Emilia Urbańczykówna – właścicielka atelier „Secesya” w Podgórzu
Nowoczesna kobieta, zapomniana fotografka
DOI:
https://doi.org/10.12797/RK.2024.90.08Keywords:
photographic studio “Secesya, Józef Sebald, Jan Suchecki, Bazyli Sławiński, Antoni Walaszek, Stanislaw Walaszek, 9 Podgórze Main Square, photographic studio “Luna”, photographic studio “PlastykaAbstract
EMILIA URBAŃCZYKÓWNA - OWNER OF THE “SECESYA” ATELIER IN PODGÓRZE: MODERN WOMAN, FORGOTTEN PHOTOGRAPHER
Emilia Urbańczykówna was the first woman to open her own photographic studio in Krakow, which is of particular importance, as the Krakow female photographers we know of came from families involved in this profession. Born on December 16, 1889 in Krakow, she was artistically gifted and began to learn the craft of photography with a view to practising this profession. It should be noted that at the time, many young women with artistic ability sought employment precisely in photographic studios. Urbańczykówna trained under Józef Kuczyński and Antoni Gürtler, as well as under Klementyna Mien. In 1915 she bought the “Secesyaˮ atelier, located in the garden of the property at 9 Rynek Podgórski, from Bazyli Sławiński, where she began working on September 1 of that year. Her establishment was a popular place for portraits, and first communion and wedding photographs. Urbańczykówna ran “Secesya” until 1939. Later, in a now-defunct house at 45 Lea Street, she opened the “Luna” workshop, and around 1941 she opened a new studio, “Plastyka”. It was located in the city centre, at 11 Zwierzyniecka Street, and operated until around 1948. Emilia Urbańczyk’s professional position in the industry was recognised, as evidenced by her involvement in the management of the Photographers’ Guild of the Krakow Province. At the end of 1930, she passed the Guild’s exam, which entitled her to use the title of master photographer. Urbańczyk was involved in the photographic craft for more than 30 years; she died on September 11, 1949.
In addition to Urbańczykówna’s fate and photographic activities, the article mentions other photographers who ran the “Secesya” workshop: Józef Sebald, Jan Suchecki, Bazyli Sławiński, Antoni Walaszek and his son Stanisław. Numerous photographs preserved in archives and museums, as well as in private collections, have survived from the atelier’s legacy, some of which were not previously associated with specific photographers, nor were they properly dated. This article also attempts to put these issues in order.
References
Bednarek Anna, Walanus Wojciech, Mało znane fotografie Krakowa i ich domniemany autor ks. Leopold Textoris (1822–1885), „Rocznik Krakowski”, T. 84: 2018.
Encyklopedia Podgórza, red. prowadzący M. Baran, Kraków 2024.
Furgał Ewa, Katalog kolekcji Archiwum Przodkiń. Seria: Dawne zakłady fotograficzne, Kraków 2016.
Gaczoł Ewa, Geller Joanna, Amalia Krieger, Kraków 2019.
„Księga Rzemiosła Polskiego”, Łódź 1949.
Kudłacz Katarzyna, Miskowiec Marta, Katalog winiet krakowskich zakładów fotograficznych w zbiorach Muzeum Historii Fotografii im. Walerego Rzewuskiego w Krakowie, Kraków 2008.
Kwiatek Anna, Podgórze, Kraków 2021.
Łabno Beata, Pelagia Bednarska, w: Wojna to męska rzecz? Losy kobiet w okupowanym Krakowie, Katalog wystawy w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa 16 listopada 2011 – 22 kwietnia 2012, Kraków 2011.
Mossakowska Wanda, Teofil Swierczewski (1829–1885), mało znany, wiele podróż ują cy fotograf, „«Dagerotyp». Biuletyn Stowarzyszenia Historii Fotografii”, nr 6, Warszawa 1997.
Nowicka Martyna, Profesjonalistki. O zawodowych fotografkach w Galicji, „Przegląd Kulturoznawczy”, 2014, nr 3.
Puchała-Rojek Karolina, Między prywatnym a politycznym. Z historii polskich fotografek (do roku 1945), w: Dokumentalistki. Polskie fotografki XX wieku, Warszawa 2008.
Sheybal Stanisław, Wspomnienia 1891–1970, Kraków 1984.
„Skorowidz Przemysłowo-Handlowy Królestwa Galicyiˮ, red. Józef Olszewski, Lwów 1906.
„Skorowidz Przemysłowo-Handlowy Królestwa Galicyi”, wyd. 2, red. Józef Olszewski, Lwów 1913.
Walanus Wojciech, Biogramy fotografów czynnych na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej do roku 1939 (wybór), w: (Nie)utracone dziedzictwo. Inwentaryzacja zabytków sztuki na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej, Kraków 2022.
Walczyk Tomasz, Historia zakładów fotograficznych w Krynicy od początków do I wojny światowej, cz. 2, „Krynickie Zdroje”, nr 6/9, grudzień 2015.
Zbroja Barbara, Historia rodziny Ettingerów, właścicieli zakładów fotograficznych „Erna” i „Janina” w Krakowie oraz w Rabce w latach 1917–1943, „Rocznik Krakowski”, T. 84: 2023.
Zbroja Barbara, Za obiektywem. Krakowskie zakłady fotograficzne pierwszej połowy XX wieku. Katalog wystawy w Archiwum Narodowym w Krakowie, 30 IX–7 XI 2021, Kraków 2022.
Downloads
Published
Issue
Section
License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
See more at Copyright & Licensing tab.