Kraków najstarszy: od grodu Wiślan do miasta Polaków (od IX do połowy XIII wieku)
Słowa kluczowe:
gród Wiślan, książęta i biskupi krakowscy, Kraków przedlokacyjny, budownictwo sakralne Krakowa, kultura wczesnośredniowiecznego KrakowaAbstrakt
Na podstawie najnowszych badań archeologicznych i historycznych autor rozwija różne wątki najstarszych dziejów Krakowa. Opisuje, w jaki sposób doszło do przekształcenia grodu „kraju Wiślan” w jeden z ważniejszych ośrodków Królestwa Polskiego o charakterze stołecznym. Ukazuje dzieje miasta na tle biografii panujących tu książąt i biskupów. Skupia uwagę na budowlach sakralnych Wawelu i Okołu, a także okolicznego zespołu miejskiego. Prezentuje Kraków jako ważne centrum kultury łacińskiej, a także (od 1254 r.) ośrodek pielgrzymkowy. W końcowych partiach omawia proces tworzenia się gminy miejskiej prawa niemieckiego poprzedzający wielką lokację w 1257 roku.
Bibliografia
Anonim tzw. Gall Kronika polska, przeł. Roman Grodecki, oprac. Marian Plezia, wyd. 5, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, Łódź 1982.
Badania archeologiczne Rynku Głównego w Krakowie 2005–2006, katalog wystawy, tekst Cezary Buśko przy współpracy Stanisława Sławińskiego, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Kraków, listopad–grudzień 2006.
Banaszkiewicz Jacek, Polskie dzieje bajeczne mistrza Wincentego Kadłubka, Wrocław 1998.
Baudouin de Courtenay Jędrzejewiczowa Cezaria, Legenda o Krakusie mistrza Wincentego i pogromca smoka św. Jerzy, w: Legenda aurea Jakuba de Voragine, V. Rocznik Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, Londyn 1954–1955.
Bazydło Janusz, Gedko, w: Encyklopedia katolicka, t. 5, Lublin 1989.
Benyskiewicz Krzysztof, Mieszko Bolesławowic 1069–1089. Źródła i tradycja historiograficzna, Kraków 2005.
Bieniak Janusz, Autor „Rocznika dawnego”, w: Kultura średniowieczna i staropolska. Studia ofiarowane Aleksandrowi Gieysztorowi w pięćdziesięciolecie pracy naukowej, Warszawa 1991.
Bojęś-Białasik Anna, Niemiec Dariusz, Kościół i klasztor Dominikanów w Krakowie w świetle badań archeologiczno-architektonicznych w latach 2010–2012, w: Sztuka w kręgu krakowskich dominikanów, red. Anna Markiewicz, Marcin Szyma, Marek Walczak, Kraków 2013.
Borawska Danuta, Z dziejów jednej legendy. W sprawie genezy kultu św. Stanisława, Warszawa 1950.
Buczek Karol, O dokumencie biskupstwa praskiego z r. 1086, „Roczniki Historyczne” 15, 1939.
Buko Andrzej, Początki Sandomierza, Warszawa 1998.
Buko Andrzej, Wczesnośredniowieczna ceramika sandomierska, Wrocław 1981.
Buko Andrzej, Wielkie kopce małopolskie z okresu wczesnego średniowiecza, w: Polonia Minor Medii Aevi: studia ofiarowane Panu Profesorowi Andrzejowi Żakiemu w osiemdziesiątą rocznicę urodzin, Kraków–Krosno 2003.
Buko Andrzej, Zanim powstało państwo Piastów. O osobliwościach ziemi krakowskiej IX–X wieku w świetle danych archeologii, w: Studia nad dawną Polską, Gniezno 2015.
Chrystianizacja Polski południowej: materiały z sesji naukowej odbytej 29 czerwca 1993 roku, red. Jan Marian Małecki, Kraków 1994.
Cosmae Pragensis Chronica Boemorum. Die Chronik der Böhmen des Cosmas von Prag, ed. Berthold Bretholz, Monumenta Germaniae Historica. Scriptores Rerum Germanicarum, Nova Series, Bd 2, Berlin 1923.
Dalbor Witold, Kościół św. Andrzeja w Krakowie – feudalne castellum, w: Prace polskich architektów na tle kierunków twórczych w architekturze i urbanistyce w latach 1945–1995, red. Zbigniew Jan Białkiewicz, Andrzej Kadłuczka, Wiktor Zin, t. 3, Kraków 1995.
Dąbrowska Elżbieta, Wczesnośredniowieczny gród w Szcza woryżu, „Sprawozdania Archeologiczne”, T. 22: 1970.
Dąbrowska Elżbieta, Wielkie grody dorzecza górnej Wisły, Wrocław 1973.
Deptuła Czesław, Baldwin, bp krakowski, w: Encyklopedia katolicka, t. 1, Lublin 1985.
Deptuła Czesław, Iwon Odrowąż, w: Encyklopedia katolicka, t. 7, Lublin 1997.
Dlugossii Ioannis Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. 1–II, III–IV, V–VI, Warszawa 1964, 1970, 1973.
Długosz Jan, Opera omnia, t. 9: Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, t. 3, ed. Aleksander Przezdziecki, Kraków 1864.
Dobosz Józef, Biskup krakowski Maur, w: Scriptura custos memoriae, Poznań 2001.
Dola Kazimierz, Robert, w: Encyklopedia katolicka, t. 17, Lublin 2012.
Firlet Janusz, Architektura monumentalna wczesnośredniowiecznego Krakowa, w: Kraków w chrześcijańskiej Europie X–XIII w., katalog wystawy, Kraków 2006.
Firlet Janusz, Kajfasz Paweł, Badania zakrystii kościoła św. Andrzeja w Krakowie – kaplicy grobowej Tęczyńskich?, „Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa”, T. 30: 2012.
Firlet Janusz, Pianowski Zbigniew, Nowe odkrycia i interpretacje architektury przedromańskiej i romańskiej na Wawelu, w: Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje, red. Tomasz Janiak, Gniezno 2009.
Firlet Janusz, Odkrycie dwu wczesnośredniowiecznych kościołów w rejonie tzw. bastionu Władysława IV na Wawelu, „Sprawozdania Archeologiczne”, T. 37: 1985.
Firlet Janusz, Przemiany architektury rezydencji monarszej oraz katedry na Wawelu w świetle nowszych badań, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, 2000, t. 44.
Firlet Janusz, Wawel do roku 1300, w: Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, red. Jerzy Wyrozumski, Biblioteka Krakowska, nr 150, Kraków 2007.
Firlet Janusz, Wyniki badań archeologicznych w rejonie katedry i pałacu królewskiego na Wawelu (1981–1994), „Acta Archaeologica Waweliana”, T. 2, 1998.
Fraś Mieczysław, Kozieł Stanisław, Przedromański kościół „B” na Wawelu w świetle badań archeologicznych w latach 1991–1992, „Sprawozdania z Posiedzeń Komisji Naukowych PAN w Krakowie”, 1993, t. 37, cz. 1.
Friedberg Marjan, Założenie i początkowe dzieje kościoła N. Panny Marji w Krakowie (XIII–XV w.), „Rocznik Krakowski”, T. 22: 1929.
Galli Anonymi Cronica et gesta ducum sive principium Polonorum, Monumenta Poloniae Historica. Nova Series, t. 2, ed. Carolus Maleczyński, Kraków 1952.
Gieysztor Aleksander, Poppon, w: Polski słownik biograficzny, t. 27, Wrocław 1983.
Górski Jacek, Prastara Nowa Huta, Kraków 2016.
Graff Tomasz, Poppon, w: Encyklopedia katolicka, t. 15, Lublin 2011.
Graff Tomasz, Radost, w: Encyklopedia katolicka, t. 16, Lublin 2012.
Grodecki Roman, Aron, w: Polski słownik biograficzny, t. 1, Kraków 1935.
Grodecki Roman, Baldwin, w: Polski słownik biograficzny, t. 1, Kraków 1935.
Grodecki Roman, Gedko, w: Polski słownik biograficzny, t. 7, Wrocław 1948–1958.
Grodecki Roman, Iwo Odrowąż, w: Polski słownik biograficzny, t. 10, Wrocław 1962–1964.
Grygorowicz Aleksander, Kościół św. Andrzeja w Krakowie we wczesnym średniowieczu, „Rocznik Krakowski”, T. 39: 1968.
Grzesik Ryszard, Radost, w: Słownik starożytności słowiańskich, t. 8, cz. 2 (Suplement), Wrocław 1996.
Hertel Jacek, Prochor, w: Polski słownik biograficzny, t. 28, Wrocław 1984–1985.
Iordanis Romana et Getica, ed. Theodor Mommsen, w: Monumenta Germaniae Historica. Auctores antiquissimi, Bd 5, 1, Berlin 1882.
Jakimowicz Roman, Kopiec Krakusa na tle innych podobnych zabytków, „Kurier Literacko-Naukowy”, 1934, nr 17.
Jamka Rudolf, Kraków w pradziejach, Wrocław 1963.
Jamka Rudolf, Wyniki badań wykopaliskowych na kopcu Krakusa w Krakowie, „Slavia Antiqua”, T. 12: 1965.
Jasiński Kazimierz, Rodowód pierwszych Piastów, Warszawa–Wrocław 1992.
Jurek Tomasz, Robert, w: Słownik starożytności słowiańskich, t. 8, cz. 2 (Suplement), Wrocław 1996.
Jurek Tomasz, Zagadka biskupa wrocławskiego Roberta, „Sobótka”. 1990, nr 45.
Jędrzejewska Sylwia, Początki wczesnośredniowiecznej kultury Słowian i problem ich praojczyzny w polskich badaniach archeologicznych – rys historyczny, w: Od
Bachórza do Światowita ze Zbrucza. Tworzenie się słowiańskiej Europy w ujęciu źródłoznawczym. Księga jubileuszowa Profesora Michała Parczewskiego, red. Barbara Chudzińska, Michał Wojenka, Marcin Wołoszyn, Kraków–Rzeszów 2016.
Kadłuczka Andrzej, Przekształcenia przestrzenne rejonu Rynku Głównego w Krakowie we wczesnym średniowieczu (do końca XI wieku) w świetle ostatnich badań, „Wiadomości Konserwatorskie”, 2007, nr 21.
Kalendarz krakowski, ed. August Bielowski, Monumenta Poloniae Historica, t. 2, Lwów 1872.
Katalogi biskupów krakowskich, ed. Józef Szymański, Monumenta Poloniae Historica, Series Nova, t. 10, fasc. 2, Warszawa 1974.
Kazania na różne dni postne i inne teksty z kodeksu krakowskiego 140 (43), red. Brygida Kürbis, Małgorzata Sobieraj, Jerzy Wolny, Danuta Zydorek, Monumenta Sacra Polonorum, t. 4, Kraków 2010.
Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej, wyd. Franciszek Piekosiński, t. 1, Kraków 1874.
Kodeks dyplomatyczny klasztoru tynieckiego, wyd. Wojciech Kętrzyński, Lwów 1875.
Kodeks dyplomatyczny Małopolski, wyd. Franciszek Piekosiński, t. 1: Kraków 1876, t. 2: Kraków 1886.
Korta Wacław, Prohor i Prokulf pierwsi biskupi misyjni w Małopolsce, w: Słowiańszczyzna w Europie średniowiecznej I. Plemiona i wczesne państwa, Wrocław 1996.
Kosmasa Kronika Czechów, oprac. Maria Wojciechowska, Warszawa 1968.
Kosonowski Mateusz, Legacja Gwalona z Beauvais w Polsce w 1103 roku, „Roczniki Historyczne”, T. 81: 2015, https://doi.org/10.12775/RH.2015.03.
Kozieł Stanisław, Zagadkowy kościół „B” na tle innych przedromańskich budowli wawelskich, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, 1973, nr 18.
Kozieł Stanisław, Fraś Mieczysław, Stratygrafia kulturowa w rejonie przedromańskiego kościoła B na Wawelu, Kraków 1979.
Kozłowska-Budkowa Zofia, Księgozbiór polskiego uczonego z XII–XIII wieku, „Studia Źródłoznawcze”, T. 1: 1957.
Kozłowska-Budkowa Zofia, Lambert (I?), w: Polski słownik biograficzny, t. 16, Wrocław 1971.
Kozłowska-Budkowa Zofia, Lambert II (I) Suła (Zula), w: Polski słownik biograficzny, t. 16, Wrocław 1971.
Kozłowska-Budkowa Zofia, Lambert III (II), w: Polski słownik biograficzny, t. 16, Wrocław 1971.
Kozłowska-Budkowa Zofia, Mateusz, w: Polski słownik biograficzny, t. 20, Wrocław 1975.
Kozłowska-Budkowa Zofia, Radost, w: Polski słownik biograficzny, t. 29, Wrocław 1986.
Kozłowska-Budkowa Zofia, Z dziejów kolegiaty św. Andrzeja w Krakowie, „Studia Historyczne”, 1967, nr 10.
Kozłowska-Budkowa Zofia, Założenie klasztoru oo. Dominikanów w Krakowie, „Rocznik Krakowski”, T. 20: 1926.
König Tomáš, The Great Moravian territory of Nitra. Cultural manifestations, territorial scope and the ethnic and social-political identity of its population, „Muzeológia a kultúrne dedičstvo”, T. 5: 2017, nr 2.
Kraków przyłączon do biskupstwa pragskiego 973–1086, ed. August Bielowski, Monumenta Poloniae Historica, t. 1, Lwów 1864.
Krasnowolska Maria, Kmietowicz-Drathowa Irena, Krakowska Skałka: topografia i zabudowa, „Studia Claromontana”, T. 17: 1997.
Krasnowolski Bogusław, Lokacje i rozwój Krakowa, Kazimierza i Okołu. Problematyka rozwiązań urbanistycznych, w: Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, red. Jerzy Wyrozumski, Biblioteka Krakowska, nr 150, Kraków 2007.
Krąpiec Marek, Poleski Jacek, Dwa grodziska wczesnośredniowieczne w Zawadzie Lanckorońskiej i Naszacowicach – datowanie metodą archeologiczną i dendrochronologiczną, „Przegląd Archeologiczny”, T. 44: 1996.
Kronika Thietmara, wyd. Marian Zygmunt Jedlicki, Poznań 1953.
Kronika Wielkopolska. Chronica Poloniae Maioris, ed. Brygida Kürbis, Monumenta Poloniae Historica, Series Nova, seria II, t. 8, Warszawa 1970.
Króla Alfreda Opis Germanii, ed. August Bielowski, Monumenta Poloniae Historica, t. 1, Lwów 1864.
Krzyżem i pługiem. Benedyktyni w chrystianizacji Polski. Katalog wystawy w Opactwie Benedyktynów w Tyńcu, kwiecień 2016 – marzec 2017, Kraków 2016.
Kubica-Kabacińska Ewa, Podkrakowska ceramika „biała” – analizy surowca, chronologia, kontekst osadniczy. „Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego”, T. 22: 2001.
Kukliński Andrzej, Forschungsstand zur Besiedlung und mittelalterlichen Wehranlagen in Wawel, „Sprawozdania Archeologiczne”, T. 57: 2005.
Kukliński Andrzej, Murowana brama na Wawelu – fakt czy hipoteza? (przyczynek do zagadnienia przestrzeni sakralnej), w: Architektura sakralna w początkach państwa polskiego (X–XIII w.), red. Tomasz Janiak, Dariusz Stryniak, Gniezno 2016.
Kukliński Andrzej, Najnowsze wyniki badań archeologicznych na południowym skraju wzgórza wawelskiego w Krakowie (rejon Baszty Sandomierskiej), „Acta Archaeologica Waweliana”, T. 3, 2006.
Kukliński Andrzej, Pierwsze odkrycie wału wczesnopiastowskiego (?) na Wawelu datowane dendrochronologicznie, „Sprawozdania Archeologiczne”, T. 47: 1995.
Kukliński Andrzej, Rotunda romańska i narożnik budowli czworokątnej (?) u stóp baszty Sandomierskiej na Wawelu, „Acta Archaeologica Waweliana, T. 2, 1998.
Kukliński Andrzej, Stan badań nad osadnictwem i umocnieniami średniowiecznymi w południowo-zachodniej części Wawelu, „Sprawozdania Archeologiczne”, T. 57: 2005.
Kukliński Andrzej, Wczesnośredniowieczne obwałowania Wawelu w Krakowie, Sprawozdania Archeologiczne, T. 56: 2003.
Kurnatowska Zofia, Kraków i ziemia krakowska w procesie formowania się państwowości na ziemiach polskich, w: Lapides viventes. Zaginiony Kraków wieków średnich. Księga dedykowana Profesor Klementynie Żurowskiej, red. Jerzy Gadomski, Adam Małkiewicz, Teresa Rodzińska-Chorąży, Andrzej Włodarek, Kraków 2005.
Teresa Rodzińska-Chorąży, Tworzenie się państwa gnieźnieńskiego w kontekście europejskim, w: Polska na przełomie I i II tysiąclecia, red. Szczęsny Skibiński, Poznań 2001.
Kurtyka Janusz, Sieciech, w: Polski słownik biograficzny, t. 36, Warszawa–Kraków 1996.
Kutrzeba Stanisław, List generała Premonstratensów do Iwona Odrowąża z r. 1218, „Kwartalnik Historyczny”, 1902, nr 16.
Kürbis Brygida, Holophagus. O smoku wawelskim i innych smokach, w: Ars historica. Prace z dziejów powszechnych i Polski, red. Marian Biskup, Poznań 1976.
Labuda Gerard, Aron, w: Słownik starożytności słowiańskich, t. 7, cz. 2 (Suplement), Wrocław–Warszawa 1984.
Labuda Gerard, Ewangeliarz Emmeramski – czas sporządzenia w Ratyzbonie, czas przeniesienia do Krakowa, w: Cultus et cognitio. Studia z dziejów średniowiecznej kultury, Warszawa 1976.
Labuda Gerard, Jeden czy dwa roczniki niemieckie u podstaw polskiego rocznikarstwa, „Studia Źródłoznawcze”, T. 39: 2001.
Labuda Gerard, Mieszko II król Polski (1025–1034). Czasy przełomu w dziejach państwa polskiego, Kraków 1992.
Labuda Gerard, Studia nad początkami państwa polskiego, t. 2, Poznań 1988.
Labuda Gerard, Szkice historyczne XI wieku: początki klasztoru benedyktynów w Tyńcu, „Studia Źródłoznawcze”, T. 35: 1994.
Labuda Gerard, Śmierć Leszka Białego (1227), „Roczniki Historyczne”, T. 51: 1995.
Labuda Gerard, Święty Stanisław biskup krakowski, patron Polski. Śladami zabójstwa – męczeństwa – kanonizacji, Poznań 2000.
Labuda Gerard, Wznowienie dyskursu w sprawie męczeństwa i świętości biskupa krakowskiego Stanisława, „Nasza Przeszłość”, 2007, nr 108, https://doi.org/10.52204/np.2007.108.5-57.
Lalik Tadeusz, Sandomierskie we wcześniejszym średniowieczu. Prowincja, Księstwo, Województwo, w: Studia Sandomierskie. Materiały do dziejów miasta Sandomierza i regionu sandomierskiego, red. Teresa Wąsowicz, Jan Pazdur, Łódź 1967.
Lewicki Tadeusz, Polska i kraje sąsiednie w świetle „Księgi Rogera” geografa arabskiego z XII w. al-Idrisiego, wyd. Tadeusz Lewicki, Kraków 1945.
Łowmiański Henryk, Początki Polski: z dziejów Słowian w I tysiącleciu n.e., t. 5, Warszawa 1973.
Łowmiański Henryk, Początki Polski: polityczne i społeczne procesy kształtowania się narodu do początku wieku XIV, t. 6, cz. 1, Warszawa 1985.
Magistri Vincentii dicti Kadłubek Chronica Polonorum, ed. Marian Plezia, Monumenta Poloniae Historica, t. 11, Kraków 1994.
Magnae Moraviae fontes historici. III. Diplomata, epistolae, textus historici varii, ed. Dagmar Bartoňková et al., Praha 2011.
Malik-Gumińska Bronisława, Kodeks Emmeramski, zagadnienia czasu powstania, ikonografii i treści miniatur, „Folia Historiae Artium”, T. 8: 1972. Michałowska Teresa, Ego Gertuda. Studium historycznoliterackie, Warszawa 2001.
Mika Norbert, Mieszko. Książę raciborski i pan Krakowa(ok. 1142–1211), Kraków 2013.
Miracula sancti Stanislai, ed. Wojciech Kętrzyński, Monumenta Poloniae Historica, t. 4, Lwów 1884.
Mischke Wojciech, Pierwotny schemat ikonograficzny przedstawienia św. Stanisława ze Szczepanowa. Krakowski znak pielgrzymi z terenu Czech i Moraw, „Ciechanowskie Studia Muzealne”, 1990, nr 2.
Mistrz Wincenty Kadłubek. Człowiek i dzieło, pośmiertny kult i legenda. Materiały z sesji naukowej – Kraków, 10 marca 2000, red. Krzysztof Prokop, Kraków 2001.
Mistrza Wincentego Kronika Polska, tłum. Kazimierz Abgarowicz i Brygida Kürbis, wstęp i komentarze Brygida Kürbis, Warszawa 1974.
Mitkowski Józef, Trawkowski Stanisław, Pełka, w: Polski słownik biograficzny, t. 25, Wrocław 1980.
Modlitwy księżnej Gertrudy z Psałterza Egberta w Cividale, przeł. i oprac. Brygida Kürbis, Kraków 1998.
Modlitwy księżnej Gertrudy z Psałterza Egberta z kalendarzem, wyd. Małgorzata Hanna Malewicz, Brygida Kürbis, Monumenta Sacra Polonorum, t. 2, Kraków 2002.
Morawski Wojciech, Zaitz Emil, Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Krakowie na Zakrzówku, „Materiały Archeologiczne”, T. 17: 1977.
Najdawniejsze roczniki krakowskie i kalendarz, wyd. Zofia Kozłowska-Budkowa, Monumenta Poloniae Historica, Series Nova, t. 5, Warszawa 1978.
Nakielski W., Nomen i signum św. Jana Chrzciciela na monetach Bolesława III Krzywoustego, księcia śląskiego w latach 1097–1107, „Wiadomości Numizmatyczne”, T. 61: 2017.
Nalepa Jerzy, Słowiańszczyzna północno-zachodnia: podstawy jedności i jej rozpad, Poznań 1968.
Niemiec Dariusz, Trzynastowieczne fortyfikacje Krakowa, w: Studia nad dawną Polską, Gniezno 2017.
Niemiec Dariusz, Zagadkowy kopiec Wandy a osadnictwo wczesnośredniowieczne i opactwo cystersów w Mogile pod Krakowem, w: Od Bachórza do Światowita ze Zbrucza.
Tworzenie się słowiańskiej Europy w ujęciu źródłoznawczym. Księga jubileuszowa Profesora Michała Parczewskiego, red. Barbara Chudzińska, Michał Wojenka, Marcin Wołoszyn, Kraków–Rzeszów 2016.
Nowak Przemysław, The Manuscripts of the Collectio Tripartita in Poland, w: Bishops, Texts and Use of Canon Law round 1100. Essays in Honour of Martin Brett, Aldershot 2008.
Nowicki Tomasz, Mateusz Cholewa, w: Encyklopedia katolicka, t. 12, Lublin 2008.
Ożóg Krzysztof, Rachelin, w: Polski słownik biograficzny, t. 29, Wrocław 1986.
Ożóg Krzysztof, Robert, w: Polski słownik biograficzny, t. 31, Wrocław 1988–1989.
Parchem Marek, Biblijne korzenie legendy o smoku wawelskim, czyli podanie o całożercy z „Kroniki polskiej” Wincentego Kadłubka i późniejszych polskich przekazów kronikarskich w relacji „opowiadania o wężu” z Księgi Daniela (Dn 14, 23–27), „Studia Gdańskie”, T. 38: 2016.
Pawlicki Bonawentura Maciej, Ze studiów nad reliktami domniemanego palatium Sieciecha w Krakowie, „Czasopismo Techniczne”, 2011, z. 23: „Architektura”, z. 7A.
Pawlikowski Maciej, Wyniki badań mineralogicznych ceramiki „białej” ze stanowisk w Krakowie-Nowej Hucie, „Sprawozdania Archeologiczne”, T. 52: 2000.
Pianowski Zbigniew, Kilka uwag o kościele Najświętszego Salwatora w Krakowie, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” 1986, t. 31, z. 3–4.
Pianowski Zbigniew, Najstarsze budowle sakralne na Wawelu w świetle badań archeologicznych, „Nasza Przeszłość”, 1988, nr 69.
Pianowski Zbigniew, Początki zespołu architektury sakralnej na Wawelu. Stan interpretacji do roku 2000, w: Dzieje Podkarpacia, t. 5: Początki chrześcijaństwa w Małopolsce, red. Jan Gancarski, Krosno 2001.
Pianowski Zbigniew, Wawel obronny. Zarys przemian fortyfikacji grodu i zamku krakowskiego w. IX–XIX, Kraków 1991.
Pietrusiński Jerzy, Krakowska katedra romańska fundacji Bolesława II Szczodrego, w: Katedra krakowska w średniowieczu. Materiały sesji Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Kraków, kwiecień 1994, Kraków 1996.
Piwowarczyk Elżbieta, Romańskie kościoły przedlokacyjnego Okołu – wczesnośredniowieczne fundacje możnych w Krakowie, „Krakowskie Studia Małopolskie”, 2002, nr 6, https://doi.org/10.15804/ksm200208.
Plezia Marian, Księgozbiór katedry krakowskiej wedle inwentarza z r. 1110, w: Silva rerum, Kraków 1981.
Plezia Marian, Legenda o smoku wawelskim, „Rocznik Krakowski”, T. 42: 1971.
Plezia Marian, List biskupa Mateusza do świętego Bernarda, w: Prace z dziejów Polski feudalnej ofiarowane Romanowi Grodeckiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Warszawa 1960.
Polek Krzysztof, Kraków w IX i X wieku, w: Kraków: studia z dziejów miasta, red. Jerzy Rajman, Kraków 2007.
Poleski Jacek, Grody plemienne i wczesnopaństwowe w Małopolsce, w: Początki sąsiedztwa. Pogranicze polsko-rusko-słowackie w średniowieczu, red. Michał Parczewski, Sylwester Czopek, Rzeszów 1996.
Poleski Jacek, Małopolska w VI–X wieku. Studium archeologiczne, Kraków 2013.
Poleski Jacek, Naszacowice. Ein frühmittelalterischer Burgwall am Dunajec, I, Stratigraphie, Chrolonologie, Architektur, Kraków 2004.
Pontyfikał krakowski z XI wieku, wyd. Zdzisław Obertyński, Lublin 1977.
Prokop Krzysztof Rafał, Poczet biskupów krakowskich, Kraków 1999.
Przybył Maciej, Władysław Laskonogi, Poznań 1998.
Przybyszewski Bolesław, Lambert III, w: Encyklopedia katolicka, t. 10, Lublin 2004.
Przybyszewski Bolesław, Rządy Wincentego Kadłubka w diecezji krakowskiej, w: Mistrz Wincenty Kadłubek. Człowiek i dzieło, pośmiertny kult i legenda. Materiały z sesji naukowej – Kraków, 10 marca 2000, red. Krzysztof Prokop, Kraków 2001.
Quellen zur schlesischen Handelsgeschichte bis 1525, Bd I/1, hrsg. von Marie Scholz-Babisch, Heinrich Wendt, Breslau 1940.
[Rabiej Piotr], W skryptorium i kancelarii władcy. Dokumenty pergaminowe, w: Kraków w chrześcijańskiej Europie X–XIII w., katalog wystawy, Kraków 2006.
Radwańska Teresa, Kościół Salwatora na Zwierzyńcu w Krakowie w świetle badań archeologicznych, „Materiały Archeologiczne”, T. 22: 1984.
Radwańska Teresa, Krakowski kościół najśw. Salwatora po badaniach archeologicznych w latach osiemdziesiątych, „Materiały Archeologiczne”, T. 27: 1993.
Radwański Kazimierz, Kraków ośrodkiem organizacji protopaństowej Wiślan, w: Archeologia w teorii i praktyce, red. Andrzej Buko, Przemysław Urbańczyk, Warszawa 2000.
Radwański Kazimierz, Kraków przedlokacyjny. Rozwój przestrzenny, Kraków 1975.
Radwański Kazimierz, Kraków we wczesnym średniowieczu (wybrane zagadnienia), w: Civitates Principales. Wybrane ośrodki władzy w Polsce wczesnośredniowiecznej, katalog wystawy, red. Tomasz Janiak, Dariusz Stryniak, Gniezno 1998.
Radwański Kazimierz, Raz jeszcze o wielkich kopcach krakowskich, „Acta Archaeologica Carpathica”, T. 35: 1999–2000.
Radwański Kazimierz, Wczesnośredniowieczna ceramika krakowska i zagadnienie jej chronologii, „Materiały Archeologiczne”, T. 9: 1968.
Radwański Kazimierz, Wielkie kopce krakowskie i próba uściślenia ich chronologii, „Rocznik Krakowski”, T. 69: 2003.
Rajman Jerzy, Kościół św. Salwatora na Zwierzyńcu w wiekach średnich, Kraków 1993.
Rajman Jerzy, Kraków, zespól osadniczy, proces lokacji, mieszczanie do roku 1333, Kraków 2004.
Rajman Jerzy, Mons ante Cracoviam. Najdawniejsze dzieje kościoła św. Benedykta na Górze Lasoty, „Rocznik Krakowski”, T. 60: 1994.
Relacja Ibrahima ibn Jakuba z podróży do krajów słowiańskich w przekazie al-Bekriego, ed. Tadeusz Kowalski, Monumenta Poloniae Historica, Nova Series, t. 1, Kraków 1946.
Reyman Bożena, Wczesnośredniowieczny skarb z Nowej Huty-Pleszowa. Część katalogowa, „Materiały Archeologiczne Nowej Huty”, T. 11: 1987.
Reyman Bożena, Wczesnośredniowieczny skarb z Nowej Huty-Pleszowa. Część analityczna, „Materiały Archeologiczne Nowej Huty, T. 12: 1988.
Rodzińska-Chorąży Teresa, Zespoły rezydencjonalne i kościoły centralne na ziemiach polskich do połowy XII wieku, Kraków 2009.
Rospond Stanisław, Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Wrocław 1984.
Rutkowska-Płachcińska Anna, Gmina miejska w początkach XIII wieku w Polsce, w: Wieki średnie. Medium aevum. Prace ofiarowane Tadeuszowi Manteufflowi w 60. rocznicę urodzin, Warszawa 1962.
Rysiewska Teresa, Struktury krewniacze i związki międzypopulacyjne w Polsce wczesnośredniowiecznej. Próba wnioskowania na podstawie wybranych cmentarzysk Sandomierszczyzny, „Archeologia Polski”, T. 39: 1994.
Sajecki Tomasz, Próba odtworzenia rozplanowania przestrzennego Wawelu i Okołu w Krakowie. Studium archeologiczne, „Radzyński Rocznik Humanistyczny, T. 14: 2016.
Samsonowicz Agnieszka, Skupiska rzemieślnicze w polskich osadach przedlokacyjnych, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. 5, Warszawa 1992.
Semkowicz Władysław, Denar Bolesława II czeskiego znaleziony na kopcu Krakusa, „Sprawozdania PAU”, T. 40: 1935.
Sikora Jerzy, Działalność fundacyjna Kazimierza Sprawiedliwego w świetle nowych badań, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica”, T. 24: 2004, https://doi.org/10.18778/0208-6034.24.07.
Sikorski Dariusz Andrzej, Kościół w Polsce za Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Rozważania nad granicami poznania historycznego, Poznań 2011.
Sikorski Dariusz Andrzej, Wczesnopiastowska architektura sakralna (jako źródło do dziejów Kościoła w Polsce), Poznań 2012.
Skrzyniarz Ryszard, Pełka, Fulko, w: Encyklopedia katolicka, t. 15, Lublin 2011.
Słowiańszczyzna pierwotna. Wybór tekstów, wyd. Gerard Labuda, Warszawa 1954.
Słupecki Leszek Paweł, Monumentalne kopce Krakusa i Wandy pod Krakowem, w: Studia z dziejów cywilizacji. Studia ofiarowane prof. Jerzemu Gąssowskiemu w pięćdziesiątą rocznicę pracy naukowej, Warszawa 1998.
Smolka Stanisław, Mieszko Stary i jego wiek, Warszawa 1959.
Stabińska Jadwiga, Mistrz Wincenty, Kraków 1973.
Stala Klaudia, Fenomen „sali o 24 słupach”. Reinterpretacja reliktów romańskiego palatium na Wzgórzu Wawelskim, „Wiadomości Konserwatorskie”, 2013, nr 33.
Starzyński Marcin, Krakowska rada miejska w średniowieczu, Kraków 2010.
Stopka Krzysztof, Szkoły katedralne metropolii gnieźnieńskiej w średniowieczu. Studia nad kształceniem kleru polskiego w wiekach średnich, Kraków 1994.
Strzelczyk Jerzy, Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian, Poznań 1998.
Strzelczyk Jerzy, Od Prasłowian do Polaków, Kraków 1987.
Suchodolski Stanisław, Lokalizacja najdawniejszych mennic polskich, „Archeologia Polski”, 1962, nr 7.
Suchodolski Stanisław, Najdawniejsze mennice polskie, w: Civitates Principales. Wybrane ośrodki władzy w Polsce wczesnośredniowiecznej, katalog wystawy, red. Tomasz Janiak, Dariusz Stryniak, Gniezno 1998.
Szczur Stanisław, Misja cyrylo-metodiańska w świetle najnowszych badań, w: Chrystianizacja Polski południowej, red. Jan Marian Małecki, Kraków 1994.
Szyma Marcin, Kościół i klasztor dominikanów w Krakowie.
Architektura zespołu klasztornego do lat dwudziestych XIV wieku, Ars Vetus et Nova, t. 15, red. Wojciech Bałus, Kraków 2004.
Szymański Józef, Krakowski rękopis reguły akwizgrańskiej z roku około 1103, „Studia Źródłoznawcze”, T. 11: 1966.
Szymański Józef, Prohor i Prokulf, w: Słownik starożytności słowiańskich, t. 4, Wrocław 1970.
Świeboda Wojciech, Michał, w: Słownik starożytności słowiańskich, t. 3, Poznań 1967.
Trawkowski Stanisław, Stanisław ze Szczepanowa, w: Polski słownik biograficzny, t. 41, Kraków 2002.
Urban Jacek, Biskup krakowski Maur (1110–1118), „Studia Waweliana”, T. 2: 1993.
Urbańczyk Przemysław, Kraków, w: Słownik starożytności słowiańskich, t. 2, Wrocław 1964.
Urbańczyk Przemysław, Trudne początki Polski, Wrocław 2008.
Urzędnicy małopolscy XII–XV wieku. Spisy, oprac. Janusz Kurtyka, Tomasz Nowakowski, Franciszek Sikora, Anna Sochacka, Piotr Kazimierz Wojciechowski, Bożena Wyrozumska, Wrocław–Warszawa–Kraków 1990.
Vetulani Adam, Krakowska biblioteka katedralna w świetle swego inwentarza z roku 1110, „Slavia Antiqua”, T. 4: 1953/1954.
Walczak Katarzyna, Klejnot miasta zaginiony. Zarys dziejów krakowskiego kościoła Wszystkich Świętych do końca XVI wieku, „Folia Historica Cracoviensia”, T. 19: 2013, https://doi.org/10.15633/fhc.235.
Węcławowicz Tomasz, Topographia sacra romańskiego Krakowa, w: Kraków romański. Materiały sesji naukowej odbytej 13 kwietnia 2013 roku, Kraków 2014.
Wędzki Andrzej, Mateusz, w: Słownik starożytności słowiańskich, t. 3, Poznań 1967.
Wilczyński Marek, Antyczne wątki w legendach założycielskich Krakowa, w: Kraków: studia z dziejów miasta, red. Jerzy Rajman, Kraków 2007.
Witkowska Aleksandra, Aron, w: Encyklopedia katolicka, t. 1, Lublin 1985.
Wojciechowski Leszek, Stanisław Biskup, w: Encyklopedia katolicka, t. 18, Lublin 2013.
Wyrozumski Jerzy, Cracovia mediaevalis, Kraków 2010.
Wyrozumski Jerzy, Kraków do schyłku wieków średnich, Dzieje Krakowa, t. 1, red. Janina Bieniarzówna, Jan Marian Małecki, Kraków 1992.
Wyrozumski Jerzy, Zagadnienie początków biskupstwa krakowskiego, w: Chrystianizacja Polski południowej, red. Jan Marian Małecki, Kraków 1994.
Zachorowski Stanisław, Rozwój i ustrój kapituł polskich w wiekach średnich, Kraków 1912.
Zaitz Emil, Osadnictwo wczesnośredniowieczne na terenie Krakowa, w: Kraków w chrześcijańskiej Europie X–XIII wieku, katalog wystawy, Kraków 2006.
Zaitz Emil, Wczesnośredniowieczne grzywny siekieropodobne z Małopolski, „Materiały Archeologiczne”, T. 25: 1990.
Zaitz Emil, Wstępne wyniki badań archeologicznych skarbu grzywien siekieropodobnych z ul. Kanoniczej 13 w Krakowie, „Materiały Archeologiczne”, T. 21: 1981.
Zakrzewski Stanisław, Historia polityczna Polski do schyłku XII wieku, Kraków 1920.
Zakrzewski Stanisław, Opis grodów i terytoriów z północnej strony Dunaju, czyli tzw. Geograf bawarski, Lwów 1917.
Zbiór dyplomatów klasztoru mogilskiego przy Krakowie / Diplomata monasterii Clarae Tumbae prope Cracoviam, wyd. Eugeniusz Janota, Kraków 1865.
Zdanek Maciej, Szkoły i studia dominikanów krakowskich w średniowieczu, Warszawa 2005.
Zientara Benedykt, Przemiany społeczno-gospodarcze i przestrzenne miast w dobie lokacji, w: Miasta doby feudalnej w Europie Środkowo-Wschodniej. Przemiany społeczne a układy przestrzenne, red. Aleksander Gieysztor, Tadeusz Rosłanowski, Warszawa–Poznań–Toruń 1976.
Zin Wiktor, Grabski Władysław, Wczesnośredniowieczne budowle Krakowa w świetle ostatnich badań, „Rocznik Krakowski”, T. 38: 1966.
Zoll-Adamikowa Helena, Stan badań nad obrzędowością pogrzebową Słowian, „Slavia Antiqua”, T. 38: 1997.
Zwolski Edward, Kasjodor i Jordanes. Historia gocka, czyli scytyjska Europa, Lublin 1984.
Żaki Andrzej, Archeologia Małopolski wczesnośredniowiecznej, Kraków 1974.
Żywot św. Metodego, w: Żywoty Konstantego i Metodego (obszerne), przekład Tadeusz Lehr-Spławiński, Poznań 1959.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Szczegóły zob. w zakładce Prawa autorskie i udostępnianie.
