Identyfikacja tematów na *-(j)ū w materiale polskim i słowiańskim

Autor

  • Paweł Janczulewicz Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

DOI:

https://doi.org/10.12797/LV.15.2020.29.13

Słowa kluczowe:

język prasłowiański, collectiva, substytucja sufiksów

Abstrakt

Identification of *-(j)ū-stems in polish and slavic material

The paper discusses the question of the substitution of the stem suffix *-ъv- for the suffix *-ъka, which converts words from the *-(j)ū- to the *-a-declension, as well as the problem of identification of original *-(j)ū-stems. An analysis of Polish and Slavic material leads to the conclusion that a part of nouns that are commonly regarded as *-(j)ū-stems have in fact a different origin: some can be derived from collective nouns in *-va (still productive in East Slavic), e.g. *kuropъtva, *plotva, *ǫtva, and a part have probably been extended with an unmotivated labial element -v- which has the appearance of a relic of a *-ū-stem, but appears most commonly after roots that end in a velar consonant or a spirant-stop sequence. The paper argues against the hypothesis about late (Proto-)Slavic activization of *-ū-stems and proposes instead that a part of this class had been eliminated at a prehistoric stage, depending on the quality of the stem consonant.

Pobrania

Brak dostęþnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Arumaa P., 1985, Urslavische Grammatik, t. 3: Formenlehre, Heidelberg.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Babik Z., 2001, Najstarsza warstwa nazewnicza na ziemiach polskich (w granicach wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny), Kraków.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Babik Z., 2017, Glosa czy nazwa terenowa? O dwóch dyskusyjnych miejscach XV-wiecznych ksiąg ziemskich, „Język Polski” XCVII, s. 49–58.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bernstein S., 1985, Zarys gramatyki porównawczej języków słowiańskich. Alternacje, tematy imienne, tłum. J. Wawrzyńczyk, Warszawa.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Boryś W., 1974, Deminutywa typu „brzemiączko”, „ramiączko”, „Język Polski” LIV, s. 119–124.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Braune W., 2004, Althochdeutsche Grammatik I. Laut- und Formenlehre, Tübingen.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Derksen R., 2008, Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon, Leiden – Boston.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

ESBM: V.U. Martynaŭ (red.), Ètymalagìčny sloŭnìk belaruskaj movy, t. 1–, Minsk 1978–.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

ESSJ: O.N. Trubačev (red.), Ètimologičeskij slovar’ slavânskih âzykov. Praslavânskij leksičeskij fond, t. 1–, Moskva 1974–.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Gebauer J., Slovník staročeský, t. II: [K–N], wyd. 2, Praha 1970.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Hrin: B. Hrinčenko, Slovar’ ukraïns’koï movy, t. I–IV, Kiïv 1907–1908.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

KartXVII–XVIII: Kartoteka Słownika języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII w., w Zakładzie Językoznawstwa PAN w Warszawie, [on-line:] https://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/20029.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kroonen G., 2013, Etymological Dictionary of Proto-Germanic, Leiden – Boston.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Loma A., 1994, Osamnaest vekova u tri slova: toponim „Niš” kao živi spomenik prošlosti, [w:] N. Bogdanović (red.), U svetlu carskih gradova, Niš, s. 7–26.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Miklosich F., 1865, Lexicon Palaeoslovenico-Graeco-Latinum, Vindobona.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Mól H., 1990, Gewässernamen im Flußgebiet des Wieprz, Stuttgart.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

NMPol: K. Rymut (red.), Nazwy miejscowe Polski. Historia, pochodzenie, zmiany, t. I–, Kraków 1996–.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Nosovič I.I., 1870, Slovar’ belarusskogo narečiâ, Sanktpeterburg.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

OLA-ls 2: J. Basara (red.), Obščeslavânskij lingvističeskij atlas. Seriâ leksiko-slovoobrazovatel’naja, t. 2: Životnovodstvo, Warszawa 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

OLA-ls 4: A. Ferenčiková (red.), Obščeslavânskij lingvističeskij atlas. Seriâ leksiko-slovoobrazovatel’naja, t. 4: Sel‘skoe hozâjstvo, Bratislava 2012.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Pronk-Tiethoff S., 2013, The Germanic Loanwords in Proto-Slavic, Amsterdam – New York.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Rieger J., 1989/1990, Polska nazwa wodna „Giełczew” i jej południowosłowiańskie odpowiedniki, „Makedonski jazik” XL/XLI, s. 483–485.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Schuster-Šewc H., 1978–1989, Historisch-etymologisches Wörterbuch der ober- und niedersorbischen Sprache, Bautzen.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

SDJ: P.I. Avanesov (red.), Slovar’ drevnerusskogo âzyka (XI–XIV vv.), t. I–, Moskva 1988–.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

SEBań: A. Bańkowski, Etymologiczny słownik języka polskiego, t. 1–2, Warszawa 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

SEBor: W. Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

SEJDP: K. Polański, Słownik etymologiczny języka Drzewian połabskich, z. 1–6, Wrocław – Warszawa – Kraków 1962–1994 [z. 1 wspólnie z T. Lehrem-Spławińskim].
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

SEK: W. Boryś, H. Popowska-Taborska, Słownik etymologiczny kaszubszczyzny, t. I–VI, Warszawa 1994–2010.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

SESł: F. Sławski, Słownik etymologiczny języka polskiego, t. I–V, Kraków 1952–1982.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Smoczyński W., 2018, Lithuanian Etymological Dictionary, Berlin.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Snoj M., 2016, Slovenski etimološki slovar, Ljubljana.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

SPsł: F. Sławski (red.), Słownik prasłowiański, t. I–VIII, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1974–2001.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

SPXVI: Słownik polszczyzny XVI wieku, t. I–IV, red. komitet redakcyjny, t. V–XVII, red. M.R. Mayenowa, t. XVIII–XXXIV, red. F. Pepłowski, t. XXXV–XXXVI, red. K. Mrowcewicz, P. Potoniec, Wrocław – Warszawa – Kraków 1966–2012.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

SRNG: F.P. Filin (red.), Slovar’ russkih narodnyh govorov, t. I–, Moskva 1965–.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

SStp: S. Urbańczyk (red.), Słownik staropolski, t. I–XI, Warszawa 1953–2002.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tomaszewski A., 1930, Gwara Łopienna i okolicy w północnej Wielkopolsce, Kraków.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Toporov V.N., 1980, Prusskij âzyk. Slovar’ I–K, Moskva.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Vaillant A., 1958, Grammaire comparée des langues slaves, t. 2: Morphologie, Lyon – Paris.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Vasmer: M. Fasmer, Ètimologičeskij slovar’ russkogo âzyka, t. I–IV, Moskva 1986–1987.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Vlajić-Popović J., 2009, Proto-Slavic *koty, -ъve ‘Anchor’, ‘Cat’ or Something Else?, [w:] I. Janyšková, H. Karlíková (red.), Studia etymologica Brunensia, t. 6, Praha, s. 377–388.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Witczak K.T., 1998, Dwa terminy prasłowiańskie w ujęciu diachronicznym (1. *zъly > > *zъlъva ‘szwagierka, siostra męża’, 2. *plo ‘otwarta przestrzeń wodna), „Slavia Occidentalis” 55, s. 133–138.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Pobrania

Opublikowane

2020-05-16

Jak cytować

Janczulewicz, P. (2020) „Identyfikacja tematów na *-(j)ū w materiale polskim i słowiańskim”, LingVaria, 15(1(29), s. 201–212. doi: 10.12797/LV.15.2020.29.13.

Numer

Dział

Słowiańszczyzna