Predykaty wyższego vs. pierwszego rzędu jako problem syntaktyczny
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.19.2024.37.01Słowa kluczowe:
składnia semantyczna, predykat, predykaty pierwszego i wyższego rzędu, walencja czasownika, eksplikacja syntaktyczna, polisemiaAbstrakt
HIGHER-ORDER VS FIRST-ORDER PREDICATES AS A SYNTACTIC PROBLEM
The author considers the problems of syntactic analysis of language expressions with higher-order and first-order predicates. In the first part it is shown that there are some discrepancies in the treatment of these categories: on the one hand, in semantic syntax, and, on the other hand, in predicate logic and in categorial grammar. In the following chapters, the author analyses the disputed phenomena that can be treated in two ways, depending on whether the verb is considered a first-order or higher-order predicate. At the same time, it is stated that the valence properties of a verb depend on its lexical meaning, and, on the other hand, the definition of meaning should take into account the nature of the syntactic structure. The notion of precedent representations is suggested, i. e. constructions with a clausal actant that indicate the propositional status of the appropriate complements of the predicate.
Pobrania
Bibliografia
Apresân Û.D. (red.), 2010, Teoretičeskie problemy russkogo sintaksisa. Vzaimodejstvie grammatiki i slovarâ, Moskva.
Apresân Û.D. (red.), 2014, Aktivnyj slovarʹ russkogo âzyka, t. I: A–B, Moskva.
Bar-Hillel Y., 1953, A quasi-arithmetical notation for syntactic description, „Language” 29 (1), s. 47–58. DOI: 10.2307/410452.
Boguslavskij I.M., 1991, Lingvističeskij processor i lokativnye obstoâtelʹstva, „Voprosy âzykoznaniâ” nr 1, s. 69–78.
Bohnemeyer J., Van Valin R.D., 2017, The macro-event property and the layered structure of the clause, „Studies in Language” 41 (1), s. 142–197. DOI: 10.1075/sl.41.1.05van.
Bresnan J., Asudeh A., Toivonen I. et al., 2016, Lexical-Functional Syntax, Hoboken.
Cresswell M.J., 1979, Die Sprachen der Logik und die Logik der Sprache, Berlin – Boston. DOI: 10.1515/9783110843019.
Dik S., 1981, Functional Grammar, 3rd rev. ed., Dordrecht.
Dobaczewski A., 2002, Zjawiska percepcji wzrokowej. Studium semantyczne, Warszawa.
Foley W.A., Van Valin R.D., 1984, Functional Syntax and Universal Grammar, Cambridge.
Góra K., 2022, Predicates of Gratification in English and Polish: A Semantic-Syntactic Perspective, Berlin. DOI: 10.3726/b19810.
ISJP: M. Bańko (red.), Inny słownik języka polskiego, t. I–II, Warszawa 2000.
Karolak S., 1984, Składnia wyrażeń predykatywnych, [w:] Z. Topolińska (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Składnia, Warszawa, s. 11–212.
Karolak S., 2002, Podstawowe struktury składniowe języka polskiego, Warszawa.
Kiklewicz A., 2022, O pewnym typie rozszczepienia argumentu propozycjonalnego, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXXVIII, s. 113–133. DOI: 10.5604/01.3001.0016.2014.
Kiklewicz A., Korytkowska M., Mazurkiewicz-Sułkowska J. et al., 2019a, Zintegrowany opis semantyczno-syntaktyczny czasowników bułgarskich, polskich i rosyjskich (verba cogitandi i verba sentiendi). Część I, Warszawa.
Kiklewicz A., Korytkowska M., Mazurkiewicz-Sułkowska J. et al., 2019b, Zintegrowany opis semantyczno-syntaktyczny czasowników bułgarskich, polskich i rosyjskich (verba cogitandi i verba sentiendi). Część II.2. Verba sentiendi, Warszawa.
Kleene S.C., 1967, Mathematical Logic, Mineola.
Korytkowska M., 1992, Typy pozycji predykatowo-argumentowych, Warszawa, „Gramatyka konfrontatywna bułgarsko-polska” 5.
Kutschera F. von, 1975, Sprachphilosophie, München.
Lakoff G., 1977, Linguistic Gestalts, „Papers from the Thirteenth Regional Meeting Chicago Linguistic Society” 13, s. 236–287.
Lambek J., 1958, The mathematics of sentence structure, „American Mathematical Monthly” 65 (3), s. 154–170.
Lambek J., Scott P.J., 1986, Introduction to Higher Order Categorical Logic, Cambridge.
Melʹčuk I.A., 1995, Russkij âzyk v modeli “smysl – tekst”, Moskva – Vena.
Melʹčuk I.A., 2012, Âzyk: ot smysla k tekstu, Moskva.
Melʹčuk I.A., Žolkovskij A.K., 1984, Tolkovo-kombinatornyj slovarʹ sovremennogo russkogo âzyka. Opyt semantiko-sintaksičeskogo opisaniâ russkoj leksiki, Wiena.
Mędak S., 2005, Praktyczny słownik łączliwości składniowej czasowników polskich, Kraków.
Mishoe M., Montgomery M., 1994, The pragmatics of multiple modal variation in North and South Carolina, „American Speech” 69 (1), s. 3–29. DOI: 10.2307/455947.
Morin C., 2021, Double modals in Scots: A speaker’s choice hypothesis, [w:] L. Baranzini, L. de Saussure (red.), Aspects of Tenses, Modality, and Evidentiality, Leiden, s. 165–182, „Cahiers Chronos” 31. DOI: 10.1163/9789004468184_009.
Mustajoki A., 2007, From meaning to form: An alternative model of functional syntax, „Russian Language Journal” 57, s. 3–28.
NKJP: Narodowy Korpus Języka Polskiego, [on-line:] https://nkjp.pl.
Nowak T., 2008, Składnia czasownika ARGUMENTOWAĆ w perspektywie semantyczno-generatywnej (próba analizy metalingwistycznej), „LingVaria” III, nr 2 (6), s. 29–39.
Piernikarski C., 1990, Struktura syntaktycznych grup homogenicznych (w zestawieniu z niektórymi typami grup heterogenicznych), Wrocław.
Saloni Z., Świdziński M., 1989, Składnia współczesnego języka polskiego, Warszawa.
Schönrich G., 2004, Eksternalizacja ducha? Kantowska uzualistyczna teoria reprezentacji, tłum. K. Najdek, „Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria” 13 (4), s. 243–261.
Schwarz M., Chur J., 1993, Semantik. Ein Arbeitsbuch, Tübingen.
Shapiro S., 2005, Higher-order logic, [w:] S. Shapiro (red.), The Oxford Handbook of Philosophy of Mathematics and Logic, Oxford, s. 751–780.
Sider Th., 2022, Crash course of higher-order logic, [on-line:] https://tedsider.org/teaching/higher_order_20/higher_order_crash_course.pdf.
Smith A., 2021, Eseje filozoficzne, oprac. i tłum. A. Grzeliński, A. Markwart, Toruń.
Švedova N.Û., 1966, Aktivnye processy v sovremennom russkom sintaksise. Slovosočetanie, Moskva.
Tondl L., 2006, Problémy sémantiky, Praha.
USJP: S. Dubisz (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego, t. I–IV, Warszawa 2008.
Van Valin R.D., 2001, An Introduction to Syntax, Cambridge.
Van Valin R.D., LaPolla R.J., 1997 (2004), Syntax: Structure, Meaning, and Function, Cambridge.
WSJP PAN: P. Żmigrodzki (red.), Wielki słownik języka polskiego PAN, [on-line:] https://wsjp.pl.
Żmigrodzki P., Bańko M., Batko-Tokarz B. et al. (red.), 2018, Wielki słownik języka polskiego PAN. Geneza, koncepcja, zasady opracowania, Kraków.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
