Kraków najstarszy: od grodu Wiślan do miasta Polaków (od IX do połowy XIII wieku)

Autor

  • Krzysztof Stopka Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego image/svg+xml

Słowa kluczowe:

gród Wiślan, książęta i biskupi krakowscy, Kraków przedlokacyjny, budownictwo sakralne Krakowa, kultura wczesnośredniowiecznego Krakowa

Abstrakt

Na podstawie najnowszych badań archeologicznych i historycznych autor rozwija różne wątki najstarszych dziejów Krakowa. Opisuje, w jaki sposób doszło do przekształcenia grodu „kraju Wiślan” w jeden z ważniejszych ośrodków Królestwa Polskiego o charakterze stołecznym. Ukazuje dzieje miasta na tle biografii panujących tu książąt i biskupów. Skupia uwagę na budowlach sakralnych Wawelu i Okołu, a także okolicznego zespołu miejskiego. Prezentuje Kraków jako ważne centrum kultury łacińskiej, a także (od 1254 r.) ośrodek pielgrzymkowy. W końcowych partiach omawia proces tworzenia się gminy miejskiej prawa niemieckiego poprzedzający wielką lokację w 1257 roku.

Biogram autora

Krzysztof Stopka - Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego

Prof. dr hab., historyk, autor prac dotyczących kultury i religii wieków średnich w Europie Środkowej i Wschodniej oraz historii polskich Ormian. Kierownik Zakładu Historii Kultury i Edukacji Historycznej w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, dyrektor Muzeum UJ, przewodniczący Komisji Wschodnioeuropejskiej Polskiej Akademii Umiejętności, przewodniczący Rady Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich.

Bibliografia

Anonim tzw. Gall Kronika polska, przeł. Roman Grodecki, oprac. Marian Plezia, wyd. 5, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, Łódź 1982.
Google Scholar

Badania archeologiczne Rynku Głównego w Krakowie 2005–2006, katalog wystawy, tekst Cezary Buśko przy współpracy Stanisława Sławińskiego, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Kraków, listopad–grudzień 2006.
Google Scholar

Banaszkiewicz Jacek, Polskie dzieje bajeczne mistrza Wincentego Kadłubka, Wrocław 1998.
Google Scholar

Baudouin de Courtenay Jędrzejewiczowa Cezaria, Legenda o Krakusie mistrza Wincentego i pogromca smoka św. Jerzy, w: Legenda aurea Jakuba de Voragine, V. Rocznik Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, Londyn 1954–1955.
Google Scholar

Bazydło Janusz, Gedko, w: Encyklopedia katolicka, t. 5, Lublin 1989.
Google Scholar

Benyskiewicz Krzysztof, Mieszko Bolesławowic 1069–1089. Źródła i tradycja historiograficzna, Kraków 2005.
Google Scholar

Bieniak Janusz, Autor „Rocznika dawnego”, w: Kultura średniowieczna i staropolska. Studia ofiarowane Aleksandrowi Gieysztorowi w pięćdziesięciolecie pracy naukowej, Warszawa 1991.
Google Scholar

Bojęś-Białasik Anna, Niemiec Dariusz, Kościół i klasztor Dominikanów w Krakowie w świetle badań archeologiczno-architektonicznych w latach 2010–2012, w: Sztuka w kręgu krakowskich dominikanów, red. Anna Markiewicz, Marcin Szyma, Marek Walczak, Kraków 2013.
Google Scholar

Borawska Danuta, Z dziejów jednej legendy. W sprawie genezy kultu św. Stanisława, Warszawa 1950.
Google Scholar

Buczek Karol, O dokumencie biskupstwa praskiego z r. 1086, „Roczniki Historyczne” 15, 1939.
Google Scholar

Buko Andrzej, Początki Sandomierza, Warszawa 1998.
Google Scholar

Buko Andrzej, Wczesnośredniowieczna ceramika sandomierska, Wrocław 1981.
Google Scholar

Buko Andrzej, Wielkie kopce małopolskie z okresu wczesnego średniowiecza, w: Polonia Minor Medii Aevi: studia ofiarowane Panu Profesorowi Andrzejowi Żakiemu w osiemdziesiątą rocznicę urodzin, Kraków–Krosno 2003.
Google Scholar

Buko Andrzej, Zanim powstało państwo Piastów. O osobliwościach ziemi krakowskiej IX–X wieku w świetle danych archeologii, w: Studia nad dawną Polską, Gniezno 2015.
Google Scholar

Chrystianizacja Polski południowej: materiały z sesji naukowej odbytej 29 czerwca 1993 roku, red. Jan Marian Małecki, Kraków 1994.
Google Scholar

Cosmae Pragensis Chronica Boemorum. Die Chronik der Böhmen des Cosmas von Prag, ed. Berthold Bretholz, Monumenta Germaniae Historica. Scriptores Rerum Germanicarum, Nova Series, Bd 2, Berlin 1923.
Google Scholar

Dalbor Witold, Kościół św. Andrzeja w Krakowie – feudalne castellum, w: Prace polskich architektów na tle kierunków twórczych w architekturze i urbanistyce w latach 1945–1995, red. Zbigniew Jan Białkiewicz, Andrzej Kadłuczka, Wiktor Zin, t. 3, Kraków 1995.
Google Scholar

Dąbrowska Elżbieta, Wczesnośredniowieczny gród w Szcza woryżu, „Sprawozdania Archeologiczne”, T. 22: 1970.
Google Scholar

Dąbrowska Elżbieta, Wielkie grody dorzecza górnej Wisły, Wrocław 1973.
Google Scholar

Deptuła Czesław, Baldwin, bp krakowski, w: Encyklopedia katolicka, t. 1, Lublin 1985.
Google Scholar

Deptuła Czesław, Iwon Odrowąż, w: Encyklopedia katolicka, t. 7, Lublin 1997.
Google Scholar

Dlugossii Ioannis Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. 1–II, III–IV, V–VI, Warszawa 1964, 1970, 1973.
Google Scholar

Długosz Jan, Opera omnia, t. 9: Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, t. 3, ed. Aleksander Przezdziecki, Kraków 1864.
Google Scholar

Dobosz Józef, Biskup krakowski Maur, w: Scriptura custos memoriae, Poznań 2001.
Google Scholar

Dola Kazimierz, Robert, w: Encyklopedia katolicka, t. 17, Lublin 2012.
Google Scholar

Firlet Janusz, Architektura monumentalna wczesnośredniowiecznego Krakowa, w: Kraków w chrześcijańskiej Europie X–XIII w., katalog wystawy, Kraków 2006.
Google Scholar

Firlet Janusz, Kajfasz Paweł, Badania zakrystii kościoła św. Andrzeja w Krakowie – kaplicy grobowej Tęczyńskich?, „Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa”, T. 30: 2012.
Google Scholar

Firlet Janusz, Pianowski Zbigniew, Nowe odkrycia i interpretacje architektury przedromańskiej i romańskiej na Wawelu, w: Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje, red. Tomasz Janiak, Gniezno 2009.
Google Scholar

Firlet Janusz, Odkrycie dwu wczesnośredniowiecznych kościołów w rejonie tzw. bastionu Władysława IV na Wawelu, „Sprawozdania Archeologiczne”, T. 37: 1985.
Google Scholar

Firlet Janusz, Przemiany architektury rezydencji monarszej oraz katedry na Wawelu w świetle nowszych badań, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, 2000, t. 44.
Google Scholar

Firlet Janusz, Wawel do roku 1300, w: Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, red. Jerzy Wyrozumski, Biblioteka Krakowska, nr 150, Kraków 2007.
Google Scholar

Firlet Janusz, Wyniki badań archeologicznych w rejonie katedry i pałacu królewskiego na Wawelu (1981–1994), „Acta Archaeologica Waweliana”, T. 2, 1998.
Google Scholar

Fraś Mieczysław, Kozieł Stanisław, Przedromański kościół „B” na Wawelu w świetle badań archeologicznych w latach 1991–1992, „Sprawozdania z Posiedzeń Komisji Naukowych PAN w Krakowie”, 1993, t. 37, cz. 1.
Google Scholar

Friedberg Marjan, Założenie i początkowe dzieje kościoła N. Panny Marji w Krakowie (XIII–XV w.), „Rocznik Krakowski”, T. 22: 1929.
Google Scholar

Galli Anonymi Cronica et gesta ducum sive principium Polonorum, Monumenta Poloniae Historica. Nova Series, t. 2, ed. Carolus Maleczyński, Kraków 1952.
Google Scholar

Gieysztor Aleksander, Poppon, w: Polski słownik biograficzny, t. 27, Wrocław 1983.
Google Scholar

Górski Jacek, Prastara Nowa Huta, Kraków 2016.
Google Scholar

Graff Tomasz, Poppon, w: Encyklopedia katolicka, t. 15, Lublin 2011.
Google Scholar

Graff Tomasz, Radost, w: Encyklopedia katolicka, t. 16, Lublin 2012.
Google Scholar

Grodecki Roman, Aron, w: Polski słownik biograficzny, t. 1, Kraków 1935.
Google Scholar

Grodecki Roman, Baldwin, w: Polski słownik biograficzny, t. 1, Kraków 1935.
Google Scholar

Grodecki Roman, Gedko, w: Polski słownik biograficzny, t. 7, Wrocław 1948–1958.
Google Scholar

Grodecki Roman, Iwo Odrowąż, w: Polski słownik biograficzny, t. 10, Wrocław 1962–1964.
Google Scholar

Grygorowicz Aleksander, Kościół św. Andrzeja w Krakowie we wczesnym średniowieczu, „Rocznik Krakowski”, T. 39: 1968.
Google Scholar

Grzesik Ryszard, Radost, w: Słownik starożytności słowiańskich, t. 8, cz. 2 (Suplement), Wrocław 1996.
Google Scholar

Hertel Jacek, Prochor, w: Polski słownik biograficzny, t. 28, Wrocław 1984–1985.
Google Scholar

Iordanis Romana et Getica, ed. Theodor Mommsen, w: Monumenta Germaniae Historica. Auctores antiquissimi, Bd 5, 1, Berlin 1882.
Google Scholar

Jakimowicz Roman, Kopiec Krakusa na tle innych podobnych zabytków, „Kurier Literacko-Naukowy”, 1934, nr 17.
Google Scholar

Jamka Rudolf, Kraków w pradziejach, Wrocław 1963.
Google Scholar

Jamka Rudolf, Wyniki badań wykopaliskowych na kopcu Krakusa w Krakowie, „Slavia Antiqua”, T. 12: 1965.
Google Scholar

Jasiński Kazimierz, Rodowód pierwszych Piastów, Warszawa–Wrocław 1992.
Google Scholar

Jurek Tomasz, Robert, w: Słownik starożytności słowiańskich, t. 8, cz. 2 (Suplement), Wrocław 1996.
Google Scholar

Jurek Tomasz, Zagadka biskupa wrocławskiego Roberta, „Sobótka”. 1990, nr 45.
Google Scholar

Jędrzejewska Sylwia, Początki wczesnośredniowiecznej kultury Słowian i problem ich praojczyzny w polskich badaniach archeologicznych – rys historyczny, w: Od
Google Scholar

Bachórza do Światowita ze Zbrucza. Tworzenie się słowiańskiej Europy w ujęciu źródłoznawczym. Księga jubileuszowa Profesora Michała Parczewskiego, red. Barbara Chudzińska, Michał Wojenka, Marcin Wołoszyn, Kraków–Rzeszów 2016.
Google Scholar

Kadłuczka Andrzej, Przekształcenia przestrzenne rejonu Rynku Głównego w Krakowie we wczesnym średniowieczu (do końca XI wieku) w świetle ostatnich badań, „Wiadomości Konserwatorskie”, 2007, nr 21.
Google Scholar

Kalendarz krakowski, ed. August Bielowski, Monumenta Poloniae Historica, t. 2, Lwów 1872.
Google Scholar

Katalogi biskupów krakowskich, ed. Józef Szymański, Monumenta Poloniae Historica, Series Nova, t. 10, fasc. 2, Warszawa 1974.
Google Scholar

Kazania na różne dni postne i inne teksty z kodeksu krakowskiego 140 (43), red. Brygida Kürbis, Małgorzata Sobieraj, Jerzy Wolny, Danuta Zydorek, Monumenta Sacra Polonorum, t. 4, Kraków 2010.
Google Scholar

Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej, wyd. Franciszek Piekosiński, t. 1, Kraków 1874.
Google Scholar

Kodeks dyplomatyczny klasztoru tynieckiego, wyd. Wojciech Kętrzyński, Lwów 1875.
Google Scholar

Kodeks dyplomatyczny Małopolski, wyd. Franciszek Piekosiński, t. 1: Kraków 1876, t. 2: Kraków 1886.
Google Scholar

Korta Wacław, Prohor i Prokulf pierwsi biskupi misyjni w Małopolsce, w: Słowiańszczyzna w Europie średniowiecznej I. Plemiona i wczesne państwa, Wrocław 1996.
Google Scholar

Kosmasa Kronika Czechów, oprac. Maria Wojciechowska, Warszawa 1968.
Google Scholar

Kosonowski Mateusz, Legacja Gwalona z Beauvais w Polsce w 1103 roku, „Roczniki Historyczne”, T. 81: 2015, https://doi.org/10.12775/RH.2015.03.
Google Scholar

Kozieł Stanisław, Zagadkowy kościół „B” na tle innych przedromańskich budowli wawelskich, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, 1973, nr 18.
Google Scholar

Kozieł Stanisław, Fraś Mieczysław, Stratygrafia kulturowa w rejonie przedromańskiego kościoła B na Wawelu, Kraków 1979.
Google Scholar

Kozłowska-Budkowa Zofia, Księgozbiór polskiego uczonego z XII–XIII wieku, „Studia Źródłoznawcze”, T. 1: 1957.
Google Scholar

Kozłowska-Budkowa Zofia, Lambert (I?), w: Polski słownik biograficzny, t. 16, Wrocław 1971.
Google Scholar

Kozłowska-Budkowa Zofia, Lambert II (I) Suła (Zula), w: Polski słownik biograficzny, t. 16, Wrocław 1971.
Google Scholar

Kozłowska-Budkowa Zofia, Lambert III (II), w: Polski słownik biograficzny, t. 16, Wrocław 1971.
Google Scholar

Kozłowska-Budkowa Zofia, Mateusz, w: Polski słownik biograficzny, t. 20, Wrocław 1975.
Google Scholar

Kozłowska-Budkowa Zofia, Radost, w: Polski słownik biograficzny, t. 29, Wrocław 1986.
Google Scholar

Kozłowska-Budkowa Zofia, Z dziejów kolegiaty św. Andrzeja w Krakowie, „Studia Historyczne”, 1967, nr 10.
Google Scholar

Kozłowska-Budkowa Zofia, Założenie klasztoru oo. Dominikanów w Krakowie, „Rocznik Krakowski”, T. 20: 1926.
Google Scholar

König Tomáš, The Great Moravian territory of Nitra. Cultural manifestations, territorial scope and the ethnic and social-political identity of its population, „Muzeológia a kultúrne dedičstvo”, T. 5: 2017, nr 2.
Google Scholar

Kraków przyłączon do biskupstwa pragskiego 973–1086, ed. August Bielowski, Monumenta Poloniae Historica, t. 1, Lwów 1864.
Google Scholar

Krasnowolska Maria, Kmietowicz-Drathowa Irena, Krakowska Skałka: topografia i zabudowa, „Studia Claromontana”, T. 17: 1997.
Google Scholar

Krasnowolski Bogusław, Lokacje i rozwój Krakowa, Kazimierza i Okołu. Problematyka rozwiązań urbanistycznych, w: Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, red. Jerzy Wyrozumski, Biblioteka Krakowska, nr 150, Kraków 2007.
Google Scholar

Krąpiec Marek, Poleski Jacek, Dwa grodziska wczesnośredniowieczne w Zawadzie Lanckorońskiej i Naszacowicach – datowanie metodą archeologiczną i dendrochronologiczną, „Przegląd Archeologiczny”, T. 44: 1996.
Google Scholar

Kronika Thietmara, wyd. Marian Zygmunt Jedlicki, Poznań 1953.
Google Scholar

Kronika Wielkopolska. Chronica Poloniae Maioris, ed. Brygida Kürbis, Monumenta Poloniae Historica, Series Nova, seria II, t. 8, Warszawa 1970.
Google Scholar

Króla Alfreda Opis Germanii, ed. August Bielowski, Monumenta Poloniae Historica, t. 1, Lwów 1864.
Google Scholar

Krzyżem i pługiem. Benedyktyni w chrystianizacji Polski. Katalog wystawy w Opactwie Benedyktynów w Tyńcu, kwiecień 2016 – marzec 2017, Kraków 2016.
Google Scholar

Kubica-Kabacińska Ewa, Podkrakowska ceramika „biała” – analizy surowca, chronologia, kontekst osadniczy. „Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego”, T. 22: 2001.
Google Scholar

Kukliński Andrzej, Forschungsstand zur Besiedlung und mittelalterlichen Wehranlagen in Wawel, „Sprawozdania Archeologiczne”, T. 57: 2005.
Google Scholar

Kukliński Andrzej, Murowana brama na Wawelu – fakt czy hipoteza? (przyczynek do zagadnienia przestrzeni sakralnej), w: Architektura sakralna w początkach państwa polskiego (X–XIII w.), red. Tomasz Janiak, Dariusz Stryniak, Gniezno 2016.
Google Scholar

Kukliński Andrzej, Najnowsze wyniki badań archeologicznych na południowym skraju wzgórza wawelskiego w Krakowie (rejon Baszty Sandomierskiej), „Acta Archaeologica Waweliana”, T. 3, 2006.
Google Scholar

Kukliński Andrzej, Pierwsze odkrycie wału wczesnopiastowskiego (?) na Wawelu datowane dendrochronologicznie, „Sprawozdania Archeologiczne”, T. 47: 1995.
Google Scholar

Kukliński Andrzej, Rotunda romańska i narożnik budowli czworokątnej (?) u stóp baszty Sandomierskiej na Wawelu, „Acta Archaeologica Waweliana, T. 2, 1998.
Google Scholar

Kukliński Andrzej, Stan badań nad osadnictwem i umocnieniami średniowiecznymi w południowo-zachodniej części Wawelu, „Sprawozdania Archeologiczne”, T. 57: 2005.
Google Scholar

Kukliński Andrzej, Wczesnośredniowieczne obwałowania Wawelu w Krakowie, Sprawozdania Archeologiczne, T. 56: 2003.
Google Scholar

Kurnatowska Zofia, Kraków i ziemia krakowska w procesie formowania się państwowości na ziemiach polskich, w: Lapides viventes. Zaginiony Kraków wieków średnich. Księga dedykowana Profesor Klementynie Żurowskiej, red. Jerzy Gadomski, Adam Małkiewicz, Teresa Rodzińska-Chorąży, Andrzej Włodarek, Kraków 2005.
Google Scholar

Teresa Rodzińska-Chorąży, Tworzenie się państwa gnieźnieńskiego w kontekście europejskim, w: Polska na przełomie I i II tysiąclecia, red. Szczęsny Skibiński, Poznań 2001.
Google Scholar

Kurtyka Janusz, Sieciech, w: Polski słownik biograficzny, t. 36, Warszawa–Kraków 1996.
Google Scholar

Kutrzeba Stanisław, List generała Premonstratensów do Iwona Odrowąża z r. 1218, „Kwartalnik Historyczny”, 1902, nr 16.
Google Scholar

Kürbis Brygida, Holophagus. O smoku wawelskim i innych smokach, w: Ars historica. Prace z dziejów powszechnych i Polski, red. Marian Biskup, Poznań 1976.
Google Scholar

Labuda Gerard, Aron, w: Słownik starożytności słowiańskich, t. 7, cz. 2 (Suplement), Wrocław–Warszawa 1984.
Google Scholar

Labuda Gerard, Ewangeliarz Emmeramski – czas sporządzenia w Ratyzbonie, czas przeniesienia do Krakowa, w: Cultus et cognitio. Studia z dziejów średniowiecznej kultury, Warszawa 1976.
Google Scholar

Labuda Gerard, Jeden czy dwa roczniki niemieckie u podstaw polskiego rocznikarstwa, „Studia Źródłoznawcze”, T. 39: 2001.
Google Scholar

Labuda Gerard, Mieszko II król Polski (1025–1034). Czasy przełomu w dziejach państwa polskiego, Kraków 1992.
Google Scholar

Labuda Gerard, Studia nad początkami państwa polskiego, t. 2, Poznań 1988.
Google Scholar

Labuda Gerard, Szkice historyczne XI wieku: początki klasztoru benedyktynów w Tyńcu, „Studia Źródłoznawcze”, T. 35: 1994.
Google Scholar

Labuda Gerard, Śmierć Leszka Białego (1227), „Roczniki Historyczne”, T. 51: 1995.
Google Scholar

Labuda Gerard, Święty Stanisław biskup krakowski, patron Polski. Śladami zabójstwa – męczeństwa – kanonizacji, Poznań 2000.
Google Scholar

Labuda Gerard, Wznowienie dyskursu w sprawie męczeństwa i świętości biskupa krakowskiego Stanisława, „Nasza Przeszłość”, 2007, nr 108, https://doi.org/10.52204/np.2007.108.5-57.
Google Scholar

Lalik Tadeusz, Sandomierskie we wcześniejszym średniowieczu. Prowincja, Księstwo, Województwo, w: Studia Sandomierskie. Materiały do dziejów miasta Sandomierza i regionu sandomierskiego, red. Teresa Wąsowicz, Jan Pazdur, Łódź 1967.
Google Scholar

Lewicki Tadeusz, Polska i kraje sąsiednie w świetle „Księgi Rogera” geografa arabskiego z XII w. al-Idrisiego, wyd. Tadeusz Lewicki, Kraków 1945.
Google Scholar

Łowmiański Henryk, Początki Polski: z dziejów Słowian w I tysiącleciu n.e., t. 5, Warszawa 1973.
Google Scholar

Łowmiański Henryk, Początki Polski: polityczne i społeczne procesy kształtowania się narodu do początku wieku XIV, t. 6, cz. 1, Warszawa 1985.
Google Scholar

Magistri Vincentii dicti Kadłubek Chronica Polonorum, ed. Marian Plezia, Monumenta Poloniae Historica, t. 11, Kraków 1994.
Google Scholar

Magnae Moraviae fontes historici. III. Diplomata, epistolae, textus historici varii, ed. Dagmar Bartoňková et al., Praha 2011.
Google Scholar

Malik-Gumińska Bronisława, Kodeks Emmeramski, zagadnienia czasu powstania, ikonografii i treści miniatur, „Folia Historiae Artium”, T. 8: 1972. Michałowska Teresa, Ego Gertuda. Studium historycznoliterackie, Warszawa 2001.
Google Scholar

Mika Norbert, Mieszko. Książę raciborski i pan Krakowa(ok. 1142–1211), Kraków 2013.
Google Scholar

Miracula sancti Stanislai, ed. Wojciech Kętrzyński, Monumenta Poloniae Historica, t. 4, Lwów 1884.
Google Scholar

Mischke Wojciech, Pierwotny schemat ikonograficzny przedstawienia św. Stanisława ze Szczepanowa. Krakowski znak pielgrzymi z terenu Czech i Moraw, „Ciechanowskie Studia Muzealne”, 1990, nr 2.
Google Scholar

Mistrz Wincenty Kadłubek. Człowiek i dzieło, pośmiertny kult i legenda. Materiały z sesji naukowej – Kraków, 10 marca 2000, red. Krzysztof Prokop, Kraków 2001.
Google Scholar

Mistrza Wincentego Kronika Polska, tłum. Kazimierz Abgarowicz i Brygida Kürbis, wstęp i komentarze Brygida Kürbis, Warszawa 1974.
Google Scholar

Mitkowski Józef, Trawkowski Stanisław, Pełka, w: Polski słownik biograficzny, t. 25, Wrocław 1980.
Google Scholar

Modlitwy księżnej Gertrudy z Psałterza Egberta w Cividale, przeł. i oprac. Brygida Kürbis, Kraków 1998.
Google Scholar

Modlitwy księżnej Gertrudy z Psałterza Egberta z kalendarzem, wyd. Małgorzata Hanna Malewicz, Brygida Kürbis, Monumenta Sacra Polonorum, t. 2, Kraków 2002.
Google Scholar

Morawski Wojciech, Zaitz Emil, Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Krakowie na Zakrzówku, „Materiały Archeologiczne”, T. 17: 1977.
Google Scholar

Najdawniejsze roczniki krakowskie i kalendarz, wyd. Zofia Kozłowska-Budkowa, Monumenta Poloniae Historica, Series Nova, t. 5, Warszawa 1978.
Google Scholar

Nakielski W., Nomen i signum św. Jana Chrzciciela na monetach Bolesława III Krzywoustego, księcia śląskiego w latach 1097–1107, „Wiadomości Numizmatyczne”, T. 61: 2017.
Google Scholar

Nalepa Jerzy, Słowiańszczyzna północno-zachodnia: podstawy jedności i jej rozpad, Poznań 1968.
Google Scholar

Niemiec Dariusz, Trzynastowieczne fortyfikacje Krakowa, w: Studia nad dawną Polską, Gniezno 2017.
Google Scholar

Niemiec Dariusz, Zagadkowy kopiec Wandy a osadnictwo wczesnośredniowieczne i opactwo cystersów w Mogile pod Krakowem, w: Od Bachórza do Światowita ze Zbrucza.
Google Scholar

Tworzenie się słowiańskiej Europy w ujęciu źródłoznawczym. Księga jubileuszowa Profesora Michała Parczewskiego, red. Barbara Chudzińska, Michał Wojenka, Marcin Wołoszyn, Kraków–Rzeszów 2016.
Google Scholar

Nowak Przemysław, The Manuscripts of the Collectio Tripartita in Poland, w: Bishops, Texts and Use of Canon Law round 1100. Essays in Honour of Martin Brett, Aldershot 2008.
Google Scholar

Nowicki Tomasz, Mateusz Cholewa, w: Encyklopedia katolicka, t. 12, Lublin 2008.
Google Scholar

Ożóg Krzysztof, Rachelin, w: Polski słownik biograficzny, t. 29, Wrocław 1986.
Google Scholar

Ożóg Krzysztof, Robert, w: Polski słownik biograficzny, t. 31, Wrocław 1988–1989.
Google Scholar

Parchem Marek, Biblijne korzenie legendy o smoku wawelskim, czyli podanie o całożercy z „Kroniki polskiej” Wincentego Kadłubka i późniejszych polskich przekazów kronikarskich w relacji „opowiadania o wężu” z Księgi Daniela (Dn 14, 23–27), „Studia Gdańskie”, T. 38: 2016.
Google Scholar

Pawlicki Bonawentura Maciej, Ze studiów nad reliktami domniemanego palatium Sieciecha w Krakowie, „Czasopismo Techniczne”, 2011, z. 23: „Architektura”, z. 7A.
Google Scholar

Pawlikowski Maciej, Wyniki badań mineralogicznych ceramiki „białej” ze stanowisk w Krakowie-Nowej Hucie, „Sprawozdania Archeologiczne”, T. 52: 2000.
Google Scholar

Pianowski Zbigniew, Kilka uwag o kościele Najświętszego Salwatora w Krakowie, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” 1986, t. 31, z. 3–4.
Google Scholar

Pianowski Zbigniew, Najstarsze budowle sakralne na Wawelu w świetle badań archeologicznych, „Nasza Przeszłość”, 1988, nr 69.
Google Scholar

Pianowski Zbigniew, Początki zespołu architektury sakralnej na Wawelu. Stan interpretacji do roku 2000, w: Dzieje Podkarpacia, t. 5: Początki chrześcijaństwa w Małopolsce, red. Jan Gancarski, Krosno 2001.
Google Scholar

Pianowski Zbigniew, Wawel obronny. Zarys przemian fortyfikacji grodu i zamku krakowskiego w. IX–XIX, Kraków 1991.
Google Scholar

Pietrusiński Jerzy, Krakowska katedra romańska fundacji Bolesława II Szczodrego, w: Katedra krakowska w średniowieczu. Materiały sesji Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Kraków, kwiecień 1994, Kraków 1996.
Google Scholar

Piwowarczyk Elżbieta, Romańskie kościoły przedlokacyjnego Okołu – wczesnośredniowieczne fundacje możnych w Krakowie, „Krakowskie Studia Małopolskie”, 2002, nr 6, https://doi.org/10.15804/ksm200208.
Google Scholar

Plezia Marian, Księgozbiór katedry krakowskiej wedle inwentarza z r. 1110, w: Silva rerum, Kraków 1981.
Google Scholar

Plezia Marian, Legenda o smoku wawelskim, „Rocznik Krakowski”, T. 42: 1971.
Google Scholar

Plezia Marian, List biskupa Mateusza do świętego Bernarda, w: Prace z dziejów Polski feudalnej ofiarowane Romanowi Grodeckiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Warszawa 1960.
Google Scholar

Polek Krzysztof, Kraków w IX i X wieku, w: Kraków: studia z dziejów miasta, red. Jerzy Rajman, Kraków 2007.
Google Scholar

Poleski Jacek, Grody plemienne i wczesnopaństwowe w Małopolsce, w: Początki sąsiedztwa. Pogranicze polsko-rusko-słowackie w średniowieczu, red. Michał Parczewski, Sylwester Czopek, Rzeszów 1996.
Google Scholar

Poleski Jacek, Małopolska w VI–X wieku. Studium archeologiczne, Kraków 2013.
Google Scholar

Poleski Jacek, Naszacowice. Ein frühmittelalterischer Burgwall am Dunajec, I, Stratigraphie, Chrolonologie, Architektur, Kraków 2004.
Google Scholar

Pontyfikał krakowski z XI wieku, wyd. Zdzisław Obertyński, Lublin 1977.
Google Scholar

Prokop Krzysztof Rafał, Poczet biskupów krakowskich, Kraków 1999.
Google Scholar

Przybył Maciej, Władysław Laskonogi, Poznań 1998.
Google Scholar

Przybyszewski Bolesław, Lambert III, w: Encyklopedia katolicka, t. 10, Lublin 2004.
Google Scholar

Przybyszewski Bolesław, Rządy Wincentego Kadłubka w diecezji krakowskiej, w: Mistrz Wincenty Kadłubek. Człowiek i dzieło, pośmiertny kult i legenda. Materiały z sesji naukowej – Kraków, 10 marca 2000, red. Krzysztof Prokop, Kraków 2001.
Google Scholar

Quellen zur schlesischen Handelsgeschichte bis 1525, Bd I/1, hrsg. von Marie Scholz-Babisch, Heinrich Wendt, Breslau 1940.
Google Scholar

[Rabiej Piotr], W skryptorium i kancelarii władcy. Dokumenty pergaminowe, w: Kraków w chrześcijańskiej Europie X–XIII w., katalog wystawy, Kraków 2006.
Google Scholar

Radwańska Teresa, Kościół Salwatora na Zwierzyńcu w Krakowie w świetle badań archeologicznych, „Materiały Archeologiczne”, T. 22: 1984.
Google Scholar

Radwańska Teresa, Krakowski kościół najśw. Salwatora po badaniach archeologicznych w latach osiemdziesiątych, „Materiały Archeologiczne”, T. 27: 1993.
Google Scholar

Radwański Kazimierz, Kraków ośrodkiem organizacji protopaństowej Wiślan, w: Archeologia w teorii i praktyce, red. Andrzej Buko, Przemysław Urbańczyk, Warszawa 2000.
Google Scholar

Radwański Kazimierz, Kraków przedlokacyjny. Rozwój przestrzenny, Kraków 1975.
Google Scholar

Radwański Kazimierz, Kraków we wczesnym średniowieczu (wybrane zagadnienia), w: Civitates Principales. Wybrane ośrodki władzy w Polsce wczesnośredniowiecznej, katalog wystawy, red. Tomasz Janiak, Dariusz Stryniak, Gniezno 1998.
Google Scholar

Radwański Kazimierz, Raz jeszcze o wielkich kopcach krakowskich, „Acta Archaeologica Carpathica”, T. 35: 1999–2000.
Google Scholar

Radwański Kazimierz, Wczesnośredniowieczna ceramika krakowska i zagadnienie jej chronologii, „Materiały Archeologiczne”, T. 9: 1968.
Google Scholar

Radwański Kazimierz, Wielkie kopce krakowskie i próba uściślenia ich chronologii, „Rocznik Krakowski”, T. 69: 2003.
Google Scholar

Rajman Jerzy, Kościół św. Salwatora na Zwierzyńcu w wiekach średnich, Kraków 1993.
Google Scholar

Rajman Jerzy, Kraków, zespól osadniczy, proces lokacji, mieszczanie do roku 1333, Kraków 2004.
Google Scholar

Rajman Jerzy, Mons ante Cracoviam. Najdawniejsze dzieje kościoła św. Benedykta na Górze Lasoty, „Rocznik Krakowski”, T. 60: 1994.
Google Scholar

Relacja Ibrahima ibn Jakuba z podróży do krajów słowiańskich w przekazie al-Bekriego, ed. Tadeusz Kowalski, Monumenta Poloniae Historica, Nova Series, t. 1, Kraków 1946.
Google Scholar

Reyman Bożena, Wczesnośredniowieczny skarb z Nowej Huty-Pleszowa. Część katalogowa, „Materiały Archeologiczne Nowej Huty”, T. 11: 1987.
Google Scholar

Reyman Bożena, Wczesnośredniowieczny skarb z Nowej Huty-Pleszowa. Część analityczna, „Materiały Archeologiczne Nowej Huty, T. 12: 1988.
Google Scholar

Rodzińska-Chorąży Teresa, Zespoły rezydencjonalne i kościoły centralne na ziemiach polskich do połowy XII wieku, Kraków 2009.
Google Scholar

Rospond Stanisław, Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Wrocław 1984.
Google Scholar

Rutkowska-Płachcińska Anna, Gmina miejska w początkach XIII wieku w Polsce, w: Wieki średnie. Medium aevum. Prace ofiarowane Tadeuszowi Manteufflowi w 60. rocznicę urodzin, Warszawa 1962.
Google Scholar

Rysiewska Teresa, Struktury krewniacze i związki międzypopulacyjne w Polsce wczesnośredniowiecznej. Próba wnioskowania na podstawie wybranych cmentarzysk Sandomierszczyzny, „Archeologia Polski”, T. 39: 1994.
Google Scholar

Sajecki Tomasz, Próba odtworzenia rozplanowania przestrzennego Wawelu i Okołu w Krakowie. Studium archeologiczne, „Radzyński Rocznik Humanistyczny, T. 14: 2016.
Google Scholar

Samsonowicz Agnieszka, Skupiska rzemieślnicze w polskich osadach przedlokacyjnych, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. 5, Warszawa 1992.
Google Scholar

Semkowicz Władysław, Denar Bolesława II czeskiego znaleziony na kopcu Krakusa, „Sprawozdania PAU”, T. 40: 1935.
Google Scholar

Sikora Jerzy, Działalność fundacyjna Kazimierza Sprawiedliwego w świetle nowych badań, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica”, T. 24: 2004, https://doi.org/10.18778/0208-6034.24.07.
Google Scholar

Sikorski Dariusz Andrzej, Kościół w Polsce za Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Rozważania nad granicami poznania historycznego, Poznań 2011.
Google Scholar

Sikorski Dariusz Andrzej, Wczesnopiastowska architektura sakralna (jako źródło do dziejów Kościoła w Polsce), Poznań 2012.
Google Scholar

Skrzyniarz Ryszard, Pełka, Fulko, w: Encyklopedia katolicka, t. 15, Lublin 2011.
Google Scholar

Słowiańszczyzna pierwotna. Wybór tekstów, wyd. Gerard Labuda, Warszawa 1954.
Google Scholar

Słupecki Leszek Paweł, Monumentalne kopce Krakusa i Wandy pod Krakowem, w: Studia z dziejów cywilizacji. Studia ofiarowane prof. Jerzemu Gąssowskiemu w pięćdziesiątą rocznicę pracy naukowej, Warszawa 1998.
Google Scholar

Smolka Stanisław, Mieszko Stary i jego wiek, Warszawa 1959.
Google Scholar

Stabińska Jadwiga, Mistrz Wincenty, Kraków 1973.
Google Scholar

Stala Klaudia, Fenomen „sali o 24 słupach”. Reinterpretacja reliktów romańskiego palatium na Wzgórzu Wawelskim, „Wiadomości Konserwatorskie”, 2013, nr 33.
Google Scholar

Starzyński Marcin, Krakowska rada miejska w średniowieczu, Kraków 2010.
Google Scholar

Stopka Krzysztof, Szkoły katedralne metropolii gnieźnieńskiej w średniowieczu. Studia nad kształceniem kleru polskiego w wiekach średnich, Kraków 1994.
Google Scholar

Strzelczyk Jerzy, Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian, Poznań 1998.
Google Scholar

Strzelczyk Jerzy, Od Prasłowian do Polaków, Kraków 1987.
Google Scholar

Suchodolski Stanisław, Lokalizacja najdawniejszych mennic polskich, „Archeologia Polski”, 1962, nr 7.
Google Scholar

Suchodolski Stanisław, Najdawniejsze mennice polskie, w: Civitates Principales. Wybrane ośrodki władzy w Polsce wczesnośredniowiecznej, katalog wystawy, red. Tomasz Janiak, Dariusz Stryniak, Gniezno 1998.
Google Scholar

Szczur Stanisław, Misja cyrylo-metodiańska w świetle najnowszych badań, w: Chrystianizacja Polski południowej, red. Jan Marian Małecki, Kraków 1994.
Google Scholar

Szyma Marcin, Kościół i klasztor dominikanów w Krakowie.
Google Scholar

Architektura zespołu klasztornego do lat dwudziestych XIV wieku, Ars Vetus et Nova, t. 15, red. Wojciech Bałus, Kraków 2004.
Google Scholar

Szymański Józef, Krakowski rękopis reguły akwizgrańskiej z roku około 1103, „Studia Źródłoznawcze”, T. 11: 1966.
Google Scholar

Szymański Józef, Prohor i Prokulf, w: Słownik starożytności słowiańskich, t. 4, Wrocław 1970.
Google Scholar

Świeboda Wojciech, Michał, w: Słownik starożytności słowiańskich, t. 3, Poznań 1967.
Google Scholar

Trawkowski Stanisław, Stanisław ze Szczepanowa, w: Polski słownik biograficzny, t. 41, Kraków 2002.
Google Scholar

Urban Jacek, Biskup krakowski Maur (1110–1118), „Studia Waweliana”, T. 2: 1993.
Google Scholar

Urbańczyk Przemysław, Kraków, w: Słownik starożytności słowiańskich, t. 2, Wrocław 1964.
Google Scholar

Urbańczyk Przemysław, Trudne początki Polski, Wrocław 2008.
Google Scholar

Urzędnicy małopolscy XII–XV wieku. Spisy, oprac. Janusz Kurtyka, Tomasz Nowakowski, Franciszek Sikora, Anna Sochacka, Piotr Kazimierz Wojciechowski, Bożena Wyrozumska, Wrocław–Warszawa–Kraków 1990.
Google Scholar

Vetulani Adam, Krakowska biblioteka katedralna w świetle swego inwentarza z roku 1110, „Slavia Antiqua”, T. 4: 1953/1954.
Google Scholar

Walczak Katarzyna, Klejnot miasta zaginiony. Zarys dziejów krakowskiego kościoła Wszystkich Świętych do końca XVI wieku, „Folia Historica Cracoviensia”, T. 19: 2013, https://doi.org/10.15633/fhc.235.
Google Scholar

Węcławowicz Tomasz, Topographia sacra romańskiego Krakowa, w: Kraków romański. Materiały sesji naukowej odbytej 13 kwietnia 2013 roku, Kraków 2014.
Google Scholar

Wędzki Andrzej, Mateusz, w: Słownik starożytności słowiańskich, t. 3, Poznań 1967.
Google Scholar

Wilczyński Marek, Antyczne wątki w legendach założycielskich Krakowa, w: Kraków: studia z dziejów miasta, red. Jerzy Rajman, Kraków 2007.
Google Scholar

Witkowska Aleksandra, Aron, w: Encyklopedia katolicka, t. 1, Lublin 1985.
Google Scholar

Wojciechowski Leszek, Stanisław Biskup, w: Encyklopedia katolicka, t. 18, Lublin 2013.
Google Scholar

Wyrozumski Jerzy, Cracovia mediaevalis, Kraków 2010.
Google Scholar

Wyrozumski Jerzy, Kraków do schyłku wieków średnich, Dzieje Krakowa, t. 1, red. Janina Bieniarzówna, Jan Marian Małecki, Kraków 1992.
Google Scholar

Wyrozumski Jerzy, Zagadnienie początków biskupstwa krakowskiego, w: Chrystianizacja Polski południowej, red. Jan Marian Małecki, Kraków 1994.
Google Scholar

Zachorowski Stanisław, Rozwój i ustrój kapituł polskich w wiekach średnich, Kraków 1912.
Google Scholar

Zaitz Emil, Osadnictwo wczesnośredniowieczne na terenie Krakowa, w: Kraków w chrześcijańskiej Europie X–XIII wieku, katalog wystawy, Kraków 2006.
Google Scholar

Zaitz Emil, Wczesnośredniowieczne grzywny siekieropodobne z Małopolski, „Materiały Archeologiczne”, T. 25: 1990.
Google Scholar

Zaitz Emil, Wstępne wyniki badań archeologicznych skarbu grzywien siekieropodobnych z ul. Kanoniczej 13 w Krakowie, „Materiały Archeologiczne”, T. 21: 1981.
Google Scholar

Zakrzewski Stanisław, Historia polityczna Polski do schyłku XII wieku, Kraków 1920.
Google Scholar

Zakrzewski Stanisław, Opis grodów i terytoriów z północnej strony Dunaju, czyli tzw. Geograf bawarski, Lwów 1917.
Google Scholar

Zbiór dyplomatów klasztoru mogilskiego przy Krakowie / Diplomata monasterii Clarae Tumbae prope Cracoviam, wyd. Eugeniusz Janota, Kraków 1865.
Google Scholar

Zdanek Maciej, Szkoły i studia dominikanów krakowskich w średniowieczu, Warszawa 2005.
Google Scholar

Zientara Benedykt, Przemiany społeczno-gospodarcze i przestrzenne miast w dobie lokacji, w: Miasta doby feudalnej w Europie Środkowo-Wschodniej. Przemiany społeczne a układy przestrzenne, red. Aleksander Gieysztor, Tadeusz Rosłanowski, Warszawa–Poznań–Toruń 1976.
Google Scholar

Zin Wiktor, Grabski Władysław, Wczesnośredniowieczne budowle Krakowa w świetle ostatnich badań, „Rocznik Krakowski”, T. 38: 1966.
Google Scholar

Zoll-Adamikowa Helena, Stan badań nad obrzędowością pogrzebową Słowian, „Slavia Antiqua”, T. 38: 1997.
Google Scholar

Zwolski Edward, Kasjodor i Jordanes. Historia gocka, czyli scytyjska Europa, Lublin 1984.
Google Scholar

Żaki Andrzej, Archeologia Małopolski wczesnośredniowiecznej, Kraków 1974.
Google Scholar

Żywot św. Metodego, w: Żywoty Konstantego i Metodego (obszerne), przekład Tadeusz Lehr-Spławiński, Poznań 1959.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

29.09.2023

Jak cytować

Stopka, K. (2023). Kraków najstarszy: od grodu Wiślan do miasta Polaków (od IX do połowy XIII wieku). Rocznik Krakowski, 85, 15–48. Pobrano z https://journals.akademicka.pl/rocznikkrakowski/article/view/5288

Numer

Dział

Artykuły

Inne teksty tego samego autora