W stulecie niepodległości i „ustalonej” pisowni polskiej

Autor

  • Zygmunt Saloni Uniwersytet Warszawski

DOI:

https://doi.org/10.12797/LV.13.2018.26.09

Słowa kluczowe:

pisownia polska, historia ortografii polskiej, uzus, kodyfikacja

Abstrakt

In the Centenary of Independence of Poland and of “Fixed” Polish Spelling
The unification of Polish spelling after the regaining of independence in 1918 was an important task, especially as the young state intended to build a system of public schools and introduce compulsory schooling. In view of the divergence of the so-called “Cracow” and “Warsaw” spelling at the turn of the 19th and 20th centuries, it was deemed necessary. The relevant resolution was adopted by the Academy of Learning in Cracow in 1918. Unfortunately, the official orthography was introduced with too much haste, and so it continued to be modified and amended in the following years, until a reform was passed in 1936. Later, further modifications were introduced, but not in a very clear way; first by the Language Culture Committee, then by the Polish Language Council of the Polish Academy of Sciences. The resolutions published by PLC concern details and minor issues, and have effectively no impact on how Polish is written. Generally speaking, the current Polish spelling is fixed – in its 1936 form, and petrified by long use. Usage has resisted the unskillful codification proposals.

Pobrania

Brak dostęþnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Awramiuk E., 2013, Pisownia polska w ostatnim siedemdziesięcioleciu, [w:] A. Dunin-Dudkowska, A. Małyska (red.), 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska, procesy, tendencje.

Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Janowi Mazurowi, Lublin, s. 563–579.

Bańko M., 2003, Słowniki ortograficzne w Polsce – fenomen socjologiczny, „Prace Filologiczne” XLVIII, s. 7–32.

Bień J., 2012, Skanowane teksty jako korpusy, „Prace Filologiczne” LXIII, s. 25–36.

Bień J., 2017a, Dwadzieścia lat Rady Języka Polskiego: uchwały ortograficzne a polszczyzna „poprawna, dobra, etyczna i estetyczna”, „Poznańskie Studia Polonistyczne”. „Seria Językoznawcza” 24, nr 2, s. 253–301, [on-line:] https://doi.org/10.14746/pspsj.2017.24.2.17.

Bień J., 2017b, Status prawny uchwał ortograficznych, „Język Polski” XCVII, s. 146–148.

Bronk Z., Saloni Z., 2018, Kłopotliwy wyjątek – w/pod Zakopanem, „Język Polski” XCVIII, s. 18–34.

Jodłowski S., 1979, Losy polskiej ortografii, Warszawa.

Jodłowski S., Taszycki W., 1936, Zasady pisowni polskiej i interpunkcji ze słownikiem ortograficznym: według uchwał Komitetu Ortograficznego Polskiej Akademii Umiejętności z 21 kwietnia 1936 r. zatwierdzonych przez Ministerstwo W. R. i O. P. dnia 24 czerwca 1936 r., Lwów [ostatnie wydanie, XXIII, przejrzane i uzupełnione przez D. Jodłowską-Wesołowską – Wrocław 1997].

Klemensiewicz Z., 1964, O pisowni polskiej polemicznie, „Język Polski” XLIV, s. 1–7 [przedr. w: idem, Ze studiów nad językiem i stylem, Warszawa 1969, s. 36–42].

Kokowski W., 1903, Słownik ortograficzny języka polskiego, Warszawa – Łódź.

Łoś J., 1917, Pisownia polska w przeszłości i obecnie. Zagadnienia i wnioski, Kraków.

Łoś J., 1918, Pisownia polska ustalona. Uchwały ostateczne, przepisy, słowniczek, Kraków.

Łoś J., 1919, Pisownia polska ustalona – przepisy, słowniczek, wyd. II rozsz., Kraków, Nakładem Akademii Umiejętności; wyd. III popr. (dokonane na podstawie protokółów urzędowych) – 1919; wyd. IV popr. dokonane na podstawie protokółów urzędowych – 1920; wyd. V – 1923; wyd. VI – 1925; wyd. VII – 1927; wyd. VIII popr. i rozsz. – 1927. [Numeracja i datowanie wydań w latach 1920–1930 są niekonsekwentne i niejasne; wyd. VIII jest wyraźnie rozszerzone (stron 140, wyd. III–VII mają stron 111)].

Łoś J., 1920, Zasady ortografji polskiej i słownik ortograficzny według zasad Polskiej Akademii Umiejętności, Lwów – Warszawa; wyd. II – 1922; wyd. III rozsz. – 1924; wyd. IV – 1926.

Markowski A., 2016, Dwudziestolecie Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN, „Język Polski” XCVI, s. 5–14.

Markowski A., 2017, Odpowiedź na polemikę prof. Janusza Bienia, „Język Polski” XCVII, s. 149.

Nitsch K., 1933, Nowa ortografia P.A.U., „Polonista” III, z. 2, s. 73–75.

Nitsch K., 1936, Pisownia polska. Przepisy, słownik. Według uchwał Komitetu Ortograficznego Polskiej Akademii Umiejętności z r. 1936, Lwów – Warszawa.

Piper D., 2003, Współczesna polska ortografia w szkole na przykładzie gimnazjum, Olsztyn.

Pisownia polska; przepisy – słowniczek, wyd. IX popr. i zm. dokonane na podstawie protokołów, Kraków 1932; wyd. X – 1933; wyd. XI – 1936; wyd. XII – Wrocław 1957; wyd. XIII – 1963.

Polański E. (red.), 1996, Nowy słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji, Warszawa.

Polański E., 2004, Reformy ortografii polskiej – wczoraj, dziś, jutro, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LX, s. 29–46.

Przybylska R., Przyczyna W. (red.), 2004, Zasady pisowni słownictwa religijnego, Tarnów.

Saloni J., 1931, Ortografia P.A.U., „Polonista” I, z. 3, s. 92–96.

Saloni J., 1933, Nowa ortografia P.A.U., „Polonista” III, z. 3, s. 117–120.

Saloni Z., 1960a, Czy potrzebne są zmiany w ortografii? (Na marginesie XII wydania Pisowni polskiej), „Polonistyka” XIII, z. 2, s. 30–33.

Saloni Z., 1960b, rec.: S. Jodłowski, W. Taszycki, Zasady pisowni polskiej i interpunkcji ze słownikiem ortograficznym (Wrocław 1960), „Poradnik Językowy” nr 6, s. 270–277.

Saloni Z., 1996, Głos w sprawie prawnej ochrony języka, [w:] J. Miodek (red.), O zagrożeniach i bogactwie polszczyzny. Forum Kultury Słowa – Wrocław 1995, Wrocław, s. 71–78.

Saloni Z., 1998, O sytuacji w polskiej ortografii, „Poradnik Językowy” nr 4–5, s. 37–41.

Saloni Z., 2005, O kodyfikacji polskiej ortografii – historia i współczesność. „Nauka. Kwartalnik PAN” nr 4, s. 71–96.

Saloni Z., 2009, Udział Kazimierza Nitscha w pracach nad ortografią polską, „Prace Językoznawcze UWM” XI, s. 229–236.

Saloni Z., 2011, Co w roku 2010 obowiązuje w pisowni polskiej?, „Język Polski” XCI, s. 117–124.

Sienkiewicz L., 1937, Nowa ortografia P.A.U., „Polonista” VII, z. 2, s. 50–55.

Szymczak M. (red.), 1975, Słownik ortograficzny języka polskiego wraz z zasadami pisowni i interpunkcji, Warszawa; wyd. XV – 1992.

Tokarski J., 1963, O pisowni polskiej, „Poradnik Językowy” nr 10, s. 401–422.

Tokarski J., 1979, Traktat o ortografii polskiej, Warszawa.

WSO: Polański E. (red.), 2003, Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji, Warszawa; ostatnie wyd. – 2016.

Zasady 1917: Zasady pisowni polskiej[,] przyjęte na walnym administracyjnym posiedzeniu Akademji Umiejętności d. 17 lutego 1917, a ułożone d. 15 lutego t.r. […], Kraków.

Opublikowane

2018-11-16

Jak cytować

Saloni, Z. (2018) „W stulecie niepodległości i «ustalonej» pisowni polskiej”, LingVaria, 13(26), s. 127–140. doi: 10.12797/LV.13.2018.26.09.

Numer

Dział

Z dziejów pisowni polskiej