Kirchmayerowie, wpływowa familia krakowska

Authors

DOI:

https://doi.org/10.36123/RK.2021.87.07

Keywords:

Kirchmayerowie, Wincenty Kirchmayer, Wincenty Antoni Kirchmayer, Wincenty Marcin Kirchmayer, Kraków

Abstract

THE KIRCHMAYERS, AN INFLUENTIAL KRAKÓW FAMILY

The Kirchmayers were a well-known, wealthy merchant and banker family. They originated from Germany or Austria, whence they came to Poland in the 18th century. In Kraków, they were occupied with trade and finance, which allowed them to accumulate a considerable fortune. The family owned one of the biggest stores in the city, located at 44 Market Square, and the F.J. Kirchmayer and Son banking house. They also dealt in farming and food processing in the estates they bought near Kraków. In their Galician life, however, they became famous not only for their entrepreneurship, resourcefulness, greatwealth and numerous adroitly run businesses, but also forscandals on a national scale. The so-called Kirchmayercrash shocked the public opinion of the entire Austro-Hungarian monarchy to such an extent that it became the subject of literary works by, among others, Józef Ignacy Kraszewski and Michał Bałucki. According to Kazimierz Girtler, a prominent memoirist of the time, Wincenty Antoni Kirchmayer miraculously dodged the axes of enraged commoners after he had bought out the notes of the Bank of Poland at half price during the November Uprising, which he later managed to return at face value. Nevertheless, the Kirchmayers earned social respect and a high position both in Kraków and its vicinity. They were related to, among others, the Matejko and Łoś families. The popular 19th-century writer Wincenty Łoś and his younger sister, Baroness Maria Hagen-Schwerin, also a writer, were born of the union of Euzebia Kirchmayer and Count Adam Łoś.

Author Biography

  • Klaudia Kordas

    Absolwentka filologii polskiej I i II stopniana Uniwersytecie Łódzkim. Autorka najlepszej pracy licencjackiej napisanej w Instytucie Filologii Polskiej UŁ w roku akademickim 2017/2018. We wrześniu 2020 roku obroniła rozprawę magisterską o pisarce Marii Hagen-Schwerin z hrabiów Łosiów (pod kierunkiem dr hab. Małgorzaty Domagalskiej, prof. UŁ). Na łamach „Ruchu Literackiego” (R. 61: 2020, z. 3) ukazał się jej artykuł pt. „O jedno ja proszę, o ten dar wielki, cenny: zapomnienie...” Maria Hagen-Schwerin, galicyjska pisarka i poetka. Obecnie dziennikarka w pabianickim przedsiębiorstwie wydawniczym.

References

Druki zwarte, monografie

Bąk Celina, Kirchmajer (Kirchmayer) Wincenty Antoni, w: Polski słownik biograficzny, t. 12, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966–1967.

Bieńkowski Wiesław, Kirchmayer (Kirchmajer) Wincenty Marcin Kanty, w: Polski słownik biograficzny, t. 12, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966–1967.

Ciechan Barbara, Wincenty hrabia Łoś – zarys biografii i twórczości, w: Studia z dziejów ziemian lubelskich z XIX i XX wieku, red. Albin Koprukowniak, Lublin 2002.

Demel Juliusz, Stosunki gospodarcze i społeczne Krakowa w latach 1846–1853, Biblioteka Krakowska, nr 107, Kraków 1951.

Demel Juliusz, Stosunki gospodarcze i społeczne Krakowa w latach 1853–1866, Biblioteka Krakowska, nr 112, Wrocław 1958.

Dzieje Krakowa, t. 3: Kraków w latach 1796–1918, red. Janina Bieniarzówna, Jan M. Małecki, Józef Mitkowski, Kraków 1979.

Estreicherówna Maria, Życie towarzyskie i obyczajowe Krakowa w latach 1848–1863, red. Józef Pociecha, Kraków 1968.

Girtler Kazimierz, Opowiadania. Pamiętniki z lat 1832–1857, t. 2, oprac. Zbigniew Jabłoński, Jan Staszel, Kraków 1971.

Got Jerzy, Dzieje teatru w Krakowie, t. 3, cz. 2: Teatr austriacki w Krakowie w latach 1853–1865, Kraków 1984.

Image przedsiębiorcy gospodarczego w Polsce XIX i XX wieku, red. Ryszard Kołodziejczyk, Warszawa 1993.

Kargol Tomasz, Izba Przemysłowo-Handlowa w Krakowie w latach 1850–1939, Kraków 2003.

Kołodziejczyk Ryszard, Burżuazja polska w XIX wieku. Szkice historyczne, Warszawa 1979.

Loth Roman, Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny, t. 1: A–H, Warszawa 2000.

„Materiały do historii rodzin Łosiów, Bogackich, Hilarowiczów i rodzin z nimi spokrewnionych i spowinowaconych”, z. 1: „Genealogia rodziny Łosiów”, Łódź 1946 (przedruk z: Jerzy hr. Dunin-Borkowski, Almanach błękitny, genealogia żyjących rodów polskich, Lwów 1908).

Olszański Kazimierz, Kraków w powstaniu styczniowym, Biblioteka Krakowska, nr 113, Kraków 1968.

Płocki Stanisław, Kirchmayer Jerzy, w: Polski słownik biograficzny, t. 12, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966–1967.

Szweykowski Zygmunt, Maciejewski Jarosław, Albrecht Wiesława, Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”, t. 14: Literatura pozytywizmu i Młodej Polski: hasła osobowe G–Ł, Warszawa 1973.

Trepiński Antoni, Łoś Wincenty, w: Polski słownik biograficzny, t. 18, Wrocław–Warszawa–Kraków 1973.

Wawel-Louis Józef, Urywki z dziejów i życia mieszkańców Krakowa, Biblioteka Krakowska, nr 117, Kraków 1977.

Wierzbicka Elżbieta, Zainteresowania literackie i historyczne przedstawicieli rodu Łosiów, w: Ziemiaństwo na Lubelszczyźnie. Materiały II sesji naukowej zorganizowanej w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce 22–24 maja 2002, oprac. Róża Maliszewska.

Zdrada Jerzy, Kirchmayer Julian, w: Polski słownik biograficzny, t. 12, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966–1967.

Druki ciągłe, czasopisma

Kardas Klaudia, ,,O jedno ja proszę, o ten dar wielki, cenny: zapomnienie…” Maria Hagen-Schwerin, galicyjska pisarka i poetka, ,,Ruch Literacki”, R. 61: 2020, z. 3 (360).

Kołodziejowa Bolesława, Fabryka fajansów J. Niedźwiecki i Ska w Dębnikach pod Krakowem (1900–1910), „Rocznik Muzeum Mazowieckiego w Płocku”, 1973, z. 4.

Kostuch Bożena, Kilka faktów z historii fabryki fajansów na Dębnikach w Krakowie, „Spotkania z zabytkami – dla szkół”, 2010.

Sprawa Kirchmayera przed najwyższym Trybunałem, „Przegląd Sądowy i Administracyjny”, R. 2: 1877, nr 1.

Wernichowska Bogna, Osobliwości galicyjskiego marca, „Kraków”, 2017, nr 3.

Źródła i publikacje internetowe

https://dziennikpolski24.pl/krotka-historia-czasu/ar/9234708

http://encyklopediakrakowa.pl/slawni-i-zapomniani/97-k/700-kirchmayer-wincenty-antoni.html

http://encyklopediakrakowa.pl/topografia/dawne--wsie/216-pleszow.html?showall=1

https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/wincenty-marcin-kanty-kirchmayer

https://www.iph.krakow.pl/o-izbie/historia-izby.html

http://muzea.malopolska.pl/czy-wiesz-ze/-/a/historia-krotkiej-dzialalnosci-artystycznej-fabryki-fajansowniedzwiecki-i-s-ka-na-debnikach?view=full

http://www.nhpedia.pl/kirchmayerowie.html

Rozdział czwarty. Tu Kirchmayer drukuje „Czas”, http://www.audialnia.pl/o-audialni.html

Downloads

Published

2021-09-29

Issue

Section

Articles

How to Cite

Kordas, K. (2021) “Kirchmayerowie, wpływowa familia krakowska”, Rocznik Krakowski, 87, pp. 135–145. doi:10.36123/RK.2021.87.07.