Gość czy obcy? Od przekazu ewangelicznego (Mt 25, 31–46) do polskich przekładów biblijnych. Problemy ekwiwalencji

Autor

DOI:

https://doi.org/10.12797/LV.12.2017.24.05

Słowa kluczowe:

kategoria ‘obcego’, Biblia, polskie przekłady Biblii, ekwiwalencja przekładowa

Abstrakt

Guest or Foreigner? From the Evangelical Message (Mt 25, 31-46) to the Polish Translations of the Bible. Problems of Equivalence
The paper tries to draw attention to problems related to accurate conveyance in translation of certain forms and ideas contained in the Bible. It focuses on a fragment of the parable of the final judgment from the Gospel of St. Matthew (Mt 25, 31–46) which speaks about acts of love towards neighbours. Besides the evangelical command to care for the hungry, thirsty, naked, sick, and imprisoned, it contains an order to accept a FOREIGNER, described in the Greek and Latin text of the Bible as ksénos and hospes, respectively. The first goal of this paper is to attempt a reconstruction of the linguistic and cultural context in which those names for the FOREIGNER were used. The second, essential, goal is to philologically evaluate a collection of native equivalents of those foreign words which appear in 34 Polish translations of the Gospel of St. Matthew, from Old Polish to newer and contemporary renderings. The remarks presented in the paper are philological in nature and primarily refer to linguistic descriptive procedures, with a necessary utilization of certain findings in the fields of exegesis and Biblical hermenutics.

Pobrania

Brak dostęþnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Skróty
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Teksty biblijne – podstawa grecka i łacińska
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

NTgr: Novum Testamentum Graece et Latine, red. E. i E. Nestle, B. i K. Aland, Stuttgart 1984.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Vlg: Biblia Sacra iuxta Vulgatam versionem, red. R. Gryson, Stuttgart 1994.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Teksty biblijne – przekłady polskie (układ chronologiczny)
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

MtMurz: Ewangelia wedle Mateusza świętego na polski przełożona i objaśniona, tłum. S. Murzynowski, Królewiec 1551, edycja i oprac. I. Winiarska-Górska, [on-line:] https://ewangelie.uw.edu.pl/teksty.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

NTSzarf: Nowy Testament polskim językiem wyłożony, Kraków 1556, edycja i oprac. Sz. Gruda, [on-line:] https://ewangelie.uw.edu.pl/teksty.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

BL: Biblia, to jest Księgi Starego i Nowego Zakonu na polski język […] nowo wyłożone, tłum. J. Leopolita, Kraków 1561, edycja i oprac. A. Kępińska, [on-line:] https://ewangelie.uw.edu.pl/teksty.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bbrz: Biblia święta. To jest Księgi Starego i Nowego Zakonu, Brześć 1563, edycja i oprac. A. Kępińska, [on-line:] https://ewangelie.uw.edu.pl/teksty.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

NTBud: Biblia. To jest księgi starego i nowego Przymierza […] na polski przełożone, tłum. Sz. Budny, Nieśwież 1570, edycja i oprac. E. Kwapień, [on-line:] https://ewangelie.uw.edu.pl/teksty.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

BBud: Biblia. To jest księgi starego i nowego Przymierza […] na polski przełożone, tłum. Sz. Budny, Nieśwież 1572, edycja i oprac. E. Kwapień, [on-line:] https://ewangelie.uw.edu.pl/teksty.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

NTCzech: Nowy Testament. To jest wszystkie pisma nowego Przymierza, tłum. M. Czechowic, Kraków 1577, edycja i oprac. A. Korycińska przy współpr. I. Winiarskiej-Górskiej, [on-line:] https://ewangelie.uw.edu.pl/teksty.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

NTWuj: Nowy Testament Pana naszego Jezusa Chrystusa, tłum. J. Wujek, Kraków 1593, edycja i oprac. I. Wiencek przy współpracy A. Kępińskiej, [on-line:] https://ewangelie.uw.edu.pl/teksty.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

BWuj: Biblia to jest Księgi Starego i Nowego Testamentu, […] na polski język znowu z pilnością przełożone […], tłum. J. Wujek, Kraków 1599, edycja i oprac. P. Pokora przy współpracy I. Winiarskiej-Górskiej, [on-line:] https://ewangelie.uw.edu.pl/teksty.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bgd: Biblia Święta. To jest Księgi Starego i Nowego Przymierza […], na polski pilnie i wiernie przetłumaczone, Gdańsk 1632.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

NTDąb1: Pismo Święte Nowego Testamentu, tłum. (z Wulgaty) i oprac. E. Dąbrowski, Poznań 1946.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

MtGryg: Ewangelie i Dzieje Apostolskie, tłum. F. Gryglewicz, Katowice 1947.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

NTKow: Pismo Święte Nowego Testamentu, tłum. S. Kowalski, Warszawa 1957.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

MtWit: Dobra Nowina według Mateusza i Marka, tłum. i oprac. W. Witwicki, Warszawa 1958.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

NTDąb2: Pismo Święte Nowego Testamentu, tłum. (z j. grec.) i oprac. E. Dąbrowski, Poznań 1960.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

BT: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych, oprac. zespół biblistów polskich pod red. benedyktynów tynieckich, Poznań 1965.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bpoz: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, w przekładzie z języków oryginalnych ze wstępami i komentarzami oprac. zespół pod red. M. Petera i M. Wolniewicza, Poznań 1973–1975.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bwar: Biblia to jest Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, nowy przekł. z j. hebr. i grec. oprac. przez Komisję Przekładu Pisma Świętego, Warszawa 1975.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

MtBrand: Ewangelia według Świętego Mateusza, tłum. R. Brandstaetter, Warszawa 1986.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

NTdyn: Nowy Testament, nowy przekł. z j. grec. na współczesny j. pol., Warszawa 1991.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

NTpar: Słowo Życia. Parafraza Nowego Testamentu we współczesnym języku polskim, Warszawa 1991.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

NTinter: Grecko-polski Nowy Testament. Wydanie interlinearne z kodami gramatycznymi, tłum. R. Popowski, M. Wojciechowski, „Prymasowska Seria Biblijna”, Warszawa 1993.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

MtBlub: Ewangelia według św. Mateusza, tłum. i oprac. J. Homerski, Lublin 1995.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

MtŚwid: Ewangelia według św. Mateusza, w nowym przekł. A. Świderkówny, Kraków 1995.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bwp: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, w przekł. z j. oryg., oprac. K. Romaniuk, Warszawa 1997.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Mtsyn: Synopsa czterech Ewangelii w nowym przekładzie polskim, tłum. i oprac. M. Wojciechowski, „Prymasowska Seria Biblijna”, Warszawa 1997.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

PNŚ: Pismo Święte w przekładzie Nowego Świata, Nadarzyn 1997.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

NTjub: Nowy Testament. Przekład na Wielki Jubileusz Roku 2000, tłum. i oprac. R. Popowski, „Prymasowska Seria Biblijna”, Warszawa 2000.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

NTekum: Pismo Święte Nowego Testamentu i Psalmy. Przekład ekumeniczny z języków oryginalnych, Warszawa 2001.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

NTpodh: Nowy Testament. Dzieje Apostolskie, Listy Apostolskie, Apokalipsa, w przekł. M.M. Torbiarz na gwarę górali skalnopodhalańskich z Zakopanego, Poznań – Zakopane-Krzeptówki 2005.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

NTewan: Nowe Przymierze. Pismo Święte Nowego Testamentu, przekł. z j. grec. A. Hannig, P. Zaremba, Poznań – Bydgoszcz 2007.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Bpaul: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem, oprac. Zespół Biblistów Polskich, Częstochowa 2008.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Mtkasz: Ewanielie na kaszëbsczi tołmaczonë, z greczi przeł. na kaszëbsczi jãzëk ò. A.R. Sikora OFM, Gduńsk 2010.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

NTepp: Nowy Testament. Ekumeniczny przekład przyjaciół, tłum. M. Czajkowski i in., Warszawa 2016.
##plugins.generic.googleScholarLinks.settings.viewInGS##

Opublikowane

2017-11-15

Jak cytować

Koziara, S. i Przybylska, R. (2017) „Gość czy obcy? Od przekazu ewangelicznego (Mt 25, 31–46) do polskich przekładów biblijnych. Problemy ekwiwalencji”, LingVaria, 12(24), s. 73–91. doi: 10.12797/LV.12.2017.24.05.

Numer

Dział

Polszczyzna historyczna