Metaprzymiotnikowe linguistic hedges 'istny', 'prawdziwy', 'swoisty' – kilka uwag o ich statusie semantyczno-składniowym

Autor

  • Katarzyna Doboszyńska-Markiewicz Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

DOI:

https://doi.org/10.12797/LV.13.2018.26.06

Słowa kluczowe:

linguistic hedges, przymiotnik, przymiotniki metapredykatywne

Abstrakt

Meta-adjectival Linguistic Hedges istny, prawdziwy, swoisty. Some Remarks on their Semantic-syntactic Status
The paper presents selected semantic and syntactic features of lexemes istny ‘veritable’, prawdziwy 2
‘true’, and swoisty 2 ‘specific’ (the last one has not been distinguished in lexicographic works so far).
They are the Polish equivalents of those phrases which G. Lakoff includes in the class of linguistic hedges. Their function is not to distill vs obfuscate the meanings of words which they accompany in an utterance, but rather to signal the presence of the speaker and his or her choice of the appropriate predicate Y for a statement about X (about what I am talking about). The discussed phrases weaken the strength of an assertoric “statement that” because their meaning contains the component ‘X is not Y, it is only similar to it’. Dubbed unadjectival adjectives by M. Danielewiczowa, these units combine the formal features of both ordinary adjectives and metapredicative phrases, assuring them a unique place in the linguistic system.

Pobrania

Brak dostęþnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Arystoteles, 1990, Kategorie. Hermeneutyka. Analityki pierwsze. Analityki wtóre. Topiki.

O dowodach sofistycznych, [w:] idem, Dzieła wszystkie, t. I, tłum. K. Leśniak, Warszawa, s. 50–54.

Bogusławski A., 1976, O zasadach rejestracji jednostek języka, „Poradnik Językowy” nr 8, s. 356–364.

Bogusławski A., 1977, Problems of the Thematic-Rhematic Structure of Sentences, Warszawa.

Bogusławski A., Drzazgowska E., 2016, Język w refleksji teoretycznej. Przekroje historyczne, t. I, Warszawa.

Danielewiczowa M., 2007, Przymiotniki nieprzymiotniki. O pewnym niezwykłym typie wyrażeń w języku polskim, „Zbornik Matice srpske za slavistiku” 71–72, s. 223–236.

Danielewiczowa M., 2012, W głąb specjalizacji znaczeń. Przysłówkowe metapredykaty atestacyjne, Warszawa.

Doboszyńska-Markiewicz K., 2015, O jakby nieostrości i jej swego rodzaju operatorach (linguistic hedges) – uwagi wstępne, „Linguistica Copernicana” 12, s. 137–155, [on-line:] http://dx.doi.org/10.12775/LinCop.2015.006.

Doboszyńska-Markiewicz K., 2017, Czy właściwie i w zasadzie rozmywają znaczenia? Rzecz o linguistic hedges, [w:] M. Danielewiczowa, K. Doboszyńska-Markiewicz, A. Wójcicka (red.), Nieokreśloność i granice, „Prace Językoznawcze Instytutu Filologii Polskiej UKSW”, t. 9, Warszawa, s. 65–81.

Grochowski M., 2009, O cechach składniowych i łączliwości jednostek istny, iście, „Poradnik Językowy” nr 1, s. 50–59.

Grochowski M., 2017, Ewolucja metodologii składni polskiej. Refleksje po 30 latach od wydania GWJPS, „Linguistica Copernicana” 14, s. 197–221, [on-line:] http://dx.doi.org/10.12775/LinCop.2017.012.

ISJP: M. Bańko (red.), Inny słownik języka polskiego, Warszawa 2000.

Kisiel A., 2009, Szczególny – nieszczególny, szczególnie – nieszczególnie – czy pary antonimiczne?, [w:] M. Sarnowski, W. Wysoczański (red.), Wyraz i zdanie w językach słowiańskich 7. Opis, konfrontacja, przekład, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, nr 3159, Wrocław, s. 103–112.

Kisiel A., 2012, Polskie partykuły wyróżniające. Studium semantyczne, Warszawa.

Lakoff G., 1973, Hedges: A Study in Meaning Criteria and the Logic of Fuzzy Concepts, „Journal of Philosophical Logic” 2, nr 4, s. 458–508.

Lakoff G., Johnson M., 2010, Metafory w naszym życiu, tłum. T.P. Krzeszowski, Warszawa.

Maryn D., 2009, O znaczeniach przedmiotowych i metatekstowych przymiotników zwykły i zwyczajny, [w:] B. Milewska, S. Rzedzicka (red.), Z zagadnień leksykalno-semantycznych.

Materiały trzeciej konferencji językoznawczej poświęconej pamięci profesora Bogusława Krei, „Wokół Słów i Znaczeń”, t. III, Gdańsk, s. 293–300.

NKJP: Narodowy Korpus Języka Polskiego, [on-line:] https://nkjp.pl.

SJPD: W. Doroszewski (red.), Słownik języka polskiego, Warszawa 1958–1969.

SWJP: B. Dunaj (red.), Słownik współczesnego języka polskiego, Warszawa 1996.

Szumska D., 2006, Przymiotnik jako przyłączone wyrażenie predykatywne. Analiza formalizacji struktur propozycjonalnych w warunkach predykacji niezdaniotwórczej, Kraków.

Szupryczyńska M., 1980, Opis składniowy polskiego przymiotnika, Toruń.

USJP: S. Dubisz (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa 2003.

Wajszczuk J., 2005, O metatekście, Warszawa.

Wierzbicka A., 1999, Język – umysł – kultura. Wybór prac, Warszawa.

Żabowska M., 2008, Polskie wyrażenia ewidencjalne a partykuły epistemiczne, [w:] B. Wiemer, V.A. Plungjan (red.), Lexikalische Evidenzialitäts-Marker in slavischen Sprachen, „Wiener Slawistischer Almanach”, Sonderband 72, München, s. 377–393.

Opublikowane

2018-11-16

Jak cytować

Doboszyńska-Markiewicz, K. (2018) „Metaprzymiotnikowe linguistic hedges ’istny’, ’prawdziwy’, ’swoisty’ – kilka uwag o ich statusie semantyczno-składniowym”, LingVaria, 13(26), s. 81–93. doi: 10.12797/LV.13.2018.26.06.

Numer

Dział

Polszczyzna współczesna