O dwukropku w dawnym piśmiennictwie użytkowym (na przykładzie traktatów stawiarskich Olbrychta Strumieńskiego i Stanisława Strojnowskiego)

Autor

DOI:

https://doi.org/10.12797/LV.13.2018.26.10

Słowa kluczowe:

interpunkcja polska, piśmiennictwo użytkowe, traktaty stawiarskie, Olbrycht Strumieński, Stanisław Strojnowski

Abstrakt

On the Use of Colon in Old Utalitarian Literature (Using the Example of Olbrycht Strumieński and Stanisław Strojnowski’s Treatises on Ponds)
The aim of this paper is to present a description of the appearance of the colon with respect to its lexical and syntactic surroundings. Following the example of the authors of prescriptive works on punctuation, attention has been paid to both right- and left-hand context in which the colon is used. Also, examples in which the colon is the only indicator of the relation between segments of the text, have been made note of. The analysis is based on works by Olbrycht Strumieński (1573) and Stanisław Strojnowski (1609, 1636) which represent utalitarian literature, devoted to the problems of pond management.

Pobrania

Brak dostęþnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Źródła

Strojnowski S., 1609, Opisanie porządku stawowego, Kraków [przedr. w: Z. Gawarecki, A. Kohn, Polskie stawowe gospodarstwo, Warszawa 1861, s. 303–365].

Strojnowski S., 1636, Opisanie porządku stawowego, Kraków, [on-line:] www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=48910.

Strumieński O., 1573, O sprawie, sypaniu, wymierzaniu i rybieniu stawów, Kraków.

Literatura

Bergerówna J., 1933, Z dziejów książki gospodarczej w Polsce XVI w. Studium o Anzelmie Gostomskim, „Archiwum Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Dział 2 Historyczno-Filozoficzny”, t. 14, z. 1, Lwów.

Biniewicz J., 2011, Rodzenie się polskiego dyskursu naukowego. Pragmatyka, struktura i język traktatu Olbrychta Strumieńskiego O sprawie, sypaniu, wymierzaniu i rybieniu stawów, [w:] D. Ostaszewska, J. Przyklenk (red.), Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 4: Gatunek a komunikacja społeczna, Katowice, s. 111–122.

Bohdanowicz-Dworzecki J., 1824, Grammatyka języka polskiego, wyd. 2, Wilno.

BP: Bibliografia polska Karola Estreichera, cz. III, t. 29, wyd. S. Estreicher, Kraków 1933.

Czajkowski J., 1853, Grammatyka języka polskiego. Zawiera: 1. Naukę rozbioru. 2. Naukę słoworodu i pisowni. 3. Naukę składni, wyd. 2, Warszawa.

DDP: Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku, t. 1: Małopolska, cz. 1: Wiek XV–XVI, red. A. Kawecka-Gryczowa, Wrocław 1983; cz. 2: Wiek XVII–XVIII, vol. 1–2, red. J. Pirożyński, Kraków 2000; t. 3, cz. 1: Wielkopolska, red. A. Kawecka-Gryczowa, Wrocław 1977; cz. 2: Mazowsze z Podlasiem, red. K. Korotajowa, Wrocław 2001; t. 4: Pomorze, red. A. Kawecka-Gryczowa, K. Korotajowa, Wrocław 1962; z. 5: Wielkie Księstwo Litewskie, red. A. Kawecka-Gryczowa, Wrocław 1959; z. 6: Małopolska – Ziemie Ruskie, red. A. Kawecka-Gryczowa, Wrocław 1960.

Furmanik S., 1956, O interpunkcji w drukach staropolskich, „Pamiętnik Literacki” XLVI, s. 426–468.

Gawarecki Z., Kohn A., 1861, Polskie stawowe gospodarstwo, Warszawa.

Godyń J., 2009a, Retoryka w pieśni pasyjnej Władysława z Gielniowa, Psałterzu floriańskim i Kazaniach tzw. świętokrzyskich (funkcje średniowiecznej interpunkcji), [w:] idem, Studia historycznojęzykowe, edytorskie, kulturalnojęzykowe, „Biblioteka LingVariów”, t. 4, Kraków, s. 217–231.

Godyń J., 2009b, Studia historycznojęzykowe, edytorskie, kulturalnojęzykowe, „Biblioteka LingVariów”, t. 4, Kraków.

Gruszczyński S., 1861, Nauka o zdaniu zawierająca rozbiór zdania pojedyńczego, złożonego i okresu, oraz prawideł szyku, ułożona na klasy średnie gimnazyów i szkół realnych, tudzież dla seminaryów nauczycielskich i wyższych szkół żeńskich, Poznań.

Inglot S., Nyrek A., 1960, Jana Dubraviusa i Olbrychta Strumieńskiego dzieła o gospodarce rybnej. Studium porównawcze, [w:] E. i K. Maleczyńscy (red.), Studia z dziejów polskich i czechosłowackich, t. 1, Wrocław, s. 249–282.

Jodłowski S., 1935, Zasady interpunkcji. Prawidła, przykłady, wyjaśnienia, uzasadnienia, Lwów – Warszawa.

Jodłowski S., 1976, Podstawy polskiej składni, Warszawa.

Kalicki T., 1965, Z zagadnień składni retorycznej, „Zeszyty Naukowe UJ”, „Prace Językoznawcze” nr 15, s. 211–254.

Kopczyński O., 1780, Grammatyka dla szkół narodowych na klassę II, [Warszawa].

Krasiński A., 1837, Grammatyka polska dla dzieci krótko zebrana, Wilno – Warszawa.

Krasnowolski A., 1897, Systematyczna składnia języka polskiego, Warszawa.

Krasnowolski A., 1898, Składnia języka polskiego (mniejsza), Warszawa.

Królikowski J., 1826, Proste zasady stylu polskiego rozmaitemi postrzeżeniami względem języka, dla użytku jasno, zwięźle, poprawnie, gładko i szczerze po polsku pisać chcących, praktycznie w przykładach okazane a wzorami rozmaitego toku i sposobu pisania, nauką o listach, wykładem pewnej liczby synonimów i kilku rozprawkami o języku, tudzież wyjaśnieniem pisowni dopełnione, Poznań – Bydgoszcz.

Kucharzewski F., 1897, Przedmowa, [w:] Olbrychta Strumieńskiego O sprawie, sypaniu, wymierzaniu i rybieniu stawów 1573, wyd. idem, „Biblioteka Pisarzów Polskich”, nr 35, Kraków, s. III–V.

Kudasiewicz A., 1863, Kurs trzeci nauki języka polskiego zawierający ortografiję i składnię, Warszawa.

Kurhanowicz T., 1852, Składnia i pisownia języka polskiego […], do użycia szkolnego zastosowana i przez najwyższą władzę edukacyjną dla zakładów naukowych okręgu naukowego warszawskiego przeznaczona, Warszawa.

Łagowski F., 1895, O znakach pisarskich, Warszawa.

Łopaciński H., 1902, Przyczynek do historyi plagiatów w piśmiennictwie polskim. – Kto był autorem „Bylicy Świętojańskiej”?, „Pamiętnik Literacki” I, s. 265–275.

Mecherzyński K., 1841, Prawidła pisania, Kraków.

Mika T., 2012, „Kazania świętokrzyskie” – od rękopisu do zrozumienia tekstu, Poznań.

Nagnajewicz M., 1979, Wyrażenia usprawiedliwione przez Cycerona za pomocą leksykalnych i składniowych wariantów parentezy ut ita dicam, „Roczniki Humanistyczne” XXVII, z. 6, s. 25–54.

Podracki J., 2007, Konstrukcje złożone w gramatykach języka polskiego (rys historyczny), Warszawa.

Podracki J., 2016, Status interpunkcji w dawnych podręcznikach gramatyki języka polskiego, „Poradnik Językowy” nr 4, s. 19–30.

PSB: Polski słownik biograficzny, t. I–XLVII, Kraków 1935–2011.

Sosnowski R., Tylus P., 2010, Co mówią stare rękopisy, Kraków.

Tutak K., 2013, O dedykacjach w drukach polskich XVI i XVII w. (grafia i interpunkcja), „Biblioteka LingVariów”, t. 16, Kraków.

Tutak K., 2017a, Funkcje dwukropka w polskich opracowaniach normatywnych dotyczących interpunkcji (1770–1935), „LingVaria” nr 2 (24), s. 135–149, [on-line:] https://doi.org/10.12797/LV.12.2017.24.08.

Tutak K., 2017b, Tekstowe funkcje dwukropka – na przykładzie Dziejów w Koronie Polskiej Łukasza Górnickiego, „LingVaria” nr 1 (23), s. 133–149, [on-line:] https://doi.org/10.12797/LV.12.2017.23.09.

Wierzbicka A., 1966, System składniowo-stylistyczny prozy polskiego renesansu, „Historia i Teoria Literatury. Studia, Teoria Literatury”, nr 5, Warszawa, s. 7–278.

Opublikowane

2018-11-16

Jak cytować

Tutak, K. (2018) „O dwukropku w dawnym piśmiennictwie użytkowym (na przykładzie traktatów stawiarskich Olbrychta Strumieńskiego i Stanisława Strojnowskiego)”, LingVaria, 13(26), s. 141–155. doi: 10.12797/LV.13.2018.26.10.

Numer

Dział

Z dziejów pisowni polskiej