Dwujęzyczność polsko-obca w Polsce i poza jej granicami. Rozwój i perspektywy badań
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.09.2014.17.12Słowa kluczowe:
bilingwizm, wielojęzyczność, język polski, język mniejszości narodowej, język mniejszości etnicznej, język zbiorowości polskiej poza Polską, historia języka polskiegoAbstrakt
Polish-foreign bilingualism in Poland and outside of it. Research development and perspectives
The paper summarizes research on Polish-foreign bilingualism in Poland and outside of its borders. It takes various works into account, regardless of whether their authors place bilingualism in the centre of their research interests, or only mention it in the background of considerations on the use of Polish in the given national or ethnic minority. Apart from works on modern Polish-foreign bilingualism, the author discusses research into bi- and multilingualism in Polish linguistic history. Particular attention is given to the Polish-French bilingualism of Polish romantic authors of the 19th century. The final part of the paper reviews the methodology of research into bilingualism, especially those methods that extend beyond the analysis of linguistic contacts, and combine research into bilingualism with cultural, anthropological and humanistic linguistics. The paper closes with remarks on the perspectives of research on bi- and multilingualism in Poland.
Pobrania
Bibliografia
Bartmiński J., 2007, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin.
Błasiak M., 2011, Dwujęzyczność i ponglish. Zjawiska językowo-kulturowe polskiej emigracji w Wielkiej Brytanii, Kraków.
Borawski S., 2000, Wprowadzenie do historii języka polskiego. Zagadnienia historiozoficzne, Warszawa.
Brzezina M., 1986, Polszczyzna Żydów, Warszawa–Kraków.
Brzezina M., 1989, Polszczyzna Niemców, Warszawa–Kraków.
Chruszczewski P.P., 2011, Językoznawstwo antropologiczne. Zadania i metody, Wrocław.
Cieszyńska J., 2006, Dwujęzyczność, dwukulturowość – przekleństwo czy bogactwo? O poszukiwaniu tożsamości Polaków w Austrii, Kraków.
Cockiewicz W., 2013, Jak uporządkować terminologiczny chaos w glottodydaktyce i po co?, „LingVaria” VIII, nr 1, s. 201–213.
Czykwin E., Misiejuk D., 2002, Dwujęzyczność i dwukulturowość w perspektywie psychopedagogicznej, Białystok.
Dąbrowska A., Miodunka W., Pawłowski A., 2012, Wyzwania polskiej polityki językowej za granicą: kontekst, cele, środki i grupy odbiorcze, Warszawa.
Dębski R., 2009, Dwujęzyczność angielsko-polska w Australii. Języki mniejszościowe w dobie globalizacji i informatyzacji, Kraków.
Domagała-Zyśk E., 2013, Wielojęzyczni. Studenci niesłyszący i słabosłyszący w procesie uczenia się i nauczania języków obcych, Lublin.
Dubisz S. (red.), 1997a, Język polski poza granicami kraju, Opole.
Dubisz S., 1997b, Język polski poza granicami kraju – próba charakterystyki kontrastowej, [w:] idem (red.), Język polski poza granicami kraju, Opole, s. 324–376.
Dubisz S., Stąpor I. (red.), 2008, Wielojęzyczność. Kontakty językowe w rozwoju kultur słowiańskich, Pułtusk.
Dubisz S., 2009, Dzieje języka polskiego jako problem badawczy w pracy historyka języka, „Poradnik Językowy” z. 3, s. 19–34.
Dzierżawin K., 2009, Bilingwizm polsko-ukraiński. Badania wśród ukraińskiej młodzieży uczącej się w Przemyślu, „Kijowskie Studia Polonistyczne”, Kijów.
EJO: K. Polański (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław 1999.
EJP: S. Urbańczyk (red.), Encyklopedia języka polskiego, Wrocław 1994.
Frankl V.E., 2010, Wola sensu. Założenia i zastosowanie logoterapii, Warszawa.
Głowiński M., 1986, Wstęp, [w:] J. Tuwim, Wiersze wybrane, wyd. IV, BN I nr 184, Wrocław, s. VII–VIII.
Greń Z., 2000, Śląsk Cieszyński. Dziedzictwo językowe, Warszawa.
Greń Z., 2008, Wielojęzyczność w Wielkim Księstwie Cieszyńskim, [w:] S. Dubisz, I. Stąpor (red.), Wielojęzyczność. Kontakty językowe w rozwoju kultur słowiańskich, Pułtusk, s. 241–265.
Greń Z., 2012, Parametry socjolingwistyczne w badaniach językowych na pograniczu, [w:] H. Kurek (red.), Języki słowiańskie w ujęciu socjolingwistycznym, Kraków.
Grosjean F., 1989, The Bilingual as a Person, [w:] R. Titone (red.), On the Bilingual Person, Ottawa, s. 35–54.
Gruchała J.S., Kurek H. (red.), 2010, Silva rerum philologicarum. Studia ofiarowane Profesor Marii Strycharskiej-Brzezinie z okazji Jej jubileuszu, Kraków.
Guillermo-Sajdak M., 2009, Pomiędzy językami hiszpańskim, francuskim, angielskim i polskim.
Psychologiczne aspekty wielojęzyczności, [w:] W.T. Miodunka (red.), Nowa generacja w glottodydaktyce polonistycznej, Kraków, s. 17–48.
Harris R.Mcl., Smolicz J., 1984, Australijczycy polskiego pochodzenia. Studium adaptacji i asymilacji młodego pokolenia, Wrocław.
Jakobson R., 1989, Wspólny język lingwistów i antropologów, [w:] idem, W poszukiwaniu istoty języka. Wybór pism, M.R. Mayenowa (red.), t. I, Warszawa, s. 471–489.
Kainacher K., 2007, Dziecko w środowisku dwujęzycznym i jego komunikacja międzykulturowa, Kraków.
Kajtoch W., 1999, Języki mniejszości narodowych w Polsce, [w:] W. Pisarek (red.), Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, Kraków, s. 279–305.
Kłoskowska A., 2005, Kultury narodowe u korzeni, Warszawa.
Korendo M., 2009, Jak dzieci niesłyszące czytają teksty podręczników szkolnych?, Kraków.
Kowalcze K., 2009, Bilingwizm w sytuacji komunikacyjnej wyrażania emocji. Studium przypadków dwujęzyczności polsko-włoskiej, [w:] W.T. Miodunka (red.), Nowa generacja w glottodydaktyce polonistycznej, Kraków, s. 49–84.
Laskowski R., 2009, Język w zagrożeniu. Przyswajanie języka polskiego w warunkach polsko-szwedzkiego bilingwizmu, Kraków.
Laskowski R., 2013, Język a tożsamość etniczna. Kształtowanie się poczucia narodowego młodej polskiej diaspory w warunkach wielokulturowości, „LingVaria” VIII, nr 2, s. 77–93.
Ligara B., 1987, Galicyzmy leksykalne w listach Zygmunta Krasińskiego na tle wpływów francuskich w polszczyźnie XIX wieku. Studium bilingwizmu polsko-francuskiego, Kraków.
Ligara B., 2010, Bilingwizm polsko-francuski Adama Mickiewicza. W stronę antropologii lingwistycznej, „LingVaria” V, nr 2, s. 141–170.
Ligara B., 2011, Dwujęzyczność twórców literatury polskiej jako problem badawczy historii języka, „LingVaria” VI, nr 1, s. 165–178.
Lipińska E., 2003, Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności, Kraków.
Michalewska M.T., 1991, Polszczyzna osób bilingwalnych w Zagłębiu Ruhry w sytuacji oficjalnej, Kraków.
Miodunka W., 1990a, Język a identyfikacja kulturowa i etniczna. Studium kształtowania się tożsamości rodzeństwa należącego do drugiego pokolenia Polonii australijskiej, [w:] idem (red.), Język polski w świecie. Zbiór studiów, Warszawa–Kraków, s. 105–125.
Miodunka W. (red.), 1990b, Język polski w świecie. Zbiór studiów, Warszawa–Kraków.
Miodunka W.T., 2003, Bilingwizm polsko-portugalski w Brazylii. W stronę lingwistyki humanistycznej, Kraków.
Miodunka W.T., 2010a, Dwujęzyczność, walencja kulturowa i tożsamość (e)migracji polskiej w świecie, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXVI, s. 51–71.
Miodunka W.T., 2010b, O obecność w historii języka polskiego studiów nad polszczyzną mniejszości narodowych i grup etnicznych. Jubileusz prof. Marii Strycharskiej-Brzeziny, „LingVaria” V, nr 2, s. 267–277.
Miodunka W.T., 2011, Między etniczno-genealogicznym a kulturowym rozumieniem narodu. O potrzebie historycznojęzykowych badań polszczyzny jako języka obcego i drugiego, „LingVaria” VI, nr 1, s. 179–204.
Miodunka W.T., 2013a, Jakość polszczyzny używanej przez cudzoziemców. Metody analizy jakości na materiale egzaminów certyfikatowych z języka polskiego jako obcego w roku 2011, „Poradnik Językowy” z. 1, s. 53–68.
Miodunka W.T., 2013b, O definiowaniu języków ojczystego i obcego oraz o „terminologicznym chaosie” w glottodydaktyce – polemicznie, „LingVaria” VIII, nr 2, s. 275–283.
Muryc J. (red.), 2012, Církevní diskurz v širším společensko-historickém kontextu českého Těšínska, Ostrava.
Pisarek W. (red.), 1999, Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, Kraków.
Prieur J.-M., 2006, Des écrivains en contact de langues, „Études de Linguistique Appliquée” nr 144, s. 485–492.
Reczek J., 1989, Języki w dawnej Rzeczypospolitej, „Język Polski” z. 1–2, s. 19–28.
Reczek J., 1994, Języki w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, [w:] EJP, Wrocław, s. 139–146.
Schlottmann M., 1995, Wpływ czynników pozajęzykowych na nabywanie języka drugiego (niemieckiego) na przykładzie polskich emigrantów w Niemczech, „Przegląd Polonijny” XVIII, z. 2, s. 41–57.
Sękowska E., 2000, Nurt antropologiczno-kulturowy we współczesnym polskim językoznawstwie, „Poradnik Językowy” z. 6, s. 11–20.
Sękowska E., 2010, Język emigracji polskiej w świecie. Bilans i perspektywy badawcze, Kraków.
Smułkowa E., 1990, Problematyka badawcza polsko-białorusko-litewskiego pogranicza językowego, [w:] J. Rieger (red.), Studia nad polszczyzną kresową, t. V, Warszawa, s. 151–164.
Strycharska-Brzezina M., 2009, Socjostylistyka a dzieje literatury polskiej. Studia nad stylizacją językową w utworach literackich, Kraków.
Urbanek M., 2004, Tuwim, Wrocław.
Warchoł-Schlottmann M., 1996, Język polski w Niemczech – perspektywy zachowania języka etnicznego u najnowszej emigracji, „Przegląd Polonijny” XXII, z. 3, s. 31–50.
Wierzbicka A., 1990, Podwójne życie człowieka dwujęzycznego, [w:] W. Miodunka (red.), Język polski w świecie, Warszawa–Kraków, s. 71−104.
Wróblewska-Pawlak K., 2004, Język – tożsamość – imigracja. O strategiach adaptacyjnych Polaków zamieszkałych we Francji w latach osiemdziesiątych XX wieku, Warszawa.
Wyderka B., 2011, O konieczności nowej syntezy dziejów języków na Śląsku, [w:] B. Dunaj, M. Rak (red.), Badania historycznojęzykowe. Stan, metodologia, perspektywy, Kraków, s. 387−395.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
