Profesorowie Uniwersytetu Krakowskiego jako mieszczanie krakowscy w XVII i XVIII stuleciu
DOI:
https://doi.org/10.36123/RK.2020.86.04Słowa kluczowe:
Kraków, Uniwersytet Jagielloński, mieszczaństwo, Rada Miejska, profesorowieAbstrakt
Wieki XVII i XVIII to okres stopniowej utraty znaczenia i upadku gospodarczego Krakowa oraz malejącego prestiżu Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na przykładzie konkretnych osób w artykule pokazano różne obszary aktywności profesorów Uniwersytetu jako mieszczan krakowskich. Z mieszczaństwa wywodzili się profesorowie wszystkich wydziałów, najbardziej związani z miastem byli jednak zasiadający w Radzie Miejskiej lekarze i prawnicy, co podkreślało ich wyjątkową pozycję w mieście – wynikającą z zamożności, koligacji rodzinnych i wykształcenia. Przytoczono także przykłady włączania się profesorów w funkcjonowanie społeczności miejskiej i opisano ich działania na rzecz Krakowa.
PlumX Metrics of this article
Bibliografia
Atlas historyczny Polski. Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku, cz. 2: Komentarz, indeksy, red. Henryk Rutkowski, Warszawa 2008.
Google Scholar
Baczkowska Wanda, Putanowicz Józef Alojzy, w: Polski słownik biograficzny, t. 29, Wrocław 1986.
Google Scholar
Baczkowska Wanda, Pałaszowski Stanisław Kazimierz, w: Polski słownik biograficzny, t. 25, Wrocław 1980.
Google Scholar
Barcik Mieczysław, Syreński Sacranus Szymon, w: Polski słownik biograficzny, t. 46, Warszawa–Kraków 2009–2010.
Google Scholar
Barycz Henryk, Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego w epoce humanizmu, Kraków 1935.
Google Scholar
Baster Marcin, Bursa Starnigielska. Z dziejów kolegiów Uniwersytetu Krakowskiego w XVII i XVIII wieku, Kraków 2015.
Google Scholar
Baster Marcin, Śmieszkowic (Gelasinus) Wawrzyniec, w: Polski słownik biograficzny, t. 51, Warszawa–Kraków 2016.
Google Scholar
Bieniarzówna Janina, Mieszczaństwo krakowskie XVII w. Z badań nad strukturą społeczną miasta, Kraków 1969.
Google Scholar
Birkenmajer Aleksander, Fontanus Walenty, w: Polski słownik biograficzny, t. 7, Kraków 1948–1958.
Google Scholar
Chamcówna Mirosława, Uniwersytet Jagielloński w dobie Komisji Edukacji Narodowej. Szkoła Główna Koronna w latach 1786–1795, Wrocław–Kraków 1959.
Google Scholar
Chmiel Adam, Domy krakowskie. Ulica Grodzka, część I, Biblioteka Krakowska, nr 81, Kraków 1934.
Google Scholar
Chmiel Adam, Domy krakowskie. Ulica św. Jana, część I–II, Biblioteka Krakowska, nr 61–62, Kraków 1924.
Google Scholar
Ciesielski Tomasz, Propagandowy wymiar uroczystości dworskich w pierwszych latach panowania Augusta III, „Wieki Stare i Nowe”, R. 8 (13): 2015.
Google Scholar
Czaplińska Maria, Mitkowski Jan, w: Polski słownik biograficzny, t. 21, Wrocław 1976.
Google Scholar
Dobrzyniecka Janina, Drukarnie Uniwersytetu Jagiellońskiego 1674–1783, Kraków 1975.
Google Scholar
Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku, t. 1: Małopolska, cz. 2: wiek XVII–XVIII, red. Jan Pirożyński, Kraków 2000.
Google Scholar
Dzieje Krakowa, t. 2: Kraków w wiekach XVI–XVIII, red. Janina Bieniarzówna, Jan M. Małecki, Józef Mitkowski, Kraków 1984.
Google Scholar
Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364–1764, t. 1, red. Kazimierz Lepszy, Kraków 1964.
Google Scholar
Fedorowicz Szymon, Uroczyste ingresy biskupów w przedrozbiorowym Krakowie, „Nasza Przeszłość”, R. 111: 2009, https://doi.org/10.52204/np.2009.111.85-116.
Google Scholar
Follprecht Kamila, Elity w Krakowie – topografia siedzib na przełomie XVI i XVII wieku, w: Pražské méstské elity středověku a raného novověku – jejich proměny, zázemí a kulturní profil, „Documenta Pragensia”, R. 22: 2004.
Google Scholar
Follprecht Kamila, Przyczynki do dziejów kamienicy przy ulicy Mikołajskiej 22 w Krakowie, w: Daniel Naborowski. Krakowianin – Litwin – Europejczyk, red. Kamila Follprecht, Krzysztof Gajdka, Katowice 2008.
Google Scholar
Follprecht Kamila, Właściciele nieruchomości w Krakowie w 1655 roku, Biblioteka Krakowska, nr 142, Kraków 2001.
Google Scholar
Graff Tomasz, Marcin Campius Wadowita (ok. 1567–1641). Duchowny i profesor Uniwersytetu Krakowskiego, Kraków 2018, https://doi.org/10.15633/9788374389990.
Google Scholar
Hajdukiewicz Leszek, Czasy renesansowej świetności, w: Kraków stary i nowy. Dzieje kultury, red. Janina Bieniarzówna, Kraków 1968.
Google Scholar
Hajdukiewicz Leszek, Mucharski Piotr, w: Polski słownik biograficzny, t. 22, Wrocław 1977.
Google Scholar
Hajdukiewicz Leszek, Piotr z Poznania, w: Polski słownik biograficzny, t. 26, Wrocław 1981.
Google Scholar
Jagosz Michał, Przedrozbiorowe procesje wawelskie ku czci św. Stanisława Biskupa i Męczennika, „Studia Claromontana”, R. 17: 1997.
Google Scholar
Kaczorowski Włodzimierz, Koronacja Władysława IV w roku 1633, Opole 1992.
Google Scholar
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 4: Miasto Kraków, red. Adam Bochnak i Jan Samek, cz. 2: Kościoły i klasztory Śródmieścia, 1. Tekst, oprac. zbiorowe, Warszawa 1971; cz. 3: Kościoły i klasztory Śródmieścia, 2. Tekst, red. Izabella Rejduch-Samkowa i Jan
Google Scholar
Samek, Warszawa 1978; cz. 8: Kleparz. Kościoły i klasztory, oprac. zbiorowe, Warszawa 2000.
Google Scholar
Komorowski Waldemar, Follprecht Kamila, Rozwój urbanistyczno-architektoniczny Krakowa „intra muros” w czasach nowożytnych, w: Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, red. Jerzy Wyrozumski, Biblioteka Krakowska, nr 150, Kraków 2007.
Google Scholar
Komorowski Waldemar, Follprecht Kamila, Właściciele kamienic Rynku krakowskiego w czasach nowożytnych (do pierwszej okupacji szwedzkiej), część 5, „Krakowski Rocznik Archiwalny”, T. 6: 2000; część 12, „Krakowski Rocznik Archiwalny”, T. 13: 2007.
Google Scholar
Krukowski Jan, Szkolnictwo parafialne Krakowa w XVII wieku, Kraków 2001.
Google Scholar
Krukowski Jan, Szkoły parafialne Krakowa w dobie Komisji Edukacji Narodowej (1777–1794), „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, R. 16: 1973.
Google Scholar
Kumor Bolesław S., Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, t. 3, Kraków 2000.
Google Scholar
Kurzej Michał, Depingere fas est. Sebastian Piskorski jako konceptor i prowizor, Kraków 2018.
Google Scholar
Lachs Jan, Kronika lekarzy krakowskich XVII wieku, Poznań 1929.
Google Scholar
Machaj Dawid, Sądownictwo rektorów krakowskich w XVI wieku, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, 2014, t. 66/1.
Google Scholar
Matwijowski Krystyn, Pierwsze sejmy za czasów Jana III Sobieskiego, Wrocław 1976.
Google Scholar
Michalewicz Jerzy, Michalewiczowa Maria, Liber beneficiorum et benefactorum Universitatis Iagellonicae in saeculis XV–XVIII, t. 1: Fundationes pecuniariae Universitatis Iagellonicae in saeculis XV–XVIII, Kraków 1999.
Google Scholar
Niwieński Andrzej, Przestrzeń kościelna w topografii średniowiecznego Krakowa. Próba syntezy, Lublin 2004.
Google Scholar
Noga Zdzisław, Die Herrschaftselite der Stadt Krakau vom 16. bis zum 18. Jahrhundert, w: Krakau – Nürnberg – Prag. Die Eliten der Städte im Mittelalter und in der Frühen Neuzeit. Herkunft, Nationalität, Mobilität, Mentalität / Kraków – Norymberga – Praga. Elity miast w średniowieczu i epoce nowożytnej. Pochodzenie, narodowość, mobilność, mentalność / Krakov – Norimberk – Praha. Elity měst ve středověku a raném novověku. Původ, národnost, mobilita, mentalita, sestavili Michael Diefenbacher, Olga Fejtová a Zdzisław Noga, Archiv hlavního města Prahy, Scriptorium, Praha 2016 (Documenta Pragensia Monographia, vol. 33/1, series Cracovia – Norimberga – Praga).
Google Scholar
Noga Zdzisław, Krakowska rada miejska w XVI wieku. Studium o elicie władzy, Kraków 2003.
Google Scholar
Noga Zdzisław, Urzędnicy miejscy Krakowa, cz. 2: 1500–1794, Kraków 2008.
Google Scholar
Pietrzyk Zdzisław, Poczet rektorów Uniwersytetu Jagiellońskiego 1400–2000, Kraków 2000.
Google Scholar
Poczet sołtysów, wójtów, burmistrzów i prezydentów miasta Krakowa (1228–2010), red. Bogdan Kasprzyk, Kraków 2010.
Google Scholar
Poczet sołtysów, wójtów i burmistrzów miast, jurydyk, wsi i gmin przyłączonych do Krakowa do 1915 r., red. Bogdan Kasprzyk, Kraków 2013.
Google Scholar
Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 1: 1364–1780, red. Wacław Uruszczak, Kraków 2015.
Google Scholar
Rejestry gospód w Krakowie z lat 1632 i 1649, wyd. Kamila Follprecht, Fontes Cracovienses, nr 11, Kraków 2005.
Google Scholar
Rożek Michał, Mecenat artystyczny mieszczaństwa krakowskiego w XVII wieku, Biblioteka Krakowska, nr 118, Kraków 1977.
Google Scholar
Rożek Michał, Nieistniejące kościoły Krakowa, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej”, R. 33: 1983.
Google Scholar
Rożek Michał, Peregrinatio religiosa, „Folia Historica Cracoviensia”, T. 4–5: 1997–1998.
Google Scholar
Rożek Michał, Polskie koronacje i korony, Kraków 1987.
Google Scholar
Rożek Michał, Uroczystości w barkowym Krakowie, Kraków 1976.
Google Scholar
Rymar Leon, Udział Krakowa w sejmach i sejmikach Rzeczypospolitej, „Rocznik Krakowski”, T. 7: 1905.
Google Scholar
Ryś Jan, Komisja Edukacji Narodowej 1773–1794. Akademia Krakowska. Szkoła Główna Koronna, Warszawa 2018.
Google Scholar
Sondel Janusz, Kariera uniwersytecka jako sposób awansu społecznego w dawnej Polsce, „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa”, R. 3: 2010.
Google Scholar
Sondel Janusz, Przywileje fundacyjne Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz przywilej nadania szlachectwa jego profesorom (z historyczno-prawnym komentarzem), Kraków 2015.
Google Scholar
Stoksik Janina, Geometrzy małopolscy do końca XVIII wieku. Z dziejów geodezji i kartografii wielkoskalowej w Polsce, Kraków 2013.
Google Scholar
Stoksik Janina, Znane i nieznane plany Krakowa z XVII i XVIII w. w wykonaniu geodetów Akademii Krakowskiej, „Krakowski Rocznik Archiwalny”, T. 11: 2005.
Google Scholar
Studia z dziejów kościoła św. Anny w Krakowie, red. Zdzisław Kliś i Tomasz Węcławowicz, Kraków 2011.
Google Scholar
Studia z dziejów kościoła św. Floriana w Krakowie, red. Zdzisław Kliś, Kraków 2007.
Google Scholar
Sygański Jan, Metryki kościoła Mariackiego i katedry na Wawelu w Krakowie, Lwów 1912.
Google Scholar
Szczepaniak Jan, Spis prałatów i kanoników kapituły katedralnej oraz kapituł kolegiackich diecezji krakowskiej (XVIII w.), Kraków 2008.
Google Scholar
Szczepaniak Jan, Spis prepozytów i plebanów diecezji krakowskiej (XVIII w.), Kraków 2008.
Google Scholar
Targosz Karolina, Blaski i cienie epoki baroku, w: Kraków stary i nowy. Dzieje kultury, red. Janina Bieniarzówna, Kraków 1968.
Google Scholar
Trelińska Barbara, Album armorum nobilium Regni Poloniae XV–XVIII saec. Herby nobilitacji i indygenatów XV–XVIII w., Lublin 2001.
Google Scholar
Urban Jacek, Kanonie Akademickie Krakowskiej Kapituły Katedralnej (1795–1945), Kraków 1997.
Google Scholar
Urban Wacław, Losy wychowanków Akademii Krakowskiej w drugiej połowie XVI i pierwszej połowie XVII wieku, w: Irena Kaniewska, Roman Żelewski, Wacław Urban, Studia z dziejów młodzieży Uniwersytetu Krakowskiego w dobie renesansu, red. Kazimierz Lepszy, Kraków 1964.
Google Scholar
Wachholz Leon, Wydział Lekarski Uniwersytetu Krakowskiego i jego grono nauczycielskie od r. 1364–1918, Kraków 1935.
Google Scholar
Włodarek Andrzej, Architektura średniowiecznych kolegiów i burs Uniwersytetu Krakowskiego, Kraków 2000.
Google Scholar
Zdanek Maciej, Die universitäre Elite und die humanistischen Kreise in Krakau in der Epoche der Frühen Neuzeit, w: Krakau – Nürnberg – Prag. Die Eliten der Städte im Mittelalter und in der Frühen Neuzeit.
Google Scholar
Herkunft, Nationalität, Mobilität, Mentalität / Kraków – Norymberga – Praga. Elity miast w średniowieczu i epoce nowożytnej. Pochodzenie, narodowość, mobilność, mentalność / Krakov – Norimberk – Praha.
Google Scholar
Elity měst ve středověku a raném novověku. Původ, národnost, mobilita, mentalita, sestavili Michael Diefenbacher, Olga Fejtová a Zdzisław Noga, Archiv hlavního města Prahy, Scriptorium, Praha 2016 (Documenta Pragensia Monographia, vol. 33/1, series Cracovia – Norimberga – Praga).
Google Scholar
Ziemierski Maciej, Skład osobowy Sądu Wyższego Prawa Magdeburskiego na zamku krakowskim w XVII–XVIII wieku, Kraków 2013.
Google Scholar
Złota księga Papieskiej Akademii Teologicznej, red. Stanisław Piech, Kraków 2000.
Google Scholar
Złota księga Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi, cz. 1: Biografie uczonych, red. Alicja Zemanek, Kraków 2000.
Google Scholar
Złota księga Wydziału Filozoficznego, red. Justyna Miklaszewska i Janusz Mizera, Kraków 2000.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Szczegóły zob. w zakładce Prawa autorskie i udostępnianie.
