Sine qua non. O nauce w muzeum

Abstrakt

Artykuł jest próbą prześledzenia roli działalności naukowej w muzeach oraz wskazania konkretnych przykładów aktywności o charakterze naukowym, podkreślając różnorodność ich form. Większość zawartych w tekście uwag odnosi się do placówek o profilu historycznym, historyczno-artystycznym, etnograficznym, w mniejszym stopniu natomiast do instytucji o profilach archeologicznym, uczelnianym czy innych. Niezależnie jednak od różnic między muzeami w większości z nich niemal każda aktywność merytoryczna oparta jest na wiedzy, metodologii i doświadczeniu pracowników. Nauka jest niezbędnym składnikiem poprawnego funkcjonowania muzeum, a bez badań niemożliwe stałoby się wykonywanie kluczowych dla placówki zadań. W artykule rozwinięto zagadnienia dotyczące definicji muzeum w kontekście nauki, aspektów zawartych w kodeksie etyki ICOM dla muzeów, aktach prawnych, statutach i regulaminach, kwestii związanych z działaniami naukowymi w instytucjach muzealnych, publikacjach, konferencjach i sympozjach. Poruszono także temat historii i rozwoju badań naukowych w muzeach, współpracy muzealno-akademickiej oraz postawiono pytanie o zasadność utożsamiania muzeum z instytucją stricte naukową. Podjęto kwestie związane z naukowym charakterem pozyskiwania zbiorów, a także ich merytorycznego i rzetelnego opracowania. Zwrócono uwagę na medium wystawy jako narzędzia do uprawiania nauki, wciąż nie do końca docenionego. Badania nad tożsamością własną muzeum są kolejnym przykładem studiów, których prowadzenie może znacząco przyczynić się do zwiększenia samoświadomości zarówno samej placówki, jak i jej pracowników. Ważną rolę prowadzenia szeroko zakrojonych badań nad wieloma aspektami związanymi z muzeum potwierdza skuteczność muzeoterapii, coraz popularniejszej formy terapii wspomagającej konwencjonalne działania medyczne.