Rosyjskie липа, липовый i polskie lipa, lipny

Autor

  • Mirosław Skarżyński Uniwersytet Jagielloński, Kraków

DOI:

https://doi.org/10.12797/LV.10.2015.19.13

Słowa kluczowe:

etymologia, zapożyczenia, język złodziejski, język polski, język rosyjski

Abstrakt

Russian липа, липовый ‘counterfeit’ and Polish lipa, lipny ‘false’

The paper debates the interpretation of the etymology of Polish lipa ‘something untrue’ given by A. Bańkowski in his Etymologiczny słownik języka polskiego ‘Etymological dictionary of Polish’. Based on Russian and Polish lexicographical data, the author describes the rise of the Russian noun липа as a derivative from the older adjective липовый ‘false, counterfeit’ in the thieves’ slang of the 19th century, and subsequently its path into colloquial Russian. The word lipa was borrowed into Polish in the second half of the 19th century in the meaning ‘fake passport, document’, also ‘something counterfeit’. It first appeared in the slang of Polish thieves, then penetrated into the dialect of Warsaw, and eventually into colloquial Polish where it is used as a polysemous word, and became the base for the also polysemous derivative adjective lipny.

Pobrania

Brak dostęþnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

BTSRJa:D.M. Ušakov, Bolʹšoj tolkovyj slovarʹ sovremennogo russkogo âzyka, Moskva 1935–1940.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

BTSRJaKuz: Bolʹšoj tolkovyj slovarʹ russkogo âzyka. Gl. red. S.A. Kuznecov, Sankt Peterburg 1998/2009, on-line: gramota.ru/slovari/dic/.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Doroszewicz W.M., 1903, = V.M. Doroševič, Sahalin. Katorga. Ûžno-Sahalinsk 2005.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Estreicher K., 1903, Szwargot więzienny. Zestawił…, Kraków.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

I-ESSRJa: P.Â. Černyh, Istoriko-etimologičeskij slovarʹ sovremennogo russkogo âzyka, t. 1, Moskva 1993/31999.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Koszko A.F., 1926–1927, = A.F. Koško, Sredi ubijc i grabitelej. Vospominaniâ byvšego načalʹnika moskovskoj sysknoj policii, Paryż.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kriestowski W., 1864, = В.В. Krestovskiй, Peterburgskie truщobы, Moskva 2011.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kuricyn W., 1906, = В.В. Kuricyn, Tomskie truŝoby, Moskva 2012.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Kurka A., 1907, Słownik mowy złodziejskiej, Lwów.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Michalski H., Morawski J., 1971, Słownik gwary więziennej, Departament Szkolenia i Wydawnictw MSW, [Warszawa] 1971.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

NKJP: Narodowy Korpus Języka Polskiego, on-line: http://nkjp.pl/, dostęp 10 IX 2014.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

NKRJa: Nacionalʹnyj korpus russkogo âzyka, on-line: www.ruscorpora.ru/. dostęp 10 IX 2014.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Płucer-Sarno on-line: A.Û.Plucer-Sarno, Istoriâ slovarej russkogo vorovskogo argo. Častʹ 1. Kak vorovatʹ vorovskie slova, on-line: plutser.ru/histogy_dictionary/hargo/document.2005-04-06.3617147496, dostęp 12 IX 2014.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Popow W.M., 1912, = V.M. Popov, Slovarʹ vorovskogo i arestantskogo âzyka. Posvâ-ŝaû vsem tovariŝam-sosluživcam, činam naružnoj i sysknoj policii rossij- skoj Imperii. Pristav V. Popov, Kiev 1912.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Potapow S.M., = S.M. Potapov, Slovarʹ žargona prestupnikov (blatnaâ muzika). Sostavil po novejšym dannym…, NKVD 1927.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

SEBań: A. Bańkowski, Etymologiczny słownik języka polskiego, Warszawa 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

SGW: B. Wieczorkiewicz, Słownik gwary warszawskiej, Warszawa 1986.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Sieliszczew A.M., 1928, = A.M. Seliŝev, Âzyk revolûcionnoj epohi. Iz nablûdenij nad russkim âzykom (1917–1926), Moskva.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

SJPD: W. Doroszewski (red.), Słownik języka polskiego, Warszawa 1958–1969.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

SJPSz: M. Szymczak (red.), Słownik języka polskiego, Warszawa 1978–1981.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

SL: S.B. Linde, Słownik języka polskiego, Warszawa 1807–1815.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Smirnow N.A., 1899, = N.A. Smirnov, Slova i vyraženiâ vorovskogo âzyka, vybran-nye iz romana Vs. Krestovskogo «Peterburgskie truŝoby», „Izvestiâ Otdele-niâ russkogo âzyka i slovesnosti Imperatorskoj Akademii nauk”, Т. IV. Кн. 3., s. 1065–1087.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

SRJa 1949: S.I. Ožegov, Slovarʹ russkogo âzyka, Moskva.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

SRJaJew: A.P. Evgenʹevoj (red.), Slovarʹ russkogo âzyka. V 4-h t. Moskva 1999, on-line: http://feb-web.r/feb/mas/mas-abc/default.asp.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

STGP: K. Stępniak, Słownik tajemnych gwar przestępczych, Londyn 1993.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

SW: J. Karłowicz, A. A. Kryński, W. Niedźwiedzki (red.), Słownik języka polskiego, Warszawa 1900–1927.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

SWil: A. Zdanowicz i in., Słownik języka polskiego, t. I–II, Wilno 1861.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Tonkow W., 1930, = В. Tonkov, Opyt issledovaniâ vorovskogo âzyka, Kazan.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Trachtienbierg W.F., 1908, = V.F. Trahtenbergʺ, Blatnaâ muzyka (Žargonʺ tûrʹmy), Po materialamʺ, sobrannymʺ vʺ peresilʹnyhʺ tûrʹmahʺ: Peterburgskoj, Mo-skovskoj („Butyrki”), Vilenskoj, Varšavskoj, Kievskoj i Odesskoj; vʺ tûrʹmahʺ: vʺ „Krestahʺ”, vʺ „DomҌ predvaritelʹnogo zaklûčeniâ”, vʺ „Derâbinskihʺ kazar-mahʺ” (Peterburgʺ), vʺ „Kamenŝikahʺ” (Moskva). Podʺ redakciej i sʺ predislo-viemʺ professora I.A. Boduènʺ-de-Kurtenè, S-Peterburgʺ.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

TSŻWJa: В. Dalʹ, Tolkovyj slovarʹ živogo velikorusskogo âzyka, Sankt Peterburg 1861–1868/ 21880–1884.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Ułaszyn H., 1913/2009, Przyczynki leksykalne 1. Gwara złodziejska z około roku 1840, „Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie” t. VI. Przedr. w: idem, Studia onomastyczne i socjolingwistyczne. Wstęp i dobór tekstów M. Skarżyński i B. Walczak, „Klasycy Nauki Poznańskiej” t. 41, Poznań, s. 46–61.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Ułaszyn H., 1938/2009, Przyczynki leksykalne 2. Trzy gwary uczniowskie: Wielkopolska, Królewiacka i Galicyjska, (w:) idem, Studia onomastyczne…, s. 62–114.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Ułaszyn H., 1951, Język złodziejski. La langue des voleurs, Łódź.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

USJP: S. Dubisz (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego, t. 1–4, Warszawa 2003.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Pobrania

Opublikowane

2015-03-01

Jak cytować

Skarżyński, M. . (2015) „Rosyjskie липа, липовый i polskie lipa, lipny”, LingVaria, 10(19), s. 195–204. doi: 10.12797/LV.10.2015.19.13.

Numer

Dział

Etymologia