Muzeum a nauka (na przykładzie historii płaszczów królewskich)
DOI:
https://doi.org/10.32030/KRZY.2024.02Keywords:
museums, science, history, memory, Stanislaus Augustus Poniatowski, Augustus IIIAbstract
MUSEUM AND SCIENCE: A CASE STUDY OF ROYAL MANTLES
The article, based on a lecture delivered at the Museum of Kraków on 5 September 2023, begins with reflections on the changing meanings of ‘museum’. Having posed the question about the role of scholarly research in enabling museums to fulfil their missions, it approaches the problem by considering what is known and not known about the condition, provenance, and functions of the coronation mantle of Stanislaus Augustus Poniatowski displayed in the Cathedral Treasury Museum in Kraków. This robe is compared to the coronation mantle of Augustus III preserved in the National Museum in Warsaw and King John III Sobieski’s mantle as a knight of the French Order of the Holy Spirit, exhibited in the Crown Treasury at Wawel Royal Castle. The final section of the article draws conclusions and makes recommendations for strengthening scientific research in twenty-first-century museums.
References
Bahlawan Natalia et al.: Czy uniwersytetom potrzebne są muzea?. W: Więcej niż muzeum. Szkice ofiarowane Profesorowi Janowi Święchowi. Red. Janusz Barański, Katarzyna Maniak, Stanisława Trebunia-Staszel. Kraków 2022, s. 55–69
Blanning Timothy C.W.: The Commercialization and Sacralization of European Culture in the Nineteenth Century. In: The Oxford Illustrated History of Modern Europe. Ed. Timothy C.W. Blanning. Oxford 2001, pp. 120–147
Bloch Marc: Pochwała historii, czyli o zawodzie historyka. Przeł. Wanda Jedlicka. Wyd. 2. Kęty 2009
Butterwick Richard: Polska rewolucja a Kościół katolicki 1788–1792. Przeł. z jęz. ang. Marek Ugniewski. Wyd. 2. Kraków 2019
Dreścik Jan Jakub: Świątynia pamięci. „Zarządzanie w Kulturze” 2005, nr 6, s. 209–218
Dygdała Jerzy: Wizerunek barokowego sarmaty i oświeconego Europejczyka, czyli August III Wettyn i Stanisław August Poniatowski. „Wieki Stare i Nowe” 2014, nr 6, s. 38–57
Dzieła ks. Waleryana Kalinki. T. 2. Ostatnie lata panowania Stanisława Augusta. Cz. 2. Dokumenta do historyi drugiego i trzeciego podziału. Wyd. 2. Kraków 1891
Folga-Januszewska Dorota: Muzeologia, muzeografia, muzealnictwo. „Muzealnictwo” 2006, nr 47, s. 9–14
Grincheva Natalia: Museum Diplomacy in the Digital Age. London–New York 2021
Gutkowski Jerzy: Strój koronacyjny Stanisława Augusta. „Kronika Zamkowa” 2000, nr 39, s. 51–61
Inventaire du Château Royal de Varsovie de 1795 / Inwentarz Zamku Królewskiego w Warszawie z 1795 roku. Przeł. i oprac. Natalia Ładyka. Warszawa 1997
Juszczak Dorota: Marcello Bacciarelli. Najpiękniejsze portrety. Warszawa 2018
Key Concepts of Museology. Ed. André Desvallées, François Mairesse. Transl. from the French version by Suzanne Nash. Paris 2010
MacGregor Neil: A History of the World in 100 Objects. London 2012
Małe i wielkie historie. Tworzenie kolekcji Muzeum Historii Polski. Red. Robert Kostro. Warszawa 2023
Marek Marta, Hapanowicz Piotr: Włodzimierz Tetmajer. Siła barw i temperamentu. Kraków 2023
Możdżyńska-Nawotka Małgorzata: Królewska maskarada, czyli rozwiązanie zagadki tzw. hiszpańskiego stroju koronacyjnego Stanisława Augusta. „Kronika Zamkowa. Roczniki” 2014, nr 1, s. 133–148
Niezabitowski Michał: Socjotopografia Krakowa 1257–1939. Program naukowy Muzeum Krakowa. Geneza, zakres, perspektywy. „Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa” 2022, z. 40, s. 25–34
Noga Zdzisław: Odpowiedź na ankietę. „Kwartalnik Historyczny” 2021, R. 128, z. 1, s. 280–283
Passowicz Wacław: Prekursorzy muzealnictwa – Jan Paweł Woronicz. „Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa” 1985, z. 12, s. 13–16
Pater Renata: Edukacja muzealna. Muzea dla dzieci i młodzieży. Kraków 2016
Pearce Susan M.: Museums, Objects, and Collections: A Cultural Study. Washington D.C. 1993
Pomian Krzysztof: Muzeum. Historia światowa. T. 1. Od skarbca do muzeum. Gdańsk 2023
Roćko Agata: Kontusz i frak. O symbolice stroju w XVIII-wiecznej literaturze. Warszawa 2015
Rostworowski Marek: Gry o Damę. Kraków 1994
Rożek Michał: Polskie koronacje i korony. Kraków 1987
Sawicka Franciszka: Uroczystości dla uczczenia pierwszej rocznicy Konstytucji 3 maja. W: „Rok monarchii konstytucyjnej”.
Piśmiennictwo polskie lat 1791–1792 wobec Konstytucji 3 maja. Red. Teresa Kostkiewiczowa. Warszawa 1992, s. 177–194
Splendour of the Crown Treasury: A Royal Legacy. Kraków 2022
Święch Jan: Czy potrzebne są muzea uczelniane? „Opuscula Musealia” 2018, vol. 25, s. 109–114
Urban Jacek: Muzeum katedralne na Wawelu. „Muzealnictwo” 2008, nr 49, s. 114–131
Strony internetowe
A History of the World in 100 objects [online]. BBC, 2024 [online]. [dostęp 23 lutego 2024]. Dostępny w internecie: https://www.bbc.co.uk/programmes/b00nrtd2/episodes/downloads
Dama z gronostajem – portret Cecylii Gallerani (ok. 1473–1536) [online]. [dostęp 23 lutego 2024]. Dostępny w internecie: https://zbiory.mnk.pl/pl/wyniki-wyszukiwania/katalog/157417
Jankowska-Marzec Agnieszka: „Sol victus”. Prezentacja obrazów Łukasza Stokłosy [online]. Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki, 2019 [dostęp 2 marca 2024]. Dostępny w internecie: https://wawel.krakow.pl/wystawa-czasowa/sol-victus-prezentacja-obrazow-lukasza-stoklosy
Konserwacja kapy koronacyjnej królów zakończona! Projekt realizował UPJPII 11 VIII 2020 [online]. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, 12 sierpnia 2020 [dostęp 17 lutego 2024]. Dostępny w internecie: https://upjp2.edu.pl/aktualnosci/konserwacja-kapykoronacynej-krolow-zakonczona-projekt-realizowalupjpii-11-viii-2020-1525.html
Płaszcz kawalera Orderu Św. Ducha, nr inw. ZKnW-PZS 141 [online]. [dostęp 23 lutego 2024]. Dostępny w internecie: https://cyfrowy.wawel.krakow.pl/obiekt/6114dc1370d6cc8c1206e6ab
Płaszcz koronacyjny Augusta III, nr inw. SZT 3061 MNW [online]. [dostęp 23 lutego 2024]. Dostępny w internecie: http://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/zbiory/403162
Thesaurus Cracoviensis [online]. Muzeum Krakowa, 2024 [dostęp 1 marca 2024]. Dostępny w internecie: https://muzeumkrakowa.pl/oddzialy/thesaurus-cracoviensis
Ustawa o muzeach. Dz.U. 2022.0.385 t.j. – Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach [online]. LexLege [dostęp 1 marca 2024]. Dostępny w internecie: https://lexlege.pl/ustawa-o-muzeach/
Woolsthorpe Manor [online]. [dostęp 17 lutego 2024]. Dostępny w internecie: www.nationaltrust.org.uk/visit/nottinghamshire-lincolnshire/woolsthorpe-manor
wos/gma/: Płaszcz koronacyjny Stanisława Augusta Poniatowskiego odzyskał świetność [online]. PAP, 10 listopada 2015 [dostęp 23 lutego 2024]. Dostępny w internecie: https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C429398%-2Cplaszcz-koronacyjny-stanislawa-augusta-poniatowskiego-odzyskal-swietnosc.html
Współpraca między Zamkiem Królewskim na Wawelu a Zespołem do Badań nad Dworami i Elitami Władzy [online]. Uniwersytet Śląski w Katowicach, 23 lutego 2024 [dostęp 23 lutego 2024]. Dostępny w internecie: https://us.edu.pl/instytut/ih/2024/02/23/wspolpracamiedzy-zamkiem-krolewskim-na-wawelu-a-zespolemdo-badan-nad-dworami-i-elitami-wladzy/
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Richard Butterwick-Pawlikowski
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
See more at Copyright & Licensing tab.
