Relacje więźniów Kabla zebrane przez Wojewódzką Żydowską Komisję Historyczną w Krakowie w kontekście metodologii dokumentowania Zagłady w latach 1944–1949

Autor

DOI:

https://doi.org/10.32030/KRZY.2020.08

Słowa kluczowe:

historiografia Zagłady, Centralna Żydowska Komisja Historyczna, zbieracz żydowskiej komisji historycznej, protokolant żydowskiej komisji historycznej, dokumentowanie Zagłady, relacja, świadectwo historyczne, Krakowska Fabryka Kabli (Kabel)

Abstrakt

Wychodząc od zarysowania początku historiografii Zagłady w drugiej połowie lat czterdziestych XX wieku, przywołuje losy żydowskich komisji historycznych w kontekście działalności polskich instytucji dokumentujących Zagładę po wojnie. Opisując historie Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej, a następnie skupiając uwagę na jednym z jej najaktywniejszych oddziałów – Wojewódzkiej Żydowskiej Komisji Historycznej w Krakowie – przechodzę do charakterystyki funkcji protokolanta tejże instytucji, a także metodologii badań prowadzonych przez zbieraczy WZKH. W części analitycznej powołuje się na relacje więźniów pod obozu płaszowskiego utworzonego przy Krakowskiej Fabryce Kabli (opisuje pokrótce losy tego dziś rzadko omawianego miejsca), na podstawie których prowadzę rozważania dotyczące formalnych granic świadectwa, skupiając się głównie na jego specyfice. W zakończeniu tekstu nakreślam problemy badawcze, z jakimi mierzyli się pracownicy komisji historycznych tuż po wojnie, a także zwracam uwagę na trudności w pracy z tym rodzajem świadectwa.

Biogram autora

  • Michał Wachuła

    Dr, literaturoznawca, Accenture Polska.

Bibliografia

Bieberstein Aleksander: Zagłada Żydów w Krakowie. Kraków–Wrocław 1986

Borwicz Michał: Literatura w obozie. Kraków 1946

Browning Christopher Robert: Collected Memories: Holocaust History and Post-war Testimony. London 2003

Cohen Boaz: Holocaust Survivors and the Genesis of Holocaust Research. In: Beyond Camps and Forced Labour: Current International Research on Survivors of Nazi Persecution. Ed. Johannes-Dieter Steinert, Inge Weber-Newth. Osnabrück 2005, pp. 290–300

Dauksza Agnieszka: Klub Auschwitz i inne kluby. Rwane opowieści przeżywców. Gdańsk 2016

Encyclopedia of Camps and Ghettos 1933–1945. Vol. 1. Early Camps, Youth Camps, and Concentration Camps and Subcamps under the SS-Business Administration Main Office (WVHA). Part B. Ed. Geofrey P. Megargee. Bloomington and Indianapolis 2009

Filipkowski Piotr: Historia mówiona i wojna. Doświadczenie obozu koncentracyjnego w perspektywie narracji autobiograficznych. Wrocław 2010

Friedländer Saul: Nazi Germany and the Jews, 1933–1939. Vol. 1. The Years of Persecution. New York 1997

Friedman Philip: Roads to Extinction: Essays on the Holocaust. New York–Philadelphia 1980

Gebirtig Mordechaj: S’brent (1939–1942). Kraków 1946

Grinberg Daniel: Holokaust w perspektywie i refleksji historyków. W: Myślenie po Zagładzie. Głosy z Polski. Red. Sebastian Rejak. Warszawa–Kraków 2008, s. 12–16

Grüss Noe: Rok pracy Centralnej Żydowskiej Komisji Żydowskiej. Łódź 1947

Hilberg Raul: Zagłada Żydów europejskich. Przeł. Jerzy Giebułtowski. T. 1–3. Warszawa 2014

Jarkowska-Natkaniec Alicja: Wymuszona współpraca czy zdrada? Wokół przypadków kolaboracji Żydów w okupowanym Krakowie. Kraków 2018

Jockusch Laura: Collect and Record! Jewish Holocaust Documentation in Early Postwar Europe. Oxford 2012, https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199764556.001.0001

Kotarba Ryszard: Niemiecki obóz w Płaszowie 1942–1945. Warszawa–Kraków 2009

Pieśń ujdzie cało… Antologia wierszy o Żydach pod okupacją niemiecką. Oprac. Michał Borwicz. Warszawa–Łódź–Kraków 1947

Polski przemysł kablowy. Red. Jan Grobicki. Bydgoszcz 2007

Rejak Sebastian: Jewish Identities in Poland and America. The Impact of the Shoah on Religion and Ethnicity. London–Portland (Or) 2011

Skubisz Mieczysław: Krakowski Kabel i jego załoga 1928–1978. Kraków 1978

Tippner Anja: Ghostwriting i historia mówiona: teksty kolaboratywne jako przypadek graniczny pisarstwa autobiograficznego. Przeł. Anna Artwińska. W: Autobiografie (po)graniczne. Red. Inga Iwasiów, Tatiana Czerska. Kraków 2016, s. 209–220

Trzy pokolenia krakowskiego Kabla w 75-leciu 1928–2002. Red. Kazimierz Smaczniak. Kraków 2005

Trzy pokolenia pracowników krakowskiego „Kabla” w 80-leciu 1928–2008. Red. Kazimierz Smaczniak. Kraków 2011

Żbikowski Andrzej: Sąd Społeczny przy CKŻP. Wojenne rozliczenia społeczności żydowskiej w Polsce. Warszawa 2014

Artykuły w czasopismach naukowych

Bartov Omer: Eastern Europe as the Site of Genocide. „The Journal of Modern History” 2008, Vol. 80, No. 3, pp. 557–593

Cohen Boaz: Holocaust Testimonies and Historical Writing: Debates, Innovations, and Problems in the Early Post-War Period. „Yad Vashem Studies” 2017, Vol. 45, Issue 2, pp. 159–184

Haska Agnieszka: „Zbadać i wyświetlić”. Centralna Żydowska Komisja Historyczna (1944–1947). „Zagłada Żydów. Studia i materiały” 2017, nr 13, s. 110–137; https://doi.org/10.32927/zzsim.352

Jarkowska-Natkaniec Alicja: Powojenne procesy członków Jüdischer Ordnungsdienst w okupowanym Krakowie. Casus Dawida Lieblinga. „Studia Żydowskie. Almanach” 2014, nr 4, s. 97–114; https://doi.org/10.56583/sz.549

Stauber Roni: Filip Friedman i początki badań nad Zagładą. „Zagłada Żydów. Studia i materiały” 2015, nr 11, s. 235–251; https://doi.org/10.32927/zzsim.470

Stępień Monika: „Pamięci zamordowanych składamy hołd”. Działalność Wojewódzkiej Żydowskiej Komisji Historycznej w powojennym Krakowie. „Kwartalnik Historii Żydów” 2018, nr 3, s. 579–606

Wachuła Michał: Refleksja o statusie miejsca-po-obozie na przykładzie krakowskiej Fabryki Kabli w perspektywie relacji Joanny Ringel. „Narracje o Zagładzie” 2017, nr 3, s. 345–360

Artykuły internetowe

Grądzka Martyna: „Kabel” – zapomniany obóz pracy przymusowej przy ul. Prokocimskiej 75 w Krakowie [online]. [dostęp 17 stycznia 2020]. Dostępny w internecie: https://nowahistoria.interia.pl/polska-walczaca/newskabel-zapomniany-oboz-pracy-przymusowej-przyulprokocimskie,nId,183459

Pobrania

Opublikowane

29.09.2020

Numer

Dział

Artykuły

Jak cytować

Relacje więźniów Kabla zebrane przez Wojewódzką Żydowską Komisję Historyczną w Krakowie w kontekście metodologii dokumentowania Zagłady w latach 1944–1949. (2020). Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, 38, 171-190. https://doi.org/10.32030/KRZY.2020.08

Podobne artykuły

1-10 z 28

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.