Historia rodziny Ettingerów, właścicieli zakładów fotograficznych „Erna” i „Janina” w Krakowie oraz w Rabce w latach 1917–1943
DOI:
https://doi.org/10.36123/RK.2023.89.06Słowa kluczowe:
Ernestyna Ettinger, Dawid Ettinger (Edward Etowicz), Izydor Ettinger, Salomon Ettinger, Foto „Erna”, Foto Centrala „Janina” w Rabce, Zakład Fotografii Artystycznej „Janina” w Krakowie, Foto Film „Janina” w Rabce, Józef KuczyńskiAbstrakt
W artykule przedstawiono życie i działalność żydowskiej rodziny Ettingerów, prowadzącej znane zakłady fotograficzne w Krakowie i w Rabce. Było to małżeństwo Dawid i Ernestyna, w których ślady zawodowe poszli synowie: Samuel i Izydor. Wspomniano również małżeństwo Filipa (brata Dawida) i Bertę (siostrę Ernestyny) Ettingerów, fotografów działających w Rabce. Dawid i Ernestyna Ettingerowie byli początkowo fotografami wędrownymi. Jako pierwsza przybyła do Krakowa w 1917 roku Ernestyna, Dawid zamieszkał tu dwa lata później. W 1918 roku Ernestyna otwarła atelier „Erna”, a w 1927 roku zakład „Janina” cieszący się wśród mieszańców Krakowa dużą popularnością. Ettingerowie prowadzili również działalność w Rabce, gdzie w 1924 roku uruchomili jedno z pierwszych całorocznych atelier, znane jako Foto Centrala „Janina”. W Rabce pracowali także Filip i Berta Ettingerowie, który prowadzili tam zakład Foto Film „Janina”. Krakowskie zakłady fotograficzne rodziny Ettingerów zajmowały się regularną działalnością portretową, a oddziały rabczańskie głównie fotografią na wolnym powietrzu. Zachowała się po nich bogata spuścizna przechowywana w instytucjach archiwalnych i muzealnych oraz w licznych zbiorach prywatnych, niekojarzona dotychczas szerzej z konkretnymi rzemieślnikami. Artykuł przywraca pamięć o ważnej i cenionej rodzinie krakowskich i rabczańskich fotografów, których aktywność zawodowa została brutalnie przerwana wraz z wybuchem II wojny światowej, a później zapomniana. Omówiono w nim także wojenne i powojenne dzieje tych członków rodziny, którzy przeżyli Holokaust.
Bibliografia
Gąsowski Tomasz, Żydzi krakowscy w latach 1796–1939, „Krzysztofory”, T. 15: 1988.
Janczyk Agnieszka, Janczyk Marek, Krakowski fotograf Wilhelm Kleinberg (1865–1942). Życie i działalność, „Rocznik Krakowski”, T. 83: 2014.
Kozień Monika, Chadaj Zbigniew, Fotografowie uliczni, Szkice do portretu, red. Marta Miskowiec, Aneta Kopczacka, Monika Kozień, Kraków 2018.
Łaborewicz Edyta, Nadkaczawskie mikrohistorie, czyli sylwetki legnickich fotografów w świetle akt rzemieślniczych z lat 50. XX w., w: „Legnicki Almanach. Rocznik Historyczny”, T. 2: 2020.
Skorowidz przemysłowo-handlowy Królestwa Galicyi, Lwów 1906.
Skorowidz Rzeczypospolitej Polskiej i Księga Adresowa Miasta Krakowa 1926, Kraków 1926.
Spis Abonentów Sieci Telefonicznej Państwowej w Krakowie (dodatek do ogólnego „Spisu Abonamentów Telefonicznych w Polsce” na rok 1934), Warszawa 1934.
Spis abonentów sieci telefonicznych Dyrekcji Okręgu Poczt i Telegrafów w Krakowie na 1939 r., Warszawa 1939.
Zbroja Barbara, Za obiektywem. Krakowskie zakłady fotograficzne pierwszej połowy XX wieku, Kraków 2022.
Zimmerer Katarzyna, Kronika zamordowanego Świata. Żydzi w Krakowie w czasie okupacji niemieckiej, Kraków 2017.
Czasopisma
„Księga Rzemiosła Polskiego”, Łódź 1949.
„Nowiny Podhalańskie. Aktualne i niezależne czasopismo zdrojowiskowe i gospodarczo-społeczne”, 1936, nr 7.
„Nowiny Podhalańskie. Aktualne i niezależne czasopismo zdrojowiskowe i gospodarczo-społeczne”, 1938, nr 8.
„Nowy Dziennik”, 1928, nr 164 z 20 VI.
Źródła internetowe
Ceklarz Katarzyna, Historia rabczańskiej fotografii: http://www.kulturowygosciniec.pl/gazeta_5.html, dostęp: 28.01.2022.
https://ca.muzeumkrakowa.pl/wiezniowie/3757/henryk_ettinger;https://ca.muzeumkrakowa.pl/wiezniowie/3758/michal_ettinger, dostęp: 8.02.2022.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Szczegóły zob. w zakładce Prawa autorskie i udostępnianie.
