeum Starożytności Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, „Rocznik Biblioteki PAN w Krakowie”, T. 17: 1971.
Schweizer-Strobel Petra, Strobel Michael, Werner Radig, a Prehistorian’s Career 1928–1945, „Archaeologia Polona”, R. 42: 2004.
Sklenář Karel, Archaeology in Central Europe, the First 500 Years, Leicester 1983.
Skład Polskiej Akademii Umiejętności, „Rocznik PAU”, T. 1938/1939: 1945.
„Sonderaktion Krakau”. Die Verhaftung der Krakauer Wissenschaftler am 6. November 1939, red. Jochen August, Hamburg 1997.
Sowa Andrzej Leon, Kraków pod okupacją hitlerowską – stan badań, w: Kraków w czasie II wojny światowej, red. Jan M. Małecki, Kraków 1992.
Sprawozdanie z czynności i wydawnictw Polskiej Akademii Umiejętności od czerwca 1939 do lipca 1945, „Rocznik PAU” za lata 1939–1945: 1946.
Waga Julian, Szkolnictwo miasta Krakowa w latach okupacji niemieckiej 1939–1945, „Rocznik Krakowski”, T. 31: 1949–1957.
Wałowy Alina, Materiały z badań archeologicznych na średniowiecznym zameczku w Szaflarach, pow. Nowy Targ, „Materiały Archeologiczne”, R. 2: 1960.
Woźny Marzena, Archeologia i sztuka. Dwie pasje Gabriela Leńczyka, „Z otchłani wieków”, R. 61 (3–4): 2006.
Woźny Marzena, Tadeusz Reyman (1899–1955) – żołnierz i muzealnik. Ciekawe życie w niespokojnych czasach, „Materiały Archeologiczne”, T. 40: 2015.
Woźny Marzena, Włodzimierz Demetrykiewicz (1859–1937), the First Prehistorian from Cracow. On his 150th Birthday Anniversary, „Archaeologia Polona”, R. 47: 2009.
Woźny Marzena, Włodzimierz Demetrykiewicz (1859–1937). Prehistoryk z przełomu epok, Kraków 2018.
Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974.
Wróblewski Mścisław, Służba budowlana (Baudienst) w Generalnym Gubernatorstwie. 1940–1945, Warszawa 1984.
Zaitz Marta, Światowid – kamienny posąg słowiańskiego bożka, w: Z archeologii Ukrainy i Jury Ojcowskiej, red. Jacek Lech, Józef Partyka, Ojców 2001.
Zeylandowa Maria, Osada kultury łużyckiej w Turbi, pow. Tarnobrzeg, „Materiały Archeologiczne”, R. 4: 1963.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Szczegóły zob. w zakładce Prawa autorskie i udostępnianie.
